LÜSCHNER ERNST, kaznodzieja w kościele Bożego Ciała
| Linia 4: | Linia 4: | ||
'''ERNST GOTTLIEB LÜSCHNER''' (Leuschner) (25 XI 1668 Gdańsk – 19 IX 1709 Gdańsk), starszy kaznodzieja w [[KOŚCIÓŁ BOŻEGO CIAŁA (przy ob. ul. 3 Maja)| kościele Bożego Ciała]]. Wnuk Mathiasa (1590 Gdańsk – 7 VIII 1659 Gdańsk), w kwietniu 1608 zapisanego do gdańskiego [[GIMNAZJUM AKADEMICKIE | Gimnazjum Akademickiego]], od 25 VI 1610 studenta w Królewcu, następnie i Wittenberdze, od 1620 pastora w Letzkau (Leszkowy), od 1634 do śmierci w Stüblau (Steblewo). Jeden z co najmniej trojga dzieci Gottfrieda Lüschnera (od 21 IV 1654 posiadającego kupieckie [[OBYWATELSTWO MIEJSKIE | obywatelstwo Gdańska]] jako tzw. Bürger-Kind, czyli dziecko gdańskich obywateli) i poślubionej przez niego w 1656 Heleny. Dwie siostry znane są tylko z dat chrztu: Anna (27 V 1657) i Helena (7 VII 1671).<br/><br/> | '''ERNST GOTTLIEB LÜSCHNER''' (Leuschner) (25 XI 1668 Gdańsk – 19 IX 1709 Gdańsk), starszy kaznodzieja w [[KOŚCIÓŁ BOŻEGO CIAŁA (przy ob. ul. 3 Maja)| kościele Bożego Ciała]]. Wnuk Mathiasa (1590 Gdańsk – 7 VIII 1659 Gdańsk), w kwietniu 1608 zapisanego do gdańskiego [[GIMNAZJUM AKADEMICKIE | Gimnazjum Akademickiego]], od 25 VI 1610 studenta w Królewcu, następnie i Wittenberdze, od 1620 pastora w Letzkau (Leszkowy), od 1634 do śmierci w Stüblau (Steblewo). Jeden z co najmniej trojga dzieci Gottfrieda Lüschnera (od 21 IV 1654 posiadającego kupieckie [[OBYWATELSTWO MIEJSKIE | obywatelstwo Gdańska]] jako tzw. Bürger-Kind, czyli dziecko gdańskich obywateli) i poślubionej przez niego w 1656 Heleny. Dwie siostry znane są tylko z dat chrztu: Anna (27 V 1657) i Helena (7 VII 1671).<br/><br/> | ||
| − | W styczniu 1678 zapisany został do najmłodszej klasy Gimnazjum Akademickiego. Jako uczeń dołączył swój wiersz żałobny do zbioru powstałego po śmierci (19 VI 1687) pastora [[MÖLLER SALOMON, pastor kościoła św. Jana | Salomona Möllera]]. 28 IV 1688 pod przewodnictwem prof. [[ROSTEUSCHER JOHANN CHRISTOPH, profesor Gimnazjum Akademickiego, pastor kościoła św. Barbary | Johanna Christopha Rosteuschera]] poprowadził wydaną drukiem dysputę ''Ex philosophia morali de obligatione hominis erga se ipsum…'' (''Z filozofii moralnej o obowiązku człowieka wobec siebie…''), zaś 22 IV 1689 pod przewodnictwem prof. [[SCHELWIG SAMUEL, rektor Gimnazjum Akademickiego, pastor | Samuela Schelwiga]] dysputę ''Exercitatio historico-ecclesiastica de antiquitate consecrationis nuptialis…'' (''Ćwiczenie z historii Kościoła na temat starożytności konsekracji małżeńskiej…''). | + | W styczniu 1678 zapisany został do najmłodszej klasy Gimnazjum Akademickiego. Jako uczeń dołączył swój wiersz żałobny do zbioru powstałego po śmierci (19 VI 1687) pastora [[MÖLLER SALOMON, pastor kościoła św. Jana | Salomona Möllera]]. 28 IV 1688 pod przewodnictwem prof. [[ROSTEUSCHER JOHANN CHRISTOPH, profesor Gimnazjum Akademickiego, pastor kościoła św. Barbary | Johanna Christopha Rosteuschera]] poprowadził wydaną drukiem dysputę ''Ex philosophia morali de obligatione hominis erga se ipsum…'' (''Z filozofii moralnej o obowiązku człowieka wobec siebie…''), zaś 22 IV 1689 pod przewodnictwem prof. [[SCHELWIG SAMUEL, rektor Gimnazjum Akademickiego, pastor | Samuela Schelwiga]] dysputę ''Exercitatio historico-ecclesiastica de antiquitate consecrationis nuptialis…'' (''Ćwiczenie z historii Kościoła na temat starożytności konsekracji małżeńskiej…''). Już 20 II 1688, z grupą kolegów (zob. [[KOLB DANIEL, rektor szkoły mariackiej | Daniel Kolb]] zapisał się na uniwersytet w Królewcu, gdzie studiował teologię, nauke kontynuowal na Uniwersytecie Christiana Albrechta w Kilonii, gdzie z kolei jego dysputom ''De necessitate consecrationis nuptialis…'' (''O konieczności konsekracji małżeńskiej…''; Kiloni 1690) oraz ''Controversias Hieronymianas Potiores, Disquisitione Historico-Theologica Delineatas…'' (''Wcześniejsze kontrowersje Hieronima, zarysowane w dyskusji historyczno-teologicznej…'', Kiloni 1692) przewodniczył prof. Christian Korholt (1633–1694). Edukację zakończył z tytułem magistra.<br/><br/> |
Po studiach podróżował przez kilka lat jako ochmistrz i kaznodzieja rodziny Ramtzau. W 1698 powołany jako kompastor (pomocnik głównego pastora, często w kościele filialnym) do Elmshorn (Szlezwik-Holsztyn), posadę objął 18 września tego roku. Przygotował rozprawę ''Christlich-Weise Anmerckung der eigentlichen wahren und nechsten Ursachen, des in letzter Stollsteinischer Kriegs-Unruhe hin und wieder verwasteten Landes a. 1700…'' (''Chrześcijański komentarz na temat faktycznych, prawdziwych i bezpośrednich przyczyn dewastowania od czasu do czasu kraju w trakcie ostatnich niepokojów wojennych Stollsteina r. 1700…''), którą opublikował w 1700 w gdańskiej oficynie [[REINIGER SIMON jr, drukarz | Simona Reinigera jr]]. <br/><br/> | Po studiach podróżował przez kilka lat jako ochmistrz i kaznodzieja rodziny Ramtzau. W 1698 powołany jako kompastor (pomocnik głównego pastora, często w kościele filialnym) do Elmshorn (Szlezwik-Holsztyn), posadę objął 18 września tego roku. Przygotował rozprawę ''Christlich-Weise Anmerckung der eigentlichen wahren und nechsten Ursachen, des in letzter Stollsteinischer Kriegs-Unruhe hin und wieder verwasteten Landes a. 1700…'' (''Chrześcijański komentarz na temat faktycznych, prawdziwych i bezpośrednich przyczyn dewastowania od czasu do czasu kraju w trakcie ostatnich niepokojów wojennych Stollsteina r. 1700…''), którą opublikował w 1700 w gdańskiej oficynie [[REINIGER SIMON jr, drukarz | Simona Reinigera jr]]. <br/><br/> | ||
Powołany do Gdańska, 29 IX 1706 objął urząd starszego kaznodziei kościoła Bożego Ciała. Zmarł wskutek infekcji podczas epidemii dżumy (zob. [[EPIDEMIE NOWOŻYTNE | epidemie nowożytne, tabela]]). Testamentem ustanowił stypendium (z kapitałem wyjściowym 1500 florenów) dla rocznie dwóch/trzech uczniów Gimnazjum Akademickiego podejmujących studia, każde w wysokości 40/30 florenów, przyznawane na okres trzech lat. Stypendium, pod zarządem Gimnazjum Akademickiego, funkcjonowało od 1709 do 1800, skorzystało z niego kilkudziesięciu uczniów Gimnazjum. Najpewniej na podniesie wysokości kapitału stypendialnego wpłynęły środki uzyskane z pośmiertnej licytacji jego biblioteki. {{author:JANSZ}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Ludzie]]<br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/> | Powołany do Gdańska, 29 IX 1706 objął urząd starszego kaznodziei kościoła Bożego Ciała. Zmarł wskutek infekcji podczas epidemii dżumy (zob. [[EPIDEMIE NOWOŻYTNE | epidemie nowożytne, tabela]]). Testamentem ustanowił stypendium (z kapitałem wyjściowym 1500 florenów) dla rocznie dwóch/trzech uczniów Gimnazjum Akademickiego podejmujących studia, każde w wysokości 40/30 florenów, przyznawane na okres trzech lat. Stypendium, pod zarządem Gimnazjum Akademickiego, funkcjonowało od 1709 do 1800, skorzystało z niego kilkudziesięciu uczniów Gimnazjum. Najpewniej na podniesie wysokości kapitału stypendialnego wpłynęły środki uzyskane z pośmiertnej licytacji jego biblioteki. {{author:JANSZ}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Ludzie]]<br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/> | ||
'''Bibliografia''': <br/> | '''Bibliografia''': <br/> | ||
| − | ''Die Matrikel … der Albertus-Universität zu Königsberg'', ed. Georg Ehler, Bd. 1, Leipzig 1910, s. 187. <br/> | + | ''Die Matrikel … der Albertus-Universität zu Königsberg'', ed. Georg Ehler, Bd. 1, Leipzig 1910, s. 187; Bd. 2, Leipzig 1911/1912, s. 159. <br/> |
''Księga przyjęć do prawa miejskiego w Gdańsku 1536–1814'', wyd. Andrzej Groth, Ewa Łączyńska-Bartoszek, Dariusz Kaczor, Gdańsk 2019, t. VI, s. 394. <br/> | ''Księga przyjęć do prawa miejskiego w Gdańsku 1536–1814'', wyd. Andrzej Groth, Ewa Łączyńska-Bartoszek, Dariusz Kaczor, Gdańsk 2019, t. VI, s. 394. <br/> | ||
''Księga wpisów uczniów Gimnazjum Gdańskiego 1580–1814'', wyd. Zbigniew Nowak i Przemysław Szafran, Warszawa–Poznań 1974, s. 80, 235.<br/> | ''Księga wpisów uczniów Gimnazjum Gdańskiego 1580–1814'', wyd. Zbigniew Nowak i Przemysław Szafran, Warszawa–Poznań 1974, s. 80, 235.<br/> | ||
Aktualna wersja na dzień 13:03, 10 gru 2024
ERNST GOTTLIEB LÜSCHNER (Leuschner) (25 XI 1668 Gdańsk – 19 IX 1709 Gdańsk), starszy kaznodzieja w kościele Bożego Ciała. Wnuk Mathiasa (1590 Gdańsk – 7 VIII 1659 Gdańsk), w kwietniu 1608 zapisanego do gdańskiego Gimnazjum Akademickiego, od 25 VI 1610 studenta w Królewcu, następnie i Wittenberdze, od 1620 pastora w Letzkau (Leszkowy), od 1634 do śmierci w Stüblau (Steblewo). Jeden z co najmniej trojga dzieci Gottfrieda Lüschnera (od 21 IV 1654 posiadającego kupieckie obywatelstwo Gdańska jako tzw. Bürger-Kind, czyli dziecko gdańskich obywateli) i poślubionej przez niego w 1656 Heleny. Dwie siostry znane są tylko z dat chrztu: Anna (27 V 1657) i Helena (7 VII 1671).
W styczniu 1678 zapisany został do najmłodszej klasy Gimnazjum Akademickiego. Jako uczeń dołączył swój wiersz żałobny do zbioru powstałego po śmierci (19 VI 1687) pastora Salomona Möllera. 28 IV 1688 pod przewodnictwem prof. Johanna Christopha Rosteuschera poprowadził wydaną drukiem dysputę Ex philosophia morali de obligatione hominis erga se ipsum… (Z filozofii moralnej o obowiązku człowieka wobec siebie…), zaś 22 IV 1689 pod przewodnictwem prof. Samuela Schelwiga dysputę Exercitatio historico-ecclesiastica de antiquitate consecrationis nuptialis… (Ćwiczenie z historii Kościoła na temat starożytności konsekracji małżeńskiej…). Już 20 II 1688, z grupą kolegów (zob. Daniel Kolb zapisał się na uniwersytet w Królewcu, gdzie studiował teologię, nauke kontynuowal na Uniwersytecie Christiana Albrechta w Kilonii, gdzie z kolei jego dysputom De necessitate consecrationis nuptialis… (O konieczności konsekracji małżeńskiej…; Kiloni 1690) oraz Controversias Hieronymianas Potiores, Disquisitione Historico-Theologica Delineatas… (Wcześniejsze kontrowersje Hieronima, zarysowane w dyskusji historyczno-teologicznej…, Kiloni 1692) przewodniczył prof. Christian Korholt (1633–1694). Edukację zakończył z tytułem magistra.
Po studiach podróżował przez kilka lat jako ochmistrz i kaznodzieja rodziny Ramtzau. W 1698 powołany jako kompastor (pomocnik głównego pastora, często w kościele filialnym) do Elmshorn (Szlezwik-Holsztyn), posadę objął 18 września tego roku. Przygotował rozprawę Christlich-Weise Anmerckung der eigentlichen wahren und nechsten Ursachen, des in letzter Stollsteinischer Kriegs-Unruhe hin und wieder verwasteten Landes a. 1700… (Chrześcijański komentarz na temat faktycznych, prawdziwych i bezpośrednich przyczyn dewastowania od czasu do czasu kraju w trakcie ostatnich niepokojów wojennych Stollsteina r. 1700…), którą opublikował w 1700 w gdańskiej oficynie Simona Reinigera jr.
Powołany do Gdańska, 29 IX 1706 objął urząd starszego kaznodziei kościoła Bożego Ciała. Zmarł wskutek infekcji podczas epidemii dżumy (zob. epidemie nowożytne, tabela). Testamentem ustanowił stypendium (z kapitałem wyjściowym 1500 florenów) dla rocznie dwóch/trzech uczniów Gimnazjum Akademickiego podejmujących studia, każde w wysokości 40/30 florenów, przyznawane na okres trzech lat. Stypendium, pod zarządem Gimnazjum Akademickiego, funkcjonowało od 1709 do 1800, skorzystało z niego kilkudziesięciu uczniów Gimnazjum. Najpewniej na podniesie wysokości kapitału stypendialnego wpłynęły środki uzyskane z pośmiertnej licytacji jego biblioteki.
Bibliografia:
Die Matrikel … der Albertus-Universität zu Königsberg, ed. Georg Ehler, Bd. 1, Leipzig 1910, s. 187; Bd. 2, Leipzig 1911/1912, s. 159.
Księga przyjęć do prawa miejskiego w Gdańsku 1536–1814, wyd. Andrzej Groth, Ewa Łączyńska-Bartoszek, Dariusz Kaczor, Gdańsk 2019, t. VI, s. 394.
Księga wpisów uczniów Gimnazjum Gdańskiego 1580–1814, wyd. Zbigniew Nowak i Przemysław Szafran, Warszawa–Poznań 1974, s. 80, 235.
Kotarski Edmund, Fundacje stypendialne w dawnym Gdańsku, w: Fundacje i fundatorzy w średniowieczu i epoce nowożytnej, red. Edward Opaliński i Tomasz Wiślicz, Warszawa 2000, s. 118.
Praetorius Ephraim, Dantziger-Lehrer Gedächtniβ…, Danzig und Leipzig, s. 20.
Rhesa Ludwig, Kurzgefaßte Nachrichten von allen seit der Reformation an den evangelischen Kirchen in Westpreuszen angestellten Predigern, Königsberg 1834, s. 70.
Weichbrodt Dorothea, Patrizier, Bürger, Einwohner der Freien und Hansestadt Danzig in Stamm- und Namentafeln vom 14.–18. Jahrhundert, Klausdorf–Schwentine 1986–1992, Bd. 2, 502.
