BURMISTRZOWIE MIAST GDAŃSKICH

Z Encyklopedia Gdańska
(Różnice między wersjami)
Skocz do: nawigacji, wyszukiwania
Linia 1: Linia 1:
 
{{paper}}
 
{{paper}}
−
'''BURMISTRZOWIE MIAST GDAŃSKICH. Główne Miasto.''' W latach 1342–1457 q Rada Miejska dzieliła się na zasiadającą i ogólną, a burmistrzów miała 4 (niekiedy mniej). Wybierano ich dożywotnio z grona rajców; 2 zasiadało w aktualnej radzie, pozostali w radzie ogólnej. Stosowano 2-letni cykl urzędowania: pierwszy burmistrz (Praeses) po roku ustępował z urzędu i przechodził po 2 latach z rady zasiadającej do radu ogólnej. Jego zastępca (Compan) przejmował funkcje pierwszego burmistrza, a na jego miejsce wchodził do rady zasiadającej burmistrz, który przed 2 laty pełnił funkcję pierwszego burmistrza i przez ostatnie 2 lata przynależał do rady ogólnej. W wyjątkowych okolicznościach model ten ulegał zmianom. Od roku 1458 (zlikwidowanie rady zasiadającej) do 1792 istniała tylko rada ogólna, złożona z 4 burmistrzów i 14 rajców (plus 5 ze Starego Miasta). W cyklu rocznym następowała zmiana: pierwszy burmistrz prowadził urząd prezydującego burmistrza, któremu podlegały m.in. sprawy zewnętrzne miasta, oraz pełnił funkcje administracyjno-sądowe. Drugi burmistrz pełnił urząd wiceprezydującego burmistrza, zastępując pierwszego w jego głównych funkcjach miejskich, oraz sprawował władzę cywilno-sądową na podległym sobie terenie. Trzeci burmistrz pełnił urząd prezydenta wojennego, sprawował nadzór nad wojskiem miejskim i przewodniczył Radzie Wojennej. Czwarty burmistrz pełnił urząd nadstrażnika (Oberwachherr) i z tej racji przewodniczył strażom miejskim. Strukturę administracyjną Głównego Miasta przedrozbiorowego zastosowano z pewnymi modyfikacjami w q I Wolnym Mieście Gdańsku (WMG; 1807–1813/1814) wraz z 4 burmistrzami z nieco zmienionymi kompetencjami. <br /><br /> '''Stare Miasto.''' W latach 1377–1454 istniał podobny model jak w Głównym Mieście z podziałem na 2 rady (zasiadającą i ogólną) z 4 burmistrzami, z rocznym cyklem zmiany urzędów i wyborów. Po likwidacji samodzielności Rady Starego Miasta (1454) miasto reprezentował wybierany corocznie rajca (q prezydent Starego Miasta), używający w latach 1644–1792 tytułu rzecznika rady (Wortführender Herr). Kwestia kompetencji burmistrza Starego Miasta nie jest dokładnie znana. <br /><br /> '''Młode Miasto.''' W latach 1387–1454/1455 istniały najprawdopodobniej 2 rady (zasiadająca i ogólna) z 2 burmistrzami urzędującymi i podobną organizacją wewnętrzną rad o zmniejszonym składzie. Kwestie wyboru burmistrzów, ich kadencji i kompetencji nie są bliżej znane. <br /><br /> '''Do 1945.''' Po zajęciu Gdańska przez państwo pruskie w wyniku I rozbioru Polski w roku 1793 jako organ władzy wykonawczej Zarządu Miasta (Magistratu) w miejsce urzędu burmistrza powołano urząd q prezydenta. Urząd burmistrza przywrócono w okresie I WMG, po powrocie Gdańska pod panowanie pruskie od roku 1814: władza wykonawcza przeszła w gestię Zarządu Miasta (Magistratu), kierowanego przez wybieranego przez Radę Miejską nadburmistrza, zatwierdzanego przez króla. W skład Zarządu Miasta wchodził m.in. burmistrz jako szef miejskiej administracji. System obowiązywał w Gdańsku do 30 IV 1921 (do powstania q II WMG, z prezydentem na czele q Senatu) i następnie w okresie II wojny światowej. Od 1 XI 1939 – 30 III 1945 nadburmistrzem Gdańska był q Georg Lippke, burmistrzem q Hermann Marzian. Po roku 1945 w Gdańsku nie było już urzędu burmistrza. {{author: JZ}} <br /><br /> Tabela: Burmistrzowie Głównego, Starego i Młodego Miasta oraz I WMG (1342–1813/1814)  
+
'''BURMISTRZOWIE MIAST GDAŃSKICH. Główne Miasto.''' W latach 1342–1457 q Rada Miejska dzieliła się na zasiadającą i ogólną, a burmistrzów miała 4 (niekiedy mniej). Wybierano ich dożywotnio z grona rajców; 2 zasiadało w aktualnej radzie, pozostali w radzie ogólnej. Stosowano 2-letni cykl urzędowania: pierwszy burmistrz (Praeses) po roku ustępował z urzędu i przechodził po 2 latach z rady zasiadającej do radu ogólnej. Jego zastępca (Compan) przejmował funkcje pierwszego burmistrza, a na jego miejsce wchodził do rady zasiadającej burmistrz, który przed 2 laty pełnił funkcję pierwszego burmistrza i przez ostatnie 2 lata przynależał do rady ogólnej. W wyjątkowych okolicznościach model ten ulegał zmianom. Od roku 1458 (zlikwidowanie rady zasiadającej) do 1792 istniała tylko rada ogólna, złożona z 4 burmistrzów i 14 rajców (plus 5 ze Starego Miasta). W cyklu rocznym następowała zmiana: pierwszy burmistrz prowadził urząd prezydującego burmistrza, któremu podlegały m.in. sprawy zewnętrzne miasta, oraz pełnił funkcje administracyjno-sądowe. Drugi burmistrz pełnił urząd wiceprezydującego burmistrza, zastępując pierwszego w jego głównych funkcjach miejskich, oraz sprawował władzę cywilno-sądową na podległym sobie terenie. Trzeci burmistrz pełnił urząd prezydenta wojennego, sprawował nadzór nad wojskiem miejskim i przewodniczył Radzie Wojennej. Czwarty burmistrz pełnił urząd nadstrażnika (Oberwachherr) i z tej racji przewodniczył strażom miejskim. Strukturę administracyjną Głównego Miasta przedrozbiorowego zastosowano z pewnymi modyfikacjami w q I Wolnym Mieście Gdańsku (WMG; 1807–1813/1814) wraz z 4 burmistrzami z nieco zmienionymi kompetencjami. <br /><br /> '''Stare Miasto.''' W latach 1377–1454 istniał podobny model jak w Głównym Mieście z podziałem na 2 rady (zasiadającą i ogólną) z 4 burmistrzami, z rocznym cyklem zmiany urzędów i wyborów. Po likwidacji samodzielności Rady Starego Miasta (1454) miasto reprezentował wybierany corocznie rajca (q prezydent Starego Miasta), używający w latach 1644–1792 tytułu rzecznika rady (Wortführender Herr). Kwestia kompetencji burmistrza Starego Miasta nie jest dokładnie znana. <br /><br /> '''Młode Miasto.''' W latach 1387–1454/1455 istniały najprawdopodobniej 2 rady (zasiadająca i ogólna) z 2 burmistrzami urzędującymi i podobną organizacją wewnętrzną rad o zmniejszonym składzie. Kwestie wyboru burmistrzów, ich kadencji i kompetencji nie są bliżej znane. <br /><br /> '''Do 1945.''' Po zajęciu Gdańska przez państwo pruskie w wyniku I rozbioru Polski w roku 1793 jako organ władzy wykonawczej Zarządu Miasta (Magistratu) w miejsce urzędu burmistrza powołano urząd q prezydenta. Urząd burmistrza przywrócono w okresie I WMG, po powrocie Gdańska pod panowanie pruskie od roku 1814: władza wykonawcza przeszła w gestię Zarządu Miasta (Magistratu), kierowanego przez wybieranego przez Radę Miejską nadburmistrza, zatwierdzanego przez króla. W skład Zarządu Miasta wchodził m.in. burmistrz jako szef miejskiej administracji. System obowiązywał w Gdańsku do 30 IV 1921 (do powstania q II WMG, z prezydentem na czele q Senatu) i następnie w okresie II wojny światowej. Od 1 XI 1939 – 30 III 1945 nadburmistrzem Gdańska był q Georg Lippke, burmistrzem q Hermann Marzian. Po roku 1945 w Gdańsku nie było już urzędu burmistrza. {{author: JZ}} <br /><br />  
 +
{| class="tableGda"
 +
|-
 +
|+ Burmistrzowie Głównego, Starego i Młodego Miasta oraz I Wolnego Miasta Gdańska (1342–1813/1814)
 +
|-
 +
! Lata sprawowania urzędu
 +
! Imię i nazwisko
 +
! Miasto
 +
|-
 +
| 1342–1350
 +
| Detlaf von der Osten
 +
| Główne Miasto
 +
|-
 +
| 1342–1355
 +
| Heinrich Burmeister
 +
| Główne Miasto
 +
|-
 +
| 1351–1373
 +
| q Hildebrand Münzer
 +
| Główne Miasto
 +
|-
 +
| 1356–1359
 +
| Johann von Stein
 +
| Główne Miasto
 +
|-
 +
| 1359–1371
 +
| Johann Walrabe
 +
| Główne Miasto
 +
|-
 +
| 1361–1363
 +
| Casper Bock
 +
| Główne Miasto
 +
|-
 +
| 1363–1390
 +
| Gottschalk Nase
 +
| Główne Miasto
 +
|-
 +
| 1368–1381
 +
| Paul Zahn
 +
| Główne Miasto
 +
|-
 +
| 1372–1386
 +
| Johann Walrabe
 +
| Główne Miasto
 +
|-
 +
| 1374–1386
 +
| Nicolaus Gottesknecht
 +
| Główne Miasto
 +
|-
 +
| 1377
 +
| Walter Olsleger
 +
| Stare Miasto
 +
|-
 +
| 1377–1380
 +
| Claus Lange
 +
| Stare Miasto
 +
|-
 +
| 1382–1383
 +
| Peter von Oppeln
 +
| Główne Miasto
 +
|-
 +
| 1384–1397
 +
| Herman Kolberg
 +
| Główne Miasto
 +
|-
 +
| 1391–1405
 +
| q Reinhold Hittfeld
 +
| Główne Miasto
 +
|-
 +
| 1395–1398
 +
| Lubert Sack
 +
| Główne Miasto
 +
|-
 +
| 1397–1404
 +
| Peter Fürstenau
 +
| Główne Miasto
 +
|-
 +
| 1399–1404, 1406–1407
 +
| Matthias Stubbe
 +
| Stare Miasto
 +
|-
 +
| 1399–1405
 +
| Matthias Lange
 +
| Stare Miasto
 +
|-
 +
| 1400–1407, 1409, 1411
 +
| Siegfrid Koch
 +
| Młode Miasto
 +
|-
 +
| 1402–1418
 +
| q Tiedemann Huxer
 +
| Główne Miasto
 +
|-
 +
| 1405
 +
| Peter Schifhower
 +
| Stare Miasto
 +
|-
 +
| 1405–1407, 1411–1414
 +
| Johann Zedeler
 +
| Młode Miasto
 +
|-
 +
| 1405–1411
 +
| q Conrad Letzkau
 +
| Główne Miasto
 +
|-
 +
| 1406
 +
| Johann Gödeke
 +
| Główne Miasto
 +
|-
 +
| 1406, 1408
 +
| Herman Schröder
 +
| Młode Miasto
 +
|-
 +
| 1407–1411
 +
| q Arnold Hecht
 +
| Główne Miasto
 +
|-
 +
| 1407–1411
 +
| q Peter Vorrath
 +
| Główne Miasto
 +
|-
 +
| 1408, 1410
 +
| Johann Lepil
 +
| Młode Miasto
 +
|-
 +
| 1409
 +
| Friedrich Böttcher
 +
| Młode Miasto
 +
|-
 +
| 1410
 +
| Johann Monch
 +
| Młode Miasto
 +
|-
 +
| 1411–1413
 +
| q Albrecht Dodorf
 +
| Główne Miasto
 +
|-
 +
| 1411–1416
 +
| q Herman Hittfeld
 +
| Główne Miasto
 +
|-
 +
| 1412
 +
| Johann Wittenburg
 +
| Młode Miasto
 +
|-
 +
| 1413, 1415–1430
 +
| q Gerard Beke
 +
| Główne Miasto
 +
|-
 +
| 1413–1414
 +
| Friedrich Wittenburg
 +
| Młode Miasto
 +
|-
 +
| 1414–1432
 +
| Johann Hamer
 +
| Główne Miasto
 +
|-
 +
| 1415
 +
| Arnold Metzner
 +
| Młode Miasto
 +
|-
 +
| 1415, 1417, 1418, 1420–1422
 +
| Peter Clettendorf
 +
| Młode Miasto
 +
|-
 +
| 1415–1416
 +
| Stephan Plotzker
 +
| Główne Miasto
 +
|-
 +
| 1416, 1417, 1419, 1420
 +
| Klaus Kiel
 +
| Młode Miasto
 +
|-
 +
| 1416, 1418, 1419
 +
| Michael Kosker
 +
| Młode Miasto
 +
|-
 +
| 1416–1435
 +
| q Nicolus Rogge
 +
| Główne Miasto
 +
|-
 +
| 1418–1420
 +
| Johann Bloding
 +
| Stare Miasto
 +
|-
 +
| 1419–1429
 +
| Johann Baisener
 +
| Główne Miasto
 +
|-
 +
| 1419–1437
 +
| Peter Becker
 +
| Stare Miasto
 +
|-
 +
| 1420–1436
 +
| Jordan Lovenstein
 +
| Stare Miasto
 +
|-
 +
| 1421–1434, 1436, 1438–1440, 1443, 1444, 1446, 1447, 1450
 +
| Walter Schönau
 +
| Młode Miasto
 +
|-
 +
| 1430–1433
 +
| Nicolaus Wilde
 +
| Stare Miasto
 +
|-
 +
| 1430–1434
 +
| Klaus Witte
 +
| Stare Miasto
 +
|-
 +
| 1430–1441
 +
| q Peter Holste(n)
 +
| Główne Miasto
 +
|-
 +
| 1431–1432, 1445–1454
 +
| q Albrecht Huxer
 +
| Główne Miasto
 +
|-
 +
| 1433–1443
 +
| q Heinrich Vorrath
 +
| Główne Miasto
 +
|-
 +
| 1433–1446
 +
| q Lukas Mekelfeld
 +
| Główne Miasto
 +
|-
 +
| 1434, 1437–1439, 1441, 1442, 1444, 1445, 1447, 1448
 +
| Paul Bener
 +
| Młode Miasto
 +
|-
 +
| 1435, 1440, 1441
 +
| Peter Stoltzefuß
 +
| Stare Miasto
 +
|-
 +
| 1435–1437
 +
| Heinrich Ewerd
 +
| Młode Miasto
 +
|-
 +
| 1436–1449
 +
| Meinhard Cölner
 +
| Główne Miasto
 +
|-
 +
| 1437–1448
 +
| Johann Jodeke
 +
| Stare Miasto
 +
|-
 +
| 1438–1454
 +
| Nicolaus Friedland
 +
| Stare Miasto
 +
|-
 +
| 1439–1448
 +
| Nicolaus Fischer
 +
| Stare Miasto
 +
|-
 +
| 1442, 1443, 1445, 1446, 1448, 1449, 1451–1454
 +
| Augustin Glibitz
 +
| Młode Miasto
 +
|-
 +
| 1442–1454
 +
| Baltazar Gute
 +
| Stare Miasto
 +
|-
 +
| 1442–1456
 +
| q Martin Cremon
 +
| Główne Miasto
 +
|-
 +
| 1447–1480
 +
| q Reinhold Niederhof
 +
| Główne Miasto
 +
|-
 +
| 1449–1452
 +
| Johann Wagemann
 +
| Młode Miasto
 +
|-
 +
| 1451–1454
 +
| Nicolaus Zankenczin
 +
| Stare Miasto
 +
|-
 +
| 1452–1461
 +
| q Herman Stargard
 +
| Główne Miasto
 +
|-
 +
| 1453
 +
| Nicolaus Stoltzefuss
 +
| Młode Miasto
 +
|-
 +
| 1454
 +
| Nicoalus Heiland
 +
| Młode Miasto
 +
|-
 +
| 1454
 +
| Martin Kandeler
 +
| Stare Miasto
 +
|-
 +
| 1454–1461
 +
| q Wilhelm Jordan
 +
| Główne Miasto
 +
|-
 +
| 1457–1461
 +
| q Jacob Falcke
 +
| Główne Miasto
 +
|-
 +
| 1461–1475
 +
| Johann von Schouwen
 +
| Główne Miasto
 +
|-
 +
| 1461–1478
 +
| q Johann Fere
 +
| Główne Miasto
 +
|-
 +
| 1461–1468
 +
| q Johann von dem Walde
 +
| Główne Miasto
 +
|-
 +
| 1470–1483
 +
| q Philip Bischof
 +
| Główne Miasto
 +
|-
 +
| 1476–1482
 +
| q Johann Angermünde
 +
| Główne Miasto
 +
|-
 +
| 1479–1501
 +
| q Johann Ferber
 +
| Główne Miasto
 +
|-
 +
| 1483–1484
 +
| q Martin Bock
 +
| Główne Miasto
 +
|-
 +
| 1484–1490
 +
| q Johann Schewecke
 +
| Główne Miasto
 +
|-
 +
| 1484–1503
 +
| q Georg Bock
 +
| Główne Miasto
 +
|-
 +
| 1489–1505
 +
| q Heinrich Falcke
 +
| Główne Miasto
 +
|-
 +
| 1492–1501
 +
| q Heinrich Suchten
 +
| Główne Miasto
 +
|-
 +
| 1502–1513
 +
| q Georg Mandt
 +
| Główne Miasto
 +
|-
 +
| 1503–1512
 +
| q Johann Schewecke
 +
| Główne Miasto
 +
|-
 +
| 1504–1513
 +
| q Matthias Zimmermann
 +
| Główne Miasto
 +
|-
 +
| 1506–1507
 +
| q Anton Bokelmann
 +
| Główne Miasto
 +
|-
 +
| 1510–1522
 +
| q Eberhard Ferber
 +
| Główne Miasto
 +
|-
 +
| 1514–1524
 +
| q Georg Brandt
 +
| Główne Miasto
 +
|-
 +
| 1514–1524
 +
| Heinrich Wise
 +
| Główne Miasto
 +
|-
 +
| 1517–1535
 +
| q Philip Bischof
 +
| Główne Miasto
 +
|-
 +
| 1522–1524, 1526–1529
 +
| q Matthias Lange
 +
| Główne Miasto
 +
|-
 +
| 1525
 +
| q Kurt Suchten
 +
| Główne Miasto
 +
|-
 +
| 1525
 +
| q Johann Wentland
 +
| Główne Miasto
 +
|-
 +
| 1525
 +
| q Georg Zimmermann
 +
| Główne Miasto
 +
|-
 +
| 1526–1533
 +
| q Eduard Niederhof
 +
| Główne Miasto
 +
|-
 +
| 1526–1554
 +
| q Johann von Werden
 +
| Główne Miasto
 +
|-
 +
| 1531–1547
 +
| q Georg Schewecke
 +
| Główne Miasto
 +
|-
 +
| 1536–1538
 +
| q Peter Behme
 +
| Główne Miasto
 +
|-
 +
| 1538–1548
 +
| q Bartholomäus Brandt
 +
| Główne Miasto
 +
|-
 +
| 1540–1556
 +
| q Tiedeman Giese
 +
| Główne Miasto
 +
|-
 +
| 1548–1577
 +
| q Johann Brandes
 +
| Główne Miasto
 +
|-
 +
| 1550–1554
 +
| q Johann Stutte
 +
| Główne Miasto
 +
|-
 +
| 1555–1588
 +
| q Constantin Ferber
 +
| Główne Miasto
 +
|-
 +
| 1557–1578
 +
| q Johann Proite
 +
| Główne Miasto
 +
|-
 +
| 1558–1576
 +
| q Georg Kleefeld
 +
| Główne Miasto
 +
|-
 +
| 1577–1585
 +
| q Reinhold Mölner
 +
| Główne Miasto
 +
|-
 +
| 1578–1591
 +
| q Georg Rosenberg
 +
| Główne Miasto
 +
|-
 +
| 1581–1618
 +
| q Johann van der Linde
 +
| Główne Miasto
 +
|-
 +
| 1586–1602
 +
| q Daniel Czirenberg (Zierenberg)
 +
| Główne Miasto
 +
|-
 +
| 1589–1604
 +
| q Constantin Giese
 +
| Główne Miasto
 +
|-
 +
| 1592–1611
 +
| q Gerhard Brandes
 +
| Główne Miasto
 +
|-
 +
| 1603–1611
 +
| q Johann von der Beke
 +
| Główne Miasto
 +
|-
 +
| 1605–1614
 +
| q Bartholomäus Schachmann
 +
| Główne Miasto
 +
|-
 +
| 1612–1616
 +
| q Andreas Borckmann
 +
| Główne Miasto
 +
|-
 +
| 1612–1625
 +
| q Johann Speimann
 +
| Główne Miasto
 +
|-
 +
| 1615–1617
 +
| q Bartholomäus Brandt
 +
| Główne Miasto
 +
|-
 +
| 1617–1629
 +
| q Arnold von Holten
 +
| Główne Miasto
 +
|-
 +
| 1618–1636
 +
| q Eggert von Kempen
 +
| Główne Miasto
 +
|-
 +
| 1619–1635
 +
| q Valentin von Bodeck
 +
| Główne Miasto
 +
|-
 +
| 1626–1629
 +
| q Ernst Kerl
 +
| Główne Miasto
 +
|-
 +
| 1630–1631
 +
| q Adrian von der Linde
 +
| Główne Miasto
 +
|-
 +
| 1630–1642
 +
| q Johann Czirenberg
 +
| Główne Miasto
 +
|-
 +
| 1632–1654
 +
| q Constantin Ferber
 +
| Główne Miasto
 +
|-
 +
| 1636–1644
 +
| q Johann Rogge
 +
| Główne Miasto
 +
|-
 +
| 1637–1639
 +
| q Johann Ernest Schrö(e)r
 +
| Główne Miasto
 +
|-
 +
|1640–1649
 +
| q Nicolaus Pahl
 +
| Główne Miasto
 +
|-
 +
| 1643–1644
 +
| q Elert von Bobart
 +
| Główne Miasto
 +
|-
 +
| 1645–1646
 +
| Daniel Falcke
 +
| Główne Miasto
 +
|-
 +
| 1645–1682
 +
| q Adrian von der Linde
 +
| Główne Miasto
 +
|-
 +
| 1647–1654
 +
| q Heinrich Freder
 +
| Główne Miasto
 +
|-
 +
| 1650–1665
 +
| q Friedrich Ehler
 +
| Główne Miasto
 +
|-
 +
| 1655–1663
 +
| q Nathanael Schmieden
 +
| Główne Miasto
 +
|-
 +
| 1655–1676
 +
| q Goerg von Bömeln
 +
| Główne Miasto
 +
|-
 +
| 1664–1676
 +
| q Nicolaus von Bodeck
 +
| Główne Miasto
 +
|-
 +
| 1666–1685
 +
| q Gabriel Krumhausen
 +
| Główne Miasto
 +
|-
 +
| 1677–1686
 +
| q Daniel Proite
 +
| Główne Miasto
 +
|-
 +
| 1677–1701
 +
| q Christian Schröder
 +
| Główne Miasto
 +
|-
 +
| 1683–1699
 +
| q Gabriel Schumann
 +
| Główne Miasto
 +
|-
 +
| 1686–1704
 +
| q Constantin Ferber
 +
| Główne Miasto
 +
|-
 +
| 1687–1691
 +
| q Constantin Pahl
 +
| Główne Miasto
 +
|-
 +
| 1692–1706
 +
| q Johann Ernst Schmieden
 +
| Główne Miasto
 +
|-
 +
| 1700–1707
 +
| q Constantin Freder
 +
| Główne Miasto
 +
|-
 +
| 1702–1707
 +
| q Reinhold Wieder
 +
| Główne Miasto
 +
|-
 +
| 1704–1722
 +
| q Andreas Borckmann
 +
| Główne Miasto
 +
|-
 +
| 1707–1715
 +
| q Friedrich Gottlieb Engelcke
 +
| Główne Miasto
 +
|-
 +
| 1708–1711
 +
| q Joachim Hoppe
 +
| Główne Miasto
 +
|-
 +
| 1708–1740
 +
| q Gabriel Bömeln
 +
| Główne Miasto
 +
|-
 +
| 1712–1721
 +
| q Johann Ernst von der Linde
 +
| Główne Miasto
 +
|-
 +
| 1716–1719
 +
| q Karl Ernst Bauer
 +
| Główne Miasto
 +
|-
 +
| 1720–1745
 +
| q Johann Gottfried von Diesseldorf
 +
| Główne Miasto
 +
|-
 +
| 1722–1729
 +
| q Salomon Gabriel Schumann
 +
| Główne Miasto
 +
|-
 +
| 1723–1734
 +
| q Gottfried Bentzmann
 +
| Główne Miasto
 +
|-
 +
| 1730–1739
 +
| q Abraham Groddeck
 +
| Główne Miasto
 +
|-
 +
| 1735–1757
 +
| q Johann Wahl
 +
| Główne Miasto
 +
|-
 +
| 1740–1753
 +
| q Carl Gottlieb Ehler
 +
| Główne Miasto
 +
|-
 +
| 1741–1745
 +
| q Joachim Jacob Schrader
 +
| Główne Miasto
 +
|-
 +
| 1746–1748
 +
| q Johann Karl Schwartzwald
 +
| Główne Miasto
 +
|-
 +
| 1746–1755
 +
| q Nathanael Gottfried Ferber
 +
| Główne Miasto
 +
|-
 +
| 1750–1753
 +
| q Friedrich Reyger
 +
| Główne Miasto
 +
|-
 +
| 1754–1760
 +
| q Michael Schmidt
 +
| Główne Miasto
 +
|-
 +
| 1754–1762
 +
| q Christian Gabriel Schröder
 +
| Główne Miasto
 +
|-
 +
| 1756–1761
 +
| q Johann Renner
 +
| Główne Miasto
 +
|-
 +
| 1758–1774
 +
| q Karl Groddeck
 +
| Główne Miasto
 +
|-
 +
| 1761–1792
 +
| q Eduard Friedrich Conradi
 +
| Główne Miasto
 +
|-
 +
| 1762–1776
 +
| q Gottlieb Gabriel von Weickhmann
 +
| Główne Miasto
 +
|-
 +
| 1763–1767
 +
| q Daniel Gralath I
 +
| Główne Miasto
 +
|-
 +
| 1768–1775
 +
| q Heinrich Zernecke
 +
| Główne Miasto
 +
|-
 +
| 1775–1779
 +
| q Samuel Wolff
 +
| Główne Miasto
 +
|-
 +
| 1776–1777
 +
| q Gottfried Schwartz
 +
| Główne Miasto
 +
|-
 +
| 1777–1792
 +
| q Johann Gottlieb Pegelau
 +
| Główne Miasto
 +
|-
 +
| 1778–1792
 +
| q Johann Bentzmann
 +
| Główne Miasto
 +
|-
 +
| 1780–1792
 +
| q Johann Gottfried Reyger
 +
| Główne Miasto
 +
|-
 +
| 1807–1808
 +
| q Karl Friderich von Gralath
 +
| I Wolne Miasto Gdańsk
 +
|-
 +
| 1807–1813/1814
 +
| q Karl Renner
 +
| I Wolne Miasto Gdańsk
 +
|-
 +
| 1807–1813/1814
 +
| q Jacob Ernst Schumann
 +
| I Wolne Miasto Gdańsk
 +
|-
 +
| 1807–1813/1814
 +
| q Daniel Andreas Zernecke
 +
| I Wolne Miasto Gdańsk
 +
|-
 +
| 1808–1812
 +
| q Gottlieb Hufeland
 +
| I Wolne Miasto Gdańsk
 +
|-
 +
| 1812–1813/1814
 +
| q Johann Wilhelm Wernsdorf
 +
| I Wolne Miasto Gdańsk
 +
|-
 +
| class="authorEgTab" | {{author: JZ}}
 +
|}
 
{| class="tableGda"
 
{| class="tableGda"
 
|-
 
|-

Wersja z 21:39, 20 sty 2014

BURMISTRZOWIE MIAST GDAŃSKICH. Główne Miasto. W latach 1342–1457 q Rada Miejska dzieliła się na zasiadającą i ogólną, a burmistrzów miała 4 (niekiedy mniej). Wybierano ich dożywotnio z grona rajców; 2 zasiadało w aktualnej radzie, pozostali w radzie ogólnej. Stosowano 2-letni cykl urzędowania: pierwszy burmistrz (Praeses) po roku ustępował z urzędu i przechodził po 2 latach z rady zasiadającej do radu ogólnej. Jego zastępca (Compan) przejmował funkcje pierwszego burmistrza, a na jego miejsce wchodził do rady zasiadającej burmistrz, który przed 2 laty pełnił funkcję pierwszego burmistrza i przez ostatnie 2 lata przynależał do rady ogólnej. W wyjątkowych okolicznościach model ten ulegał zmianom. Od roku 1458 (zlikwidowanie rady zasiadającej) do 1792 istniała tylko rada ogólna, złożona z 4 burmistrzów i 14 rajców (plus 5 ze Starego Miasta). W cyklu rocznym następowała zmiana: pierwszy burmistrz prowadził urząd prezydującego burmistrza, któremu podlegały m.in. sprawy zewnętrzne miasta, oraz pełnił funkcje administracyjno-sądowe. Drugi burmistrz pełnił urząd wiceprezydującego burmistrza, zastępując pierwszego w jego głównych funkcjach miejskich, oraz sprawował władzę cywilno-sądową na podległym sobie terenie. Trzeci burmistrz pełnił urząd prezydenta wojennego, sprawował nadzór nad wojskiem miejskim i przewodniczył Radzie Wojennej. Czwarty burmistrz pełnił urząd nadstrażnika (Oberwachherr) i z tej racji przewodniczył strażom miejskim. Strukturę administracyjną Głównego Miasta przedrozbiorowego zastosowano z pewnymi modyfikacjami w q I Wolnym Mieście Gdańsku (WMG; 1807–1813/1814) wraz z 4 burmistrzami z nieco zmienionymi kompetencjami.

Stare Miasto. W latach 1377–1454 istniał podobny model jak w Głównym Mieście z podziałem na 2 rady (zasiadającą i ogólną) z 4 burmistrzami, z rocznym cyklem zmiany urzędów i wyborów. Po likwidacji samodzielności Rady Starego Miasta (1454) miasto reprezentował wybierany corocznie rajca (q prezydent Starego Miasta), używający w latach 1644–1792 tytułu rzecznika rady (Wortführender Herr). Kwestia kompetencji burmistrza Starego Miasta nie jest dokładnie znana.

Młode Miasto. W latach 1387–1454/1455 istniały najprawdopodobniej 2 rady (zasiadająca i ogólna) z 2 burmistrzami urzędującymi i podobną organizacją wewnętrzną rad o zmniejszonym składzie. Kwestie wyboru burmistrzów, ich kadencji i kompetencji nie są bliżej znane.

Do 1945. Po zajęciu Gdańska przez państwo pruskie w wyniku I rozbioru Polski w roku 1793 jako organ władzy wykonawczej Zarządu Miasta (Magistratu) w miejsce urzędu burmistrza powołano urząd q prezydenta. Urząd burmistrza przywrócono w okresie I WMG, po powrocie Gdańska pod panowanie pruskie od roku 1814: władza wykonawcza przeszła w gestię Zarządu Miasta (Magistratu), kierowanego przez wybieranego przez Radę Miejską nadburmistrza, zatwierdzanego przez króla. W skład Zarządu Miasta wchodził m.in. burmistrz jako szef miejskiej administracji. System obowiązywał w Gdańsku do 30 IV 1921 (do powstania q II WMG, z prezydentem na czele q Senatu) i następnie w okresie II wojny światowej. Od 1 XI 1939 – 30 III 1945 nadburmistrzem Gdańska był q Georg Lippke, burmistrzem q Hermann Marzian. Po roku 1945 w Gdańsku nie było już urzędu burmistrza. JZ

Burmistrzowie Głównego, Starego i Młodego Miasta oraz I Wolnego Miasta Gdańska (1342–1813/1814)
Lata sprawowania urzędu Imię i nazwisko Miasto
1342–1350 Detlaf von der Osten Główne Miasto
1342–1355 Heinrich Burmeister Główne Miasto
1351–1373 q Hildebrand Münzer Główne Miasto
1356–1359 Johann von Stein Główne Miasto
1359–1371 Johann Walrabe Główne Miasto
1361–1363 Casper Bock Główne Miasto
1363–1390 Gottschalk Nase Główne Miasto
1368–1381 Paul Zahn Główne Miasto
1372–1386 Johann Walrabe Główne Miasto
1374–1386 Nicolaus Gottesknecht Główne Miasto
1377 Walter Olsleger Stare Miasto
1377–1380 Claus Lange Stare Miasto
1382–1383 Peter von Oppeln Główne Miasto
1384–1397 Herman Kolberg Główne Miasto
1391–1405 q Reinhold Hittfeld Główne Miasto
1395–1398 Lubert Sack Główne Miasto
1397–1404 Peter Fürstenau Główne Miasto
1399–1404, 1406–1407 Matthias Stubbe Stare Miasto
1399–1405 Matthias Lange Stare Miasto
1400–1407, 1409, 1411 Siegfrid Koch Młode Miasto
1402–1418 q Tiedemann Huxer Główne Miasto
1405 Peter Schifhower Stare Miasto
1405–1407, 1411–1414 Johann Zedeler Młode Miasto
1405–1411 q Conrad Letzkau Główne Miasto
1406 Johann Gödeke Główne Miasto
1406, 1408 Herman Schröder Młode Miasto
1407–1411 q Arnold Hecht Główne Miasto
1407–1411 q Peter Vorrath Główne Miasto
1408, 1410 Johann Lepil Młode Miasto
1409 Friedrich Böttcher Młode Miasto
1410 Johann Monch Młode Miasto
1411–1413 q Albrecht Dodorf Główne Miasto
1411–1416 q Herman Hittfeld Główne Miasto
1412 Johann Wittenburg Młode Miasto
1413, 1415–1430 q Gerard Beke Główne Miasto
1413–1414 Friedrich Wittenburg Młode Miasto
1414–1432 Johann Hamer Główne Miasto
1415 Arnold Metzner Młode Miasto
1415, 1417, 1418, 1420–1422 Peter Clettendorf Młode Miasto
1415–1416 Stephan Plotzker Główne Miasto
1416, 1417, 1419, 1420 Klaus Kiel Młode Miasto
1416, 1418, 1419 Michael Kosker Młode Miasto
1416–1435 q Nicolus Rogge Główne Miasto
1418–1420 Johann Bloding Stare Miasto
1419–1429 Johann Baisener Główne Miasto
1419–1437 Peter Becker Stare Miasto
1420–1436 Jordan Lovenstein Stare Miasto
1421–1434, 1436, 1438–1440, 1443, 1444, 1446, 1447, 1450 Walter Schönau Młode Miasto
1430–1433 Nicolaus Wilde Stare Miasto
1430–1434 Klaus Witte Stare Miasto
1430–1441 q Peter Holste(n) Główne Miasto
1431–1432, 1445–1454 q Albrecht Huxer Główne Miasto
1433–1443 q Heinrich Vorrath Główne Miasto
1433–1446 q Lukas Mekelfeld Główne Miasto
1434, 1437–1439, 1441, 1442, 1444, 1445, 1447, 1448 Paul Bener Młode Miasto
1435, 1440, 1441 Peter Stoltzefuß Stare Miasto
1435–1437 Heinrich Ewerd Młode Miasto
1436–1449 Meinhard Cölner Główne Miasto
1437–1448 Johann Jodeke Stare Miasto
1438–1454 Nicolaus Friedland Stare Miasto
1439–1448 Nicolaus Fischer Stare Miasto
1442, 1443, 1445, 1446, 1448, 1449, 1451–1454 Augustin Glibitz Młode Miasto
1442–1454 Baltazar Gute Stare Miasto
1442–1456 q Martin Cremon Główne Miasto
1447–1480 q Reinhold Niederhof Główne Miasto
1449–1452 Johann Wagemann Młode Miasto
1451–1454 Nicolaus Zankenczin Stare Miasto
1452–1461 q Herman Stargard Główne Miasto
1453 Nicolaus Stoltzefuss Młode Miasto
1454 Nicoalus Heiland Młode Miasto
1454 Martin Kandeler Stare Miasto
1454–1461 q Wilhelm Jordan Główne Miasto
1457–1461 q Jacob Falcke Główne Miasto
1461–1475 Johann von Schouwen Główne Miasto
1461–1478 q Johann Fere Główne Miasto
1461–1468 q Johann von dem Walde Główne Miasto
1470–1483 q Philip Bischof Główne Miasto
1476–1482 q Johann Angermünde Główne Miasto
1479–1501 q Johann Ferber Główne Miasto
1483–1484 q Martin Bock Główne Miasto
1484–1490 q Johann Schewecke Główne Miasto
1484–1503 q Georg Bock Główne Miasto
1489–1505 q Heinrich Falcke Główne Miasto
1492–1501 q Heinrich Suchten Główne Miasto
1502–1513 q Georg Mandt Główne Miasto
1503–1512 q Johann Schewecke Główne Miasto
1504–1513 q Matthias Zimmermann Główne Miasto
1506–1507 q Anton Bokelmann Główne Miasto
1510–1522 q Eberhard Ferber Główne Miasto
1514–1524 q Georg Brandt Główne Miasto
1514–1524 Heinrich Wise Główne Miasto
1517–1535 q Philip Bischof Główne Miasto
1522–1524, 1526–1529 q Matthias Lange Główne Miasto
1525 q Kurt Suchten Główne Miasto
1525 q Johann Wentland Główne Miasto
1525 q Georg Zimmermann Główne Miasto
1526–1533 q Eduard Niederhof Główne Miasto
1526–1554 q Johann von Werden Główne Miasto
1531–1547 q Georg Schewecke Główne Miasto
1536–1538 q Peter Behme Główne Miasto
1538–1548 q Bartholomäus Brandt Główne Miasto
1540–1556 q Tiedeman Giese Główne Miasto
1548–1577 q Johann Brandes Główne Miasto
1550–1554 q Johann Stutte Główne Miasto
1555–1588 q Constantin Ferber Główne Miasto
1557–1578 q Johann Proite Główne Miasto
1558–1576 q Georg Kleefeld Główne Miasto
1577–1585 q Reinhold Mölner Główne Miasto
1578–1591 q Georg Rosenberg Główne Miasto
1581–1618 q Johann van der Linde Główne Miasto
1586–1602 q Daniel Czirenberg (Zierenberg) Główne Miasto
1589–1604 q Constantin Giese Główne Miasto
1592–1611 q Gerhard Brandes Główne Miasto
1603–1611 q Johann von der Beke Główne Miasto
1605–1614 q Bartholomäus Schachmann Główne Miasto
1612–1616 q Andreas Borckmann Główne Miasto
1612–1625 q Johann Speimann Główne Miasto
1615–1617 q Bartholomäus Brandt Główne Miasto
1617–1629 q Arnold von Holten Główne Miasto
1618–1636 q Eggert von Kempen Główne Miasto
1619–1635 q Valentin von Bodeck Główne Miasto
1626–1629 q Ernst Kerl Główne Miasto
1630–1631 q Adrian von der Linde Główne Miasto
1630–1642 q Johann Czirenberg Główne Miasto
1632–1654 q Constantin Ferber Główne Miasto
1636–1644 q Johann Rogge Główne Miasto
1637–1639 q Johann Ernest Schrö(e)r Główne Miasto
1640–1649 q Nicolaus Pahl Główne Miasto
1643–1644 q Elert von Bobart Główne Miasto
1645–1646 Daniel Falcke Główne Miasto
1645–1682 q Adrian von der Linde Główne Miasto
1647–1654 q Heinrich Freder Główne Miasto
1650–1665 q Friedrich Ehler Główne Miasto
1655–1663 q Nathanael Schmieden Główne Miasto
1655–1676 q Goerg von Bömeln Główne Miasto
1664–1676 q Nicolaus von Bodeck Główne Miasto
1666–1685 q Gabriel Krumhausen Główne Miasto
1677–1686 q Daniel Proite Główne Miasto
1677–1701 q Christian Schröder Główne Miasto
1683–1699 q Gabriel Schumann Główne Miasto
1686–1704 q Constantin Ferber Główne Miasto
1687–1691 q Constantin Pahl Główne Miasto
1692–1706 q Johann Ernst Schmieden Główne Miasto
1700–1707 q Constantin Freder Główne Miasto
1702–1707 q Reinhold Wieder Główne Miasto
1704–1722 q Andreas Borckmann Główne Miasto
1707–1715 q Friedrich Gottlieb Engelcke Główne Miasto
1708–1711 q Joachim Hoppe Główne Miasto
1708–1740 q Gabriel Bömeln Główne Miasto
1712–1721 q Johann Ernst von der Linde Główne Miasto
1716–1719 q Karl Ernst Bauer Główne Miasto
1720–1745 q Johann Gottfried von Diesseldorf Główne Miasto
1722–1729 q Salomon Gabriel Schumann Główne Miasto
1723–1734 q Gottfried Bentzmann Główne Miasto
1730–1739 q Abraham Groddeck Główne Miasto
1735–1757 q Johann Wahl Główne Miasto
1740–1753 q Carl Gottlieb Ehler Główne Miasto
1741–1745 q Joachim Jacob Schrader Główne Miasto
1746–1748 q Johann Karl Schwartzwald Główne Miasto
1746–1755 q Nathanael Gottfried Ferber Główne Miasto
1750–1753 q Friedrich Reyger Główne Miasto
1754–1760 q Michael Schmidt Główne Miasto
1754–1762 q Christian Gabriel Schröder Główne Miasto
1756–1761 q Johann Renner Główne Miasto
1758–1774 q Karl Groddeck Główne Miasto
1761–1792 q Eduard Friedrich Conradi Główne Miasto
1762–1776 q Gottlieb Gabriel von Weickhmann Główne Miasto
1763–1767 q Daniel Gralath I Główne Miasto
1768–1775 q Heinrich Zernecke Główne Miasto
1775–1779 q Samuel Wolff Główne Miasto
1776–1777 q Gottfried Schwartz Główne Miasto
1777–1792 q Johann Gottlieb Pegelau Główne Miasto
1778–1792 q Johann Bentzmann Główne Miasto
1780–1792 q Johann Gottfried Reyger Główne Miasto
1807–1808 q Karl Friderich von Gralath I Wolne Miasto Gdańsk
1807–1813/1814 q Karl Renner I Wolne Miasto Gdańsk
1807–1813/1814 q Jacob Ernst Schumann I Wolne Miasto Gdańsk
1807–1813/1814 q Daniel Andreas Zernecke I Wolne Miasto Gdańsk
1808–1812 q Gottlieb Hufeland I Wolne Miasto Gdańsk
1812–1813/1814 q Johann Wilhelm Wernsdorf I Wolne Miasto Gdańsk
JZ
Nadburmistrzowie Gdańska w latach 1814–1920
19 II 1814 – 28 III 1850 q Joachim Heinrich Weickhmann
styczeń 1851 – 29 XII 1862 q Karl August Groddeck
6 I 1863 – 30 VI 1890 q Leopold von Winter
8 I 1891 – 21 I 1896 q Karl Adolf Baumbach
14 VIII 1896 – 30 XI 1902 q Clemens Gottlieb Delbrück
20 IV 1903 – 8 II 1910 q Heinrich Ehlers
12 VIII 1910 – 8 X 1918 q Heinrich Scholtz
19 II 1919 – 6 XII 1920 q Heinrich Friedrich Wilhelm Sahm
MrGl
Burmistrzowie Gdańska w latach 1814–1921
1814–1820 q Johann Wilhelm Wernsdorff
1820–1827 q Carl Gottlieb Döring
1827–1836 q Georg Alexander Lankau
1836–1842 q Friedrich Gotthold Siewert
1842–1846 q Carl Georg Adolph Jacobi
1847–1862 q Samuel Friedrich Schumann
1863–1875 q Johann Heinrich Lintz
1876–1877 q Carl Mackbach
1878–1894 q Albrecht Bruno Hagemann
1895–1910 q OttoTrampe
1910–1921 q Hugo Bail
MrGl
Źródło „https://gdansk.gedanopedia.pl/index.php?title=BURMISTRZOWIE_MIAST_GDA%C5%83SKICH&oldid=25377”
⇦ WRÓĆ
Osobiste
Przestrzenie nazw

Warianty
Widok
Działania