SBASINUS ABRAHAM, polski kaznodzieja
(Utworzył nową stronę „{{web}} Category: Hasła w przygotowaniu”) |
|||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{web}} | {{web}} | ||
| + | |||
| + | |||
| + | '''ABRAHAM SBASINUS''' (Sbasinius, Sabinus, Zbąski) (zm. 1589 Gdańsk), polski kaznodzieja kaplicy św. Anny przy [[KOŚCIÓŁ I KLASZTOR FRANCISZKANÓW ŚW. TRÓJCY | kościele św. Trójcy]]. Pochodził z wywodzącej się z wielkopolskiego Zbąszynia rodziny szlacheckiej herbu Nałęcz, od połowy XV wieku osiadłej w Kurowie koło Puław (Lubleszczyzna). Od 1544 student teologii w Wittenberdze, w semestrze zimowym 1547/1548 w Królewcu. <br/><br/> | ||
| + | Od 1 VII 1573 do 15 X 1578 polski pastor w kościele św. Jerzego na Starym Mieście w Toruniu, także założyciel prywatnej polskiej szkoły na poziomie elementarnym, która służyła prawie wyłącznie polskim parafianom kościoła z przedmieścia Mokrego. Zatrudniał polskiego kantora, odprawiał pogrzeby w języku polskim, co spotykało się z niechęcią przybyłego z Gdańska, a pochodzącego z Lipska Jakoba Zieglera, w latach 1576–1584 rektora toruńskiego gimnazjum. Nie radząc sobie z podupadającym poziomem gimnazjum Ziegler słał supliki do Rady Miejskiej Torunia o wielu szkodach, jakie przynosi miastu niepodlegająca owej Radzie szkoła „pana Abrahama” i – mimo protestów polskiej ludności – doprowadził do usunięcia go z urzędu pastora św. Jerzego. 25 X 1578 skarżył się, że Rada Miejska Torunia odmawiała mu wystawienia świadectwa „uczciwej służby”. <br/><br/> | ||
| + | W Gdańsku od 1579 do śmierci kaznodzieja w kaplicy św. Anny przy kościele św. Trójcy w Gdańsku. W 1580, wskazując na małą liczebność polskich wspólnot protestanckich kaplicy św. Anny i w pobliskim [[KOŚCIÓŁ ŚW. PIOTRA I PAWŁA | kościele św. Piotra i Pawła]], doprowadził do wydania przez gdańską Radę Miejską decyzji o zlikwidowaniu w tym drugim kościele funkcjonującego tam od 1571 stanowiska polskiego kaznodziei. <br/><br/> | ||
| + | Dysponował znaczącym, a przynajmniej starannie dobranym księgozbiorem, prawdopodobnie kompletowanym od czasu studiów w Wittenberdze, znaczonym jego ekslibrisem z czasów toruńskich, częściowo przekazanym do biblioteki w rodzinnym majątku w Kurowie. {{author:JANSZ}}<br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/> | ||
| + | |||
| + | |||
| + | |||
| + | '''Bibliografia''': <br/> | ||
| + | Chachaj Marian, ''Początki reformacji w Kurowie na Lubelszczyźnie: „heretyckie” lektury i pierwsi zwolennicy protestantyzmu'', Studia Historyczne, t. 62, 2019, z. 2. <br/> | ||
| + | Faber Walther, ''Die polnische Sprache im Danziger Schul- und Kirchenwesen'', Zeitschrift der Westpreußischen Geschichtsvereins, H. 70, 1930, s. 94–95, 132. <br/> | ||
| + | Prätorius Ephraim, ''Dantziger-Lehrer Gedächtniβ ...'', Danzig und Leipzig, 1760, s. 13. <br/> | ||
| + | Rhesa Ludwig, ''Kurzgefaßte Nachrichten von allen seit der Reformation an den evangelischen Kirchen in Westpreuszen angestellten Predigern'', Königsberg 1834, s. 61, 254. <br/> | ||
| + | Tonel Janusz, '''Przyczynek do dziejów toruńskiego bibliofilstwa w XVIII wieku''', Acta Universitatis Nicolai Copernici. Bibliologia, t. 4, 2000, s. 204, 221. <br/> | ||
| + | Tync Stanisław, ''Dzieje Gimnazjum Toruńskiego (1568–1793)'', Roczniki Towarzystwa Naukowego w Toruniu, t. 34, 1927, s. 125–127. <br/> | ||
| + | Pniewski Władysław, ''Język polski w dawnych szkołach gdańskich'', Gdańsk 1938. <br/> | ||
| + | |||
| + | |||
| + | |||
[[Category: Hasła w przygotowaniu]] | [[Category: Hasła w przygotowaniu]] | ||
Wersja z 21:10, 1 gru 2023
ABRAHAM SBASINUS (Sbasinius, Sabinus, Zbąski) (zm. 1589 Gdańsk), polski kaznodzieja kaplicy św. Anny przy kościele św. Trójcy. Pochodził z wywodzącej się z wielkopolskiego Zbąszynia rodziny szlacheckiej herbu Nałęcz, od połowy XV wieku osiadłej w Kurowie koło Puław (Lubleszczyzna). Od 1544 student teologii w Wittenberdze, w semestrze zimowym 1547/1548 w Królewcu.
Od 1 VII 1573 do 15 X 1578 polski pastor w kościele św. Jerzego na Starym Mieście w Toruniu, także założyciel prywatnej polskiej szkoły na poziomie elementarnym, która służyła prawie wyłącznie polskim parafianom kościoła z przedmieścia Mokrego. Zatrudniał polskiego kantora, odprawiał pogrzeby w języku polskim, co spotykało się z niechęcią przybyłego z Gdańska, a pochodzącego z Lipska Jakoba Zieglera, w latach 1576–1584 rektora toruńskiego gimnazjum. Nie radząc sobie z podupadającym poziomem gimnazjum Ziegler słał supliki do Rady Miejskiej Torunia o wielu szkodach, jakie przynosi miastu niepodlegająca owej Radzie szkoła „pana Abrahama” i – mimo protestów polskiej ludności – doprowadził do usunięcia go z urzędu pastora św. Jerzego. 25 X 1578 skarżył się, że Rada Miejska Torunia odmawiała mu wystawienia świadectwa „uczciwej służby”.
W Gdańsku od 1579 do śmierci kaznodzieja w kaplicy św. Anny przy kościele św. Trójcy w Gdańsku. W 1580, wskazując na małą liczebność polskich wspólnot protestanckich kaplicy św. Anny i w pobliskim kościele św. Piotra i Pawła, doprowadził do wydania przez gdańską Radę Miejską decyzji o zlikwidowaniu w tym drugim kościele funkcjonującego tam od 1571 stanowiska polskiego kaznodziei.
Dysponował znaczącym, a przynajmniej starannie dobranym księgozbiorem, prawdopodobnie kompletowanym od czasu studiów w Wittenberdze, znaczonym jego ekslibrisem z czasów toruńskich, częściowo przekazanym do biblioteki w rodzinnym majątku w Kurowie.
Bibliografia:
Chachaj Marian, Początki reformacji w Kurowie na Lubelszczyźnie: „heretyckie” lektury i pierwsi zwolennicy protestantyzmu, Studia Historyczne, t. 62, 2019, z. 2.
Faber Walther, Die polnische Sprache im Danziger Schul- und Kirchenwesen, Zeitschrift der Westpreußischen Geschichtsvereins, H. 70, 1930, s. 94–95, 132.
Prätorius Ephraim, Dantziger-Lehrer Gedächtniβ ..., Danzig und Leipzig, 1760, s. 13.
Rhesa Ludwig, Kurzgefaßte Nachrichten von allen seit der Reformation an den evangelischen Kirchen in Westpreuszen angestellten Predigern, Königsberg 1834, s. 61, 254.
Tonel Janusz, Przyczynek do dziejów toruńskiego bibliofilstwa w XVIII wieku, Acta Universitatis Nicolai Copernici. Bibliologia, t. 4, 2000, s. 204, 221.
Tync Stanisław, Dzieje Gimnazjum Toruńskiego (1568–1793), Roczniki Towarzystwa Naukowego w Toruniu, t. 34, 1927, s. 125–127.
Pniewski Władysław, Język polski w dawnych szkołach gdańskich, Gdańsk 1938.
