KRUMHAUSEN GABRIEL, burmistrz Gdańska

Wersja z 10:34, 4 sie 2013

GABRIEL KRUMHAUSEN (14 IX 1614 Gdańsk – 9 IV 1685 Gdańsk), burmistrz gdański. Syn pochodzącego z Lubeki kupca Joachima. Od 1632 roku uczył się w q Gimnazjum Akademickim, studiował na uniwersytecie w Lejdzie w roku 1638 oraz w 1640 w Strasburgu. W 1646, podczas uroczystego wjazdu królowej polskiej Ludwiki Marii Gonzagi do Gdańska był chorążym sformowanego ze straży obywatelskich białego regimentu Kwartału Wysokiego. W latach 1647–1651 sekretarz Rady Miejskiej Gdańska, w okresie 1652–1654 ławnik, 1655–1665 rajca, sędzia od 1661, 1666–1685 burmistrz, 1665, 1669, 1676 i 1682 burgrabia. W latach 1683–1685 q protoscholarcha przy Gimnazjum Akademickim. W 1646 roku wysłany przez Radę Miejską z misją dyplomatyczną do Warszawy; został przyjęty na prywatnej audiencji przez króla polskiego Władysława IV Wazę. W 1647–1651 przebywał często jako sekretarz Rady w Warszawie, gdzie pełnił funkcję rezydenta przy dworze królewskim. Posłował na sejmik pruskim w styczniu 1674 roku, podczas którego bronił niezależnego stanowiska Rady Miejskiej Gdańska w kwestii sporów religijnych w mieście (w związku ze sprawą pastora q Aegidiusa Straucha), odmawiając tym samym kompetencji sejmikowi pruskiemu w tym zakresie. W styczniu 1676 był wysłannikiem Gdańska (wraz z rajcą q Danielem Proite) na koronację króla polskiego Jana III Sobieskiego z instrukcją zabiegania o potwierdzenie przez władcę przywilejów miasta, zapobieżenie ewentualnym próbom ustanowienia nowego cła morskiego przez monarchę, obronę wolnego wyznawania luteranizmu w Gdańsku, a także dla przeprowadzenia pertraktacji w kwestii statusu starostwa puckiego. Podczas pobytu Jana III Sobieskiego w Gdańsku, wszedł 8 IX 1677 w skład deputacji Rady Miejskiej, mającej uniemożliwić królowi, wykorzystującego spór między władzami miejskimi a opozycją rzemieślniczą, ingerencji w sprawy wewnętrzne miasta. W 13–19 XI 1677 oddelegowany przez władze miejskie (wraz z burmistrzami q Christianem Schröderem i q Danielem Proite) na tajne obrady toczone z królem i dygnitarzami koronnymi w związku z interwencją władcy w Gdańsku (w sprawie żądań króla dotyczących m.in. oddania monarsze starostwa puckiego, a także wobec zarzutów postawionych Radzie oskarżanej o działania dyplomatyczne zmierzające do wypowiedzenia posłuszeństwa władcy). Stał na stanowisku zapewnienia tolerancji wyznaniowej w Gdańsku, zwłaszcza wobec kalwinistów i katolików. Był autorem pamiętnika, Memoires, obejmującego lata 1646–1650 oraz 1652–1653 (okres, gdy był sekretarzem Rady i kiedy zaczynał karierę ławnika), w którym sumiennie pod względem faktograficznym opisywał (na podstawie oficjalnych dokumentów) bieżące wydarzenia polityczne związane z Gdańskiem. Kontynuacją tego dzieła był prowadzony przezeń diariusz, z którego zachował się jedynie wyciąg: Excertpta ex diario Krumhausiano ab Ao. 1670 usque ad annum 1682 (z czasów pełnienia funkcji burmistrza i burgrabiego). Pisał również okolicznościowe panegiryki. Biegle posługiwał się łaciną i językiem francuskim, znał także język polski. Sprawował również mecenat nad gdańską nauką; m.in. ofiarował Gimnazjum Akademickiemu przyrządy matematyczne, a w roku 1681 podarował portret Johanna Heveliusa. W 1667 lektor języka polskiego przy Gimnazjum Akademickim q Jan Stephani Łaganowski napisał po polsku wiersz z okazji jego wyboru na urząd prezydującego burmistrza. Pochowany w q kościele NMP. DK