MAĆKOWY
Z Encyklopedia Gdańska
(Różnice między wersjami)
m |
|||
Linia 1: | Linia 1: | ||
{{paper}} | {{paper}} | ||
− | [[File:Linia_produkcyjna_w_Sp__łdzielni_Mleczarskiej_Maćkowy.JPG|thumb|Linia produkcyjna w Spółdzielni Mleczarskiej Maćkowy]]'''MAĆKOWY''' (1286 Maczkow, 1303 Mackowo, niem. Matzkau), | + | [[File:Linia_produkcyjna_w_Sp__łdzielni_Mleczarskiej_Maćkowy.JPG|thumb|Linia produkcyjna w Spółdzielni Mleczarskiej Maćkowy]]'''MAĆKOWY''' (1286 Maczkow, 1303 Mackowo, niem. Matzkau), osiedle rolniczo-mieszkaniowe w jednostce pomocniczej Gdańska, dzielnicy q Chełm (q administracyjny podział). Od 1286 roku z nadania q Mściwoja II własność biskupa włocławskiego. W roku 1303 na obszarze około 320 ha, wraz z zaginioną sąsiednią (na północy) wsią Unemino (w źródłach od 1277), wydane przez bp. Gerwarda do lokacji na prawie niemieckim. Sołtysami byli mieszczanie gdańscy. Przed rokiem 1334 scalone z Uneminem, graniczyły z q Zakoniczynem. W XV–XVI wieku liczyły około 300 ha, puszczane przez biskupów włocławskich w dzierżawę. W 1550 bp włocławski Andrzej Zebrzydowski przekazał na zasadach emfiteuzy (na dożywocie) dwa łany gruntu w pobliżu q Kanału Raduni burmistrzowi Gdańska q Constantinowi Ferberowi i jego potomkom, co potwierdzali kolejni biskupi: w 1563 Mikołaj Wolski, w 1597 Hieronim Rozrażewski, w 1687 Bonawentura Madaliński (q Trzy Świńskie Głowy). Sołectwo w M. w roku 1592 trafiło do gdańskiego mieszczanina Georga Zimpela. W 1615 inny gdańszczanin, Jakub Kallenberg, otrzymał zgodę na postawienie na gruncie sołeckim karczmy. Spustoszona podczas potopu szwedzkiego wieś Maćkowy w 1665 została wydzierżawiona rodzinie Gralewskich. W 1690 roku sołectwo dzierżył mieszczanin gdański Jan Fleischer. Już za czasów bp. włocławskiego Mikołaja Wojciecha Gniewosza (1642–1654) wieś wykorzystywano jako podmiejską rezydencję ordynariuszy. Krzysztof Antoni Szembek, jeden z następców M. Gniewosza, później prymas i arcybiskup gnieźnieński, posiadał po roku 1721 w M. dwór, zwany kurią. Kolejny ordynariusz, Adam Stanisław Grabowski, w 1741 oddał dwór w dzierżawę z zastrzeżeniem, aby trafił w ręce świeckich katolików. W 1739 wieś wydzierżawiono łowczemu kołomyjskiemu Walentemu Lubowieckiemu. W 1772 roku, po I rozbiorze Polski, wieś sekularyzowano; następnie znajdowała się w granicach kolejnych jednostek administracyjnych prowincji Prusy Zachodnie (w latach 1807–1814 i 1920–1939 w granicach q I i II WMG). Latem 1939 po prawej stronie szosy do Starogardu Gdańskiego rozpoczął funkcjonowanie polowy obóz wojskowy, we wrześniu 1939 rozpoczęto budowę murowanych parterowych budynków koszar (q obóz karny SS i policji); obiekt zniszczony w 1945. W roku 1973 wieś wyłączono z wiejskiego powiatu gdańskiego i wcielono w obszar Gdańska. <br /><br />Od 19 VII 1978 przy ul. Bartniczej 1 działa Spółdzielnia Mleczarska Maćkowy (w roku 1953 Zakład Przetwórstwa Mleka we Wrzeszczu przy al. Grunwaldzkiej, w 1957 Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska, największy producent swej branży na Pomorzu, przeniesiony do M. w ramach rozbudowy, w 1994 wprowadziła na polski rynek mleko acidofilne, jako druga mleczarnia w Polsce rozpoczęła produkcję mleka UHT, a jako pierwsza milaktu – mleka UHT o obniżonej zawartości laktozy, jeden z pierwszych w Polsce producentów jogurtów, w latach 2003–2004 gruntownie zmodernizowana). <br /><br />Po 2005 roku Maćkowy są terenem coraz intensywniejszej działalności deweloperskiej. Powstało m.in. osiedle Kazimierz, a w 2011 – Parkowe Wzgórze. {{author: BŚ}} {{author: SK}} [[Category: Encyklopedia]] |
Wersja z 18:33, 7 sie 2013
MAĆKOWY (1286 Maczkow, 1303 Mackowo, niem. Matzkau), osiedle rolniczo-mieszkaniowe w jednostce pomocniczej Gdańska, dzielnicy q Chełm (q administracyjny podział). Od 1286 roku z nadania q Mściwoja II własność biskupa włocławskiego. W roku 1303 na obszarze około 320 ha, wraz z zaginioną sąsiednią (na północy) wsią Unemino (w źródłach od 1277), wydane przez bp. Gerwarda do lokacji na prawie niemieckim. Sołtysami byli mieszczanie gdańscy. Przed rokiem 1334 scalone z Uneminem, graniczyły z q Zakoniczynem. W XV–XVI wieku liczyły około 300 ha, puszczane przez biskupów włocławskich w dzierżawę. W 1550 bp włocławski Andrzej Zebrzydowski przekazał na zasadach emfiteuzy (na dożywocie) dwa łany gruntu w pobliżu q Kanału Raduni burmistrzowi Gdańska q Constantinowi Ferberowi i jego potomkom, co potwierdzali kolejni biskupi: w 1563 Mikołaj Wolski, w 1597 Hieronim Rozrażewski, w 1687 Bonawentura Madaliński (q Trzy Świńskie Głowy). Sołectwo w M. w roku 1592 trafiło do gdańskiego mieszczanina Georga Zimpela. W 1615 inny gdańszczanin, Jakub Kallenberg, otrzymał zgodę na postawienie na gruncie sołeckim karczmy. Spustoszona podczas potopu szwedzkiego wieś Maćkowy w 1665 została wydzierżawiona rodzinie Gralewskich. W 1690 roku sołectwo dzierżył mieszczanin gdański Jan Fleischer. Już za czasów bp. włocławskiego Mikołaja Wojciecha Gniewosza (1642–1654) wieś wykorzystywano jako podmiejską rezydencję ordynariuszy. Krzysztof Antoni Szembek, jeden z następców M. Gniewosza, później prymas i arcybiskup gnieźnieński, posiadał po roku 1721 w M. dwór, zwany kurią. Kolejny ordynariusz, Adam Stanisław Grabowski, w 1741 oddał dwór w dzierżawę z zastrzeżeniem, aby trafił w ręce świeckich katolików. W 1739 wieś wydzierżawiono łowczemu kołomyjskiemu Walentemu Lubowieckiemu. W 1772 roku, po I rozbiorze Polski, wieś sekularyzowano; następnie znajdowała się w granicach kolejnych jednostek administracyjnych prowincji Prusy Zachodnie (w latach 1807–1814 i 1920–1939 w granicach q I i II WMG). Latem 1939 po prawej stronie szosy do Starogardu Gdańskiego rozpoczął funkcjonowanie polowy obóz wojskowy, we wrześniu 1939 rozpoczęto budowę murowanych parterowych budynków koszar (q obóz karny SS i policji); obiekt zniszczony w 1945. W roku 1973 wieś wyłączono z wiejskiego powiatu gdańskiego i wcielono w obszar Gdańska.Od 19 VII 1978 przy ul. Bartniczej 1 działa Spółdzielnia Mleczarska Maćkowy (w roku 1953 Zakład Przetwórstwa Mleka we Wrzeszczu przy al. Grunwaldzkiej, w 1957 Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska, największy producent swej branży na Pomorzu, przeniesiony do M. w ramach rozbudowy, w 1994 wprowadziła na polski rynek mleko acidofilne, jako druga mleczarnia w Polsce rozpoczęła produkcję mleka UHT, a jako pierwsza milaktu – mleka UHT o obniżonej zawartości laktozy, jeden z pierwszych w Polsce producentów jogurtów, w latach 2003–2004 gruntownie zmodernizowana).
Po 2005 roku Maćkowy są terenem coraz intensywniejszej działalności deweloperskiej. Powstało m.in. osiedle Kazimierz, a w 2011 – Parkowe Wzgórze.