MICHAEL von AUGSBURG, malarz, rzeźbiarz

'''MICHAEL''' (Michel) '''von AUGSBURG''' (według przekazów z XVII wieku nazwisko Glantz lub Schwartz), artysta malarz. Notowany w Gdańsku w latach 1510–1526. W 1511 roku władze gdańskie spisały z nim umowę na wykonanie ołtarza głównego w q kościele NPM (q ołtarze). Kontrakt należy do najwyższych odnotowanych w tym okresie (początkowo na kwotę 2886 grzywien, w 1512 wzrósł do 3386 grzywien, następnie do ponad 7000, wreszcie 13 550 grzywien i 15 groszy). Dzieło zostało ukończone w roku 1517. Nie wiadomo, jaki był osobisty udział Michaela w powstaniu dzieła. Ogromna skala i wielość zastosowanych technik artystycznych pozwalają sądzić, iż przy realizacji pracowało wielu rzeźbiarzy, malarzy i złotników. W roku 1511 otrzymał zlecenie na ołtarz (?) od klasztoru św. Brygidy w Nadendal koło Abo (Finlandia), lecz nie wywiązał się z zamówienia. W 1512 przedstawiciele kościoła i władz miejskich w Lęborku powierzyli mu wykonanie rzeźbionego i malowanego tryptyku (nie wiadomo, jakie było miejsce przeznaczenia i czy w ogóle wykonano zamówienie). Od roku 1518 należał do gdańskiego bractwa św. Reinholda. W 1. połowie lat 20. XVI wieku, będąc zwolennikiem nauk Marcina Lutra, odegrał istotną rolę w rewolcie społeczno-religijnej skierowanej przeciwko władzom Gdańska i Kościołowi, za co w roku 1526 został skazany na banicję. Przebywał w Krakowie w otoczeniu bp. Piotra Tomickiego i kanclerza Krzysztofa Szydłowieckiego. Dzięki wstawiennictwu króla w 1527 Rada Gdańska uchyliła wyrok. Warsztatowi, który pod kierownictwem Michaela wykonał ołtarz w kościele NPM w Gdańsku, można przypisać m.in. relief z Ogrójcem na tylnej ściance mensy tego ołtarza, figurę Archanioła i Pasję z belki tęczowej z q kościoła św. Katarzyny (obecnie w q Muzeum Narodowym) oraz wiele prac malarskich, m.in. skrzydła: ołtarzy św. Franciszka i Trójcy św. w q kościele św. Trójcy, Boga Ojca z kościoła św. Katarzyny (obecnie w Muzeum Narodowym), w kościele norbertanek w Żukowie z 1515 roku, ołtarza głównego w kościele NPM w Elblągu oraz ołtarza słodowników z tej samej świątyni (obecnie oba w kościele św. Mikołaja w Elblągu) oraz dyptyk wotywny z roku 1518 (obecnie Germanisches Nationalmuseum w Norymberdze). Rzeźby, które powstały w jego warsztacie, charakteryzują się masywną formą, powtarzającym się typem okrągłej twarzy o drobnych ustach, nosie i oczach, ciężkimi szatami o niezbyt urozmaiconym dukcie fałdów, często przybierających kształt równolegle biegnących wałków; sceny malowane rozgrywają się we wnętrzach lub na tle pejzażu, widać w nich większą dbałość o detale i indywidualizację postaci, zamiłowanie do elementów dekoracyjnych (kolumny i arkady z motywami figuralnymi), kontrastowych zestawień barwnych i rozwiązań tonalnych utrzymanych w różnych odcieniach szarości. Wiele scen rzeźbionych i malowanych nawiązuje do prac graficznych m.in. Albrechta Dürera, Hansa Schäufeleina i Hansa Burgkmaira. Warsztat Michaela przybył wraz z nim do Gdańska niewątpliwie z Niemiec Południowych (Szwabia, Bawaria), o czym świadczą jego dzieła, mające wyraźną analogię w tamtym środowisku. {{author: AW}} [[Category: Encyklopedia]]