MAĆKOWY

[[File:Linia_produkcyjna_w_Sp__łdzielni_Mleczarskiej_Maćkowy.JPG|thumb|Linia produkcyjna w Sp  łdzielni Mleczarskiej Maćkowy]]'''MAĆKOWY''' (1286 Maczkow, 1303 Mackowo, niem. Matzkau), os. rolniczo-mieszkaniowe w jednostce pomocniczej Gd., dzielnicy q Chełm (q administracyjny podział). Od 1286 z nadania q Mściwoja II własność bp. włocławskiego. W 1303 na obszarze ok. 320 ha, wraz z zaginioną sąsiednią (na płn.) wsią Unemino (w źródłach od 1277), wydane przez bp. Gerwarda do lokacji na prawie niem. Sołtysami byli mieszczanie gd. Przed 1334 scalone z Uneminem, graniczyły z q Zakoniczynem. W XV–XVI w. liczyły ok. 300 ha, puszczane przez biskupów włocławskich w dzierżawę. W 1550 bp włocławski Andrzej Zebrzydowski przekazał na zasadach emfiteuzy (na dożywocie) 2 łany gruntu w pobliżu q Kanału Raduni burmistrzowi Gd. q Constantinowi Ferberowi i jego potomkom, co potwierdzali kolejni biskupi: 1563 Mikołaj Wolski, 1597 Hieronim Rozrażewski, 1687 Bonawentura Madaliński (q Trzy Świńskie Głowy). Sołectwo w M. 1592 trafiło do gd. mieszczanina Georga Zimpela. W 1615 inny gdańszczanin, Jakub Kallenberg, otrzymał zgodę na postawienie na gruncie sołeckim karczmy. Spustoszona podczas potopu szwedzkiego wieś M. 1665 została wydzierżawiona rodzinie Gralewskich. W 1690 sołectwo dzierżył mieszczanin gd. Jan Fleischer. Już za czasów bp. włocławskiego Mikołaja Wojciecha Gniewosza (1642–54) wieś wykorzystywano jako podmiejską rezydencję ordynariuszy. Krzysztof Antoni Szembek, jeden z następców M. Gniewosza, później prymas i abp gnieźnieński, posiadał po 1721 w M. dwór, zw. kurią. Kolejny ordynariusz, Adam Stanisław Grabowski, 1741 oddał dwór w dzierżawę z zastrzeżeniem, aby trafił w ręce świeckich katolików. W 1739 wieś wydzierżawiono łowczemu kołomyjskiemu Walentemu Lubowieckiemu. W 1772, po I rozbiorze Polski, wieś sekularyzowano; nast. znajdowała się w granicach kolejnych jednostek adm. prowincji Prusy Zach. (1807–14 i 1920–39 w granicach q I i II WMG). Latem 1939 po prawej stronie szosy do Starogardu Gd. rozpoczął funkcjonowanie polowy obóz wojsk., we wrześniu 1939 rozpoczęto budowę murowanych parterowych budynków koszar (q obóz karny SS i policji); obiekt zniszczony 1945. W 1973 wieś wyłączono z wiejskiego powiatu gd. i wcielono w obszar Gd. <br /><br />Od 19 VII 1978 przy ul. Bartniczej 1 działa Spółdzielnia Mleczarska Maćkowy (1953 Zakład Przetwórstwa Mleka we Wrzeszczu przy al. Grunwaldzkiej, 1957 Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska, największy producent swej branży na Pomorzu, przeniesiony do M. w ramach rozbudowy, 1994 wprowadziła na pol. rynek mleko acidofilne, jako druga mleczarnia w Polsce rozpoczęła produkcję mleka UHT, a jako pierwsza milaktu – mleka UHT o obniżonej zawartości laktozy, jeden z pierwszych w Polsce producentów jogurtów, 2003–04 gruntownie zmodernizowana). <br /><br />Po 2005 M. są terenem coraz intensywniejszej działalności deweloperskiej. Powstało m.in. os. Kazimierz, a 2011 – Parkowe Wzgórze. {{author: BŚ}} {{author: SK}} [[Category: Encyklopedia]]