WARTZMANN BARTHOLOMÄUS, kupiec, kronikarz
| Linia 3: | Linia 3: | ||
Od 1551 browarnik cechowy, od 1553 członek kupieckiego Bractwa Trzech Króli. Autor kroniki pruskiej ''Chronica des Landes Bructeria itzundt Preussen…'', znanej z wersji krótszej z 1542, i dłuższej (tzw. 2. redakcja) z lat 1550–1551, z uzupełnieniami do 1556. Podstawę napisania kroniki stanowiły dokumenty i akta z [[KANCELARIA MIEJSKA | kancelarii miejskiej Gdańska]], wykorzystane jednak bez niezbędnego krytycyzmu, oraz historiografia polska i pruska. Kronika cieszyła się w Gdańsku dużą popularnością, funkcjonowało 13 jej odpisów; wywarła wpływ na późniejszych gdańskich historyków: [[BORNBACH STENTZEL, prawnik, historyk | Stenzla Bornbacha]] i [[SCHÜTZ CASPAR, sekretarz Rady Miejskiej | Caspara Schütza]]. <br/><br/> | Od 1551 browarnik cechowy, od 1553 członek kupieckiego Bractwa Trzech Króli. Autor kroniki pruskiej ''Chronica des Landes Bructeria itzundt Preussen…'', znanej z wersji krótszej z 1542, i dłuższej (tzw. 2. redakcja) z lat 1550–1551, z uzupełnieniami do 1556. Podstawę napisania kroniki stanowiły dokumenty i akta z [[KANCELARIA MIEJSKA | kancelarii miejskiej Gdańska]], wykorzystane jednak bez niezbędnego krytycyzmu, oraz historiografia polska i pruska. Kronika cieszyła się w Gdańsku dużą popularnością, funkcjonowało 13 jej odpisów; wywarła wpływ na późniejszych gdańskich historyków: [[BORNBACH STENTZEL, prawnik, historyk | Stenzla Bornbacha]] i [[SCHÜTZ CASPAR, sekretarz Rady Miejskiej | Caspara Schütza]]. <br/><br/> | ||
Dwukrotnie żonaty: po raz pierwszy w 1552 z Brigittą Schultz (zm. 1574), wdową po Berndcie (Bernard) Germannie, która została matką trójki jego dzieci; po raz drugi w 1575 z Margarethe (zm. 1595), córką Bonaventury Ungermanna, z którą miał syna, a która jako wdowa wyszła w 1580 za Hansa Haderschlieffa (1535–1592). Z pierwszego małżeństwa pochodzili:<br/> | Dwukrotnie żonaty: po raz pierwszy w 1552 z Brigittą Schultz (zm. 1574), wdową po Berndcie (Bernard) Germannie, która została matką trójki jego dzieci; po raz drugi w 1575 z Margarethe (zm. 1595), córką Bonaventury Ungermanna, z którą miał syna, a która jako wdowa wyszła w 1580 za Hansa Haderschlieffa (1535–1592). Z pierwszego małżeństwa pochodzili:<br/> | ||
| − | 1/ Esther (zm. 15 VII 1633 w wieku 91 lat, pochowana w kościele NMP w grobie nr 127), od 1575 zamężna (imię męża nieznane) (zm. 31 X 1603).<br/> | + | 1/ '''Esther''' (zm. 15 VII 1633 w wieku 91 lat, pochowana w kościele NMP w grobie nr 127), od 1575 zamężna (imię męża nieznane) (zm. 31 X 1603).<br/> |
| − | 2/ Gerdt Kroll (pochowany 7 III 1628 w wieku 73 lat w kościele NMP w grobie nr 208 zakupionym w 1602), będący kuratorem matki i rodzeństwa (Gertrudy i Davida) w procesie o rodzinny spadek.<br/> | + | 2/ '''Gerdt Kroll''' (pochowany 7 III 1628 w wieku 73 lat w kościele NMP w grobie nr 208 zakupionym w 1602), będący kuratorem matki i rodzeństwa (Gertrudy i Davida) w procesie o rodzinny spadek.<br/> |
| − | 3/ Gertrud (1558 – po 1600), od 1580 żona Barthela Bergmanna (zm. 1603), z którym miała siedmioro dzieci, od 3 XII 1578 reprezentowana przez brata Gerda w rodzinnych procesach o spadek.<br/> | + | 3/ '''Gertrud''' (1558 – po 1600), od 1580 żona Barthela Bergmanna (zm. 1603), z którym miała siedmioro dzieci, od 3 XII 1578 reprezentowana przez brata Gerda w rodzinnych procesach o spadek.<br/> |
| − | 4/Johannes/Hans (1556 – przed 20 XII 1595), od 1574 student w Królewcu | + | 4/'''Johannes'''/Hans (1556 – przed 20 XII 1595), od 26 V 1574 student w Królewcu, od 1577 w Rostocku, od 1580 w Pawii (Pavia), od 1581 w Padwie, od 1583 w Sienie, od 1585 w Wittenberdze, w roku akademickim 1587/1588 w Helmstedt; jako stypendysta gdańskiej Rady Miejskiej ukończył studia w 1592 w Rostocku i w 1593 w Bazylei, doktor medycyny, lekarz miejski w Gdańsku, po raz drugi żonaty z poślubioną 10 X 1595 w kościele NMP Barbarą, córką Martina Sparenberga, która 20 XII 1595 jako wdowa otrzymała pensję męża, a po raz drugi wyszła 18 XI 1602 za mąż w [[KOŚCIÓŁ ŚW. PIOTRA I PAWŁA | kościele św. Piotra i Pawła]] za Daniela Voßa (chrzest 17 VI 1576), z którym miała co najmniej trzech, ochrzczonych w kościele NMP synów.<br/> |
| − | Z drugiego małżeństwa doczekał się syna Davida (ur. 1576), od 19 I 1596 reprezentowanego przez przyrodniego brata Gerda w rodzinnych procesach o spadek, w roku akademickim 1594/1595 studenta w Wittenberdze, w 1596 we Frankfurcie nad Odrą, w 1601 w Jenie, w 1603 w Helmstedt. <br/><br/> | + | Z drugiego małżeństwa doczekał się syna '''Davida''' (ur. 1576), 2 II 1587 wyrażającego chęć zapisania na studia w Królewcu ale nieletniego, od 19 I 1596 reprezentowanego przez przyrodniego brata Gerda w rodzinnych procesach o spadek, w roku akademickim 1594/1595 studenta w Wittenberdze, w 1596 we Frankfurcie nad Odrą, w 1601 w Jenie, w 1603 w Helmstedt, od 17 IX 1604 w Królewcu. <br/><br/> |
| − | Pochowany 17 IV 1578 wraz z ojcem. {{author: | + | Pochowany 17 IV 1578 wraz z ojcem. {{author:BŚ}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Ludzie]]<br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/> |
| + | '''Bibliografia''': <br/> | ||
| + | ''Die Matrikel … der Albertus-Universität zu Königsberg'', ed. Georg Ehler, Bd. 1, Leipzig 1910, s. 55, 90, 165. | ||
| + | Weichbrodt Dorothea, ''Patrizier, Bürger, Einwohner der Freien und Hansestadt Danzig in Stamm- und Namentafeln vom 14.–18. Jahrhundert'', Klausdorf–Schwentine 1986–1992, Bd. 1, 476. | ||
Wersja z 11:39, 9 gru 2024
BARTHOLOMÄUS WARTZMANN (zm. 1578 Gdańsk; pogrzeb 17 IV 1578), kupiec, kronikarz. Syn gdańskiego piwowara Bartholomeusa (Bartel; 1500 – 1576 Gdańsk), właściciela browaru przy Gerbergasse (ul. Garbary), kamienic przy Langenmarkt (ul. Długi Targ) i przy Heilige-Geist-Gasse (ul. św. Ducha) oraz spichlerza, dwukrotnie żonatego (imiona żon nieznane): po raz pierwszy w 1525, po raz drugi 24 I 1568 (pochowana 15 X 1574), pochowanego (obok drugiej żony) 12 V 1576 w kościele Najświętszej Marii Panny (NMP) pod płytą nagrobną nr 10, w grobie będącym własnością zięcia, Hansa „Starego” („de Olde”) Hevelke (zm. 1563), od 1545 męża jego córki Anny (zm. 1579).
Od 1551 browarnik cechowy, od 1553 członek kupieckiego Bractwa Trzech Króli. Autor kroniki pruskiej Chronica des Landes Bructeria itzundt Preussen…, znanej z wersji krótszej z 1542, i dłuższej (tzw. 2. redakcja) z lat 1550–1551, z uzupełnieniami do 1556. Podstawę napisania kroniki stanowiły dokumenty i akta z kancelarii miejskiej Gdańska, wykorzystane jednak bez niezbędnego krytycyzmu, oraz historiografia polska i pruska. Kronika cieszyła się w Gdańsku dużą popularnością, funkcjonowało 13 jej odpisów; wywarła wpływ na późniejszych gdańskich historyków: Stenzla Bornbacha i Caspara Schütza.
Dwukrotnie żonaty: po raz pierwszy w 1552 z Brigittą Schultz (zm. 1574), wdową po Berndcie (Bernard) Germannie, która została matką trójki jego dzieci; po raz drugi w 1575 z Margarethe (zm. 1595), córką Bonaventury Ungermanna, z którą miał syna, a która jako wdowa wyszła w 1580 za Hansa Haderschlieffa (1535–1592). Z pierwszego małżeństwa pochodzili:
1/ Esther (zm. 15 VII 1633 w wieku 91 lat, pochowana w kościele NMP w grobie nr 127), od 1575 zamężna (imię męża nieznane) (zm. 31 X 1603).
2/ Gerdt Kroll (pochowany 7 III 1628 w wieku 73 lat w kościele NMP w grobie nr 208 zakupionym w 1602), będący kuratorem matki i rodzeństwa (Gertrudy i Davida) w procesie o rodzinny spadek.
3/ Gertrud (1558 – po 1600), od 1580 żona Barthela Bergmanna (zm. 1603), z którym miała siedmioro dzieci, od 3 XII 1578 reprezentowana przez brata Gerda w rodzinnych procesach o spadek.
4/Johannes/Hans (1556 – przed 20 XII 1595), od 26 V 1574 student w Królewcu, od 1577 w Rostocku, od 1580 w Pawii (Pavia), od 1581 w Padwie, od 1583 w Sienie, od 1585 w Wittenberdze, w roku akademickim 1587/1588 w Helmstedt; jako stypendysta gdańskiej Rady Miejskiej ukończył studia w 1592 w Rostocku i w 1593 w Bazylei, doktor medycyny, lekarz miejski w Gdańsku, po raz drugi żonaty z poślubioną 10 X 1595 w kościele NMP Barbarą, córką Martina Sparenberga, która 20 XII 1595 jako wdowa otrzymała pensję męża, a po raz drugi wyszła 18 XI 1602 za mąż w kościele św. Piotra i Pawła za Daniela Voßa (chrzest 17 VI 1576), z którym miała co najmniej trzech, ochrzczonych w kościele NMP synów.
Z drugiego małżeństwa doczekał się syna Davida (ur. 1576), 2 II 1587 wyrażającego chęć zapisania na studia w Królewcu ale nieletniego, od 19 I 1596 reprezentowanego przez przyrodniego brata Gerda w rodzinnych procesach o spadek, w roku akademickim 1594/1595 studenta w Wittenberdze, w 1596 we Frankfurcie nad Odrą, w 1601 w Jenie, w 1603 w Helmstedt, od 17 IX 1604 w Królewcu.
Pochowany 17 IV 1578 wraz z ojcem.
Bibliografia:
Die Matrikel … der Albertus-Universität zu Königsberg, ed. Georg Ehler, Bd. 1, Leipzig 1910, s. 55, 90, 165.
Weichbrodt Dorothea, Patrizier, Bürger, Einwohner der Freien und Hansestadt Danzig in Stamm- und Namentafeln vom 14.–18. Jahrhundert, Klausdorf–Schwentine 1986–1992, Bd. 1, 476.
