NAWROCKI MIECZYSŁAW, aktor, reżyser, urzędnik

Wersja z 15:25, 3 cze 2024

MIECZYSŁAW NAWROCKI (10 IV 1900 Kniahinin Góra koło Stanisławowa (obecnie Ukraina) – 4 V 1968 Gdańsk), aktor, reżyser, scenograf, urzędnik. Syn pracownika kolei Franciszka i Karoliny z domu Merk.

Studiował w Instytucie Sztuki w Kijowie oraz na wydziale architektury Uniwersytetu Technicznego w Grazu (Austria; dwuletni kurs rysunku i malarstwa). Od 1919 dekorator w Teatrze im. Aleksandra Fredry w Stanisławowie, gdzie występował także jako aktor charakterystyczny, grając m.in. Gospodarza w Weselu Stanisława Wyspiańskiego, Księcia Konstantego w Nocy listopadowej tegoż autora, Wielkiego Księcia w Kordianie Juliusza Słowackiego czy Twardosza w Dożywociu Aleksandra Fredry. Ze sceną stanisławowską związany był do wybuchu II wojny światowej, jednocześnie reżyserował też w Bydgoszczy (m.in. Fircyka w zalotach Franciszka Zabłockiego w Teatrze Miejskim, 14 VI 1924) oraz grał w Warszawie (m.in. Akademika w Walce Stefana Krzywoszewskiego w reżyserii Emila Chaberskiego w Teatrze Narodowym, 9 III 1928; Żołnierza i Marszałka Sejmu w Samuelu Zborowskim Ferdynanda Goetla w reżyserii Leona Schillera w Teatrze Polskim, 4 IV 1929; Pana Biegunkę w Chorym z urojenia Molière’a w reżyserii Jerzego Waldena w Teatrze Ateneum, 8 V 1930). Był współzałożycielem i działaczem Lwowskiego Związku Teatrów i Chórów Ludowych. W czasie II wojny światowej pracował w radzieckim wydziale sztuki w Stanisławowie oraz kontynuował twórczość malarską.

W Gdańsku w latach 1945–1950 był zastępcą naczelnika Wojewódzkiego Wydziału Kultury. Współorganizował życie kulturalne na Wybrzeżu, pełnił m.in. funkcję prezesa, następnie aktora i reżysera stowarzyszenia Gdański Zespół Artystyczny. Grał tu m.in. Starostę Gadulskiego w wyreżyserowanym przez siebie spektaklu Powrót posła Juliana Ursyna Niemcewicza (11 I 1948). Od wiosny do końca sezonu 1946 kierownik administracyjny Teatru Komedia w Gdyni. Organizator i pierwszy kierownik wojewódzkiej delegatury Państwowej Organizacji Imprez Artystycznych „ARTOS”, współorganizator Studia Muzyczno-Dramatycznego przy Teatrze Wybrzeże w Gdańsku i asystent reżysera jego inauguracyjnego przedstawienia, Halki (24 VIII 1949). Współtwórca szkoły baletowej (w pierwszych latach działalności – również jej wykładowca) oraz organizator i kierownik biura Wojewódzkiej Rady Sztuki i Kultury Artystycznej w Gdańsku.

Od sezonu 1948/1949 do końca życia aktor Teatru Wybrzeże, w którym zagrał m.in. Wygodnickiego w Klubie kawalerów Michała Bałuckiego w reżyserii Stefan Orzechowskiego (premiera 26 X 1948), Radosta w Cudzoziemszczyźnie Aleksandra Fredry w reżyserii Zdzisława Karczewskiego (5 VIII 1953), Eustachego w Ptaku Jerzego Szaniawskiego w reżyserii Zygmunta Hübnera (5 VII 1956), Don Pedra w Zielonym gilu Tirso de Moliny w reżyserii Stanisława Milskiego (10 I 1958), Starego Gruszczyńskiego w Śnie srebrnym Salomei Juliusza Słowackiego w reżyserii Jerzego Golińskiego (17 XI 1962). Ostatnią jego rolą był Wajner w Zmierzchu Izaaka Babla w reżyserii Piotra Paradowskiego (23 IX 1967).

Równolegle, do 1959, występował również w przedstawieniach Teatrów Dramatycznych we Wrocławiu, m.in. jako: Józef Priuli w Sułkowskim Stefana Żeromskiego w reżyserii Jerzego Waldena (25 IX 1948), Robert w Henryku IV na łowach Wojciecha Bogusławskiego w reżyserii Maryny Broniewskiej (4 IV 1950), Egeusz w Śnie nocy letniej Szekspira w reżyserii Wilama Horzycy (15 I 1953) czy Daniel w Zbójcach Fryderyka Schillera w reżyserii Jakuba Rotbauma (28 XI 1959). 6 XI 1959 zdał eksternistyczny egzamin reżyserski. Wystąpił również w trzech przedstawieniach Teatru Telewizji, m.in. w Zamachu Tadeusza Brezy i Stanisława Dygata w reżyserii Kazimierza Łastawieckiego (9 VI 1967). Grał role epizodyczne w wielu filmach, jak Wolne miasto (1958), Kamienne niebo (1959), Krzyżacy (1960) czy Katastrofa (1965).

27 III 1965, z okazji 45-lecia działalności artystycznej, w gmachu Opery Bałtyckiej odbyła się wystawa jego prac „Portrety ludzi teatru”. Odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1967).

Żonaty z Cecylią Marią z domu Czerwińską (18 II 1900 – 9 X 1973 Gdańsk), ojciec profesor Ewy Nawrockiej. Pochowany wraz z żoną w Alei Zasłużonych na cmentarzu Srebrzysko w Gdańsku. JANSZ








Bibliografia:
https://encyklopediateatru.pl/osoby/16701/mieczyslaw-nawrocki#.