WIŚNIEWSKI ALFRED, prorektor Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych

Wersja z 09:45, 7 lip 2023

Alfred Wiśniewski (z lewej) w pracowni rzeźby, lata 80. XX wieku

Alfred Wiśniewski, Stalin, 1955

ALFRED GWIDON WIŚNIEWSKI (21 II 1916 Rogoźno – 18 I 2011 Sopot), rzeźbiarz, prorektor gdańskiej Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych (PWSSP). Studiował w Szkole Sztuk Zdobniczych i Przemysłu Artystycznego w Poznaniu na Wydziale Rzeźby i Brązownictwa (dyplom w 1937 – płaskorzeźby o treści religijnej, w tym patrona Jana Bosko, będące i obecnie dekoracją bramy wjazdowej do Młodzieżowego Ośrodka Wychowawczego im. Janusza Korczaka w Antoniewie (powiat Wągrowiec. Wielkopolska)) oraz Akademii Sztuk Pięknych (ASP) w Warszawie (od 1946, dyplom w 1950). W 1946 pracował w Państwowym Liceum Sztuk Plastycznych, w latach 1949–1952 w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych (PWSSP) w Poznaniu (obecnie ASP), jako asystent, adiunkt, kierownik Pracowni Rzeźby Architektonicznej, od 1952 w gdańskiej PWSSP; w latach 1954–1960 prorektor, 1964–1966 i 1969–1971 kierownik Katedry Rzeźby, 1966–1969 dziekan Wydziału Rzeźby. Do 1983 (emerytura) był kierownikiem Katedry Rzeźby i Rysunku.

W 1960 otrzymał Nagrodę im. Francesca Nulla na XXX Biennale w Wenecji. Uznawany za kontynuatora tradycji klasycznej, poszukiwał zarazem formy dostosowanej do wyrażanych sensów. Jego prace z okresu socrealizmu cechuje romantyczno-heroiczny idealizm (Apel sztokholmski, Granica pokoju, 1950; Władza należy do ludu pracującego, 1952; Kolorowa, 1954). Rzeźba Czas pogardy – Hiob z przełomowej wystawy w warszawskim Arsenale (1955) zrywała z estetyką socrealizmu. Był to mizerabilistyczny, siedzący akt męski, o chropawej fakturze. Gładka powierzchnia i monumentalizm formy służą wyrażaniu piękna, trwania, wieczności, oczekiwania (Akt kobiecy, 1957; Kompozycja, 1959; Cisza, Penelopa, lata 80.). Z kolei aluzyjny Portret Zdzisława Kępińskiego (1960) techniką nawiązuje do impresjonizmu, w bezgłowych Torsach dramatyzm jest wywoływany przez fragmentaryczność, deformację lub diagonalną, wznoszącą kompozycję (lata 60.). W jednej z ważniejszych realizacji, pomniku Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu (1965), kompozycja i narracja zbudowane są na kontraście formy i barwy tworzywa. Strzelistą, prostopadłościenną bryłę jasnego granitu opasują reliefowe tablice o łagodnych krzywiznach boków (Orzeł i sceny: Wóz Drzymały, Strajk dzieci we Wrześni, Marcin Kasprzak, Aresztowanie Franciszka Ratajczaka); obok, na niskim cokole, stoją odlane z brązu realistyczne postaci dwóch żołnierzy z szablą i karabinem.

W latach 1953–1954 uczestniczył w renowacji Drogi Królewskiej w Gdańsku, wykonał m.in. detale kamienic nr 51 i 77 przy ul. Długiej oraz nr 5, 45, przedproża nr 17 i medalion z królową na fasadzie kamienicy nr 1/7 przy Długim Targu oraz dwie rzeźby z attyki Złotej Bramy. Oprócz pomników (m.in. projekt pomnika Mikołaja Kopernika w Poznaniu, 1950), licznych portretów i postaci-symboli („Bogini Trawy” z Parku Oliwskiego, drewno, 1977, skradziona w latach 90. XX wieku) tworzył także rzeźbę sakralną (Madonna z Dzieciątkiem, brąz, lata 70. XX wieku, w Muzeum Narodowym w Gdańsku) oraz późny cykl tzw. figur nagrobnych.

Członek Rady Wyższego Szkolnictwa Artystycznego przy Ministerstwie Kultury i Sztuki, członek Komisji Nagród Ministra Kultury i Sztuki. Odznaczony miedzy innymi Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1959), Krzyżem Oficerskim OOP (1978), medalem X-lecia PRL (1955), Medalem Komisji Edukacji Narodowej (1988), odznaką honorową Miasta Poznania (1965), odznaką „Za zasługi dla Gdańska” (1974). Mieszkał w Sopocie (w willi Bergera) przy ul. Obrońców Westerplatte 24, pierwszej siedzibie gdańskiej PWSSP. Żonaty był po raz pierwszy z rzeźbiarką Marią z domu Chudoba (zm. 3 IX 2000), ojciec między innymi scenografki teatralnej Katarzyny Wiśniewskiej-Kępińskiej (zm. 2023). Pochowany na cmentarzu komunalnym w Sopocie. EKA