SZKOŁA NAWIGACYJNA

Wersja z 15:35, 10 mar 2013

Królewska Szkoła Nawigacyjna przy ul. Karpiej, około 1920

SZKOŁA NAWIGACYJNA. Początkowo Königliche Navigationsschule, powstała 19 XI 1817 jako szkoła państw. dla kształcenia średniej kadry (szyprów, nawigatorów) dla floty wojennej i handl. Podobne istniały w innych większych portach Prus: Piławie, Ustce, Szczecinie, Darłowie, Stralsundzie. Organizatorem i pierwszym dyr. był dr filozofii i pedagog Ludolf Hermann Tobiesen. W 1817–26 siedzibą był nieczynny q kośc. św. Jakuba i przyległe do niego domy przy ul. Łagiewniki. Współgospodarzem budynku od tego roku była też q Miejska Biblioteka, przeniesiona z dawnego klasztoru franciszkańskiego przy ul. Rzeźnickiej. Wnętrze kośc., uszkodzone w czasie wybuchu q Baszty Prochowej 5 XII 1815, zostało w połowie wys. przedzielone stropem, a dodatkowe wejście do szkoły powstało w oknie po lewej stronie dawnego prezbiterium, do którego prowadził drewniany podest. Drewniane ściany podzieliły wnętrze na mniejsze pomieszczenia. Własną siedzibę szkoła otrzymała 1826. Dla niej (za 11 tys. talarów z państw. dotacji) zakupiono i adaptowano kamieniczkę z 1739 na Karpfenseigen 26 (ul. Karpia), przy ujściu Kanału Raduni do Motławy. W dobudowanej części znajdowała się wieżyczka do obserwacji astr. Było tam też mieszkanie dla dyr. oraz internat dla zamiejscowych uczniów. Przy szkole, na Motławie, cumowały statki szkolne, m.in. szkolna korweta „Amazone” (q Stocznia Królewska / Cesarska). W 1918 szkoła zmieniła nazwę na Königliche Seefahrtschule, w końcu 1919 zawiesiła działalność, a dyr. wyjechał do Niemiec. Wznowiła działalność 1923, po przeniesieniu do dawnych q koszar batalionu łączności przy Heeresanger (al. Legionów) 9 we Wrzeszczu, p.n. Staatliche Seefahrtschule. Była zarządzana i finansowana przez władze Senatu II WMG. Budynek na ul. Karpiej przejął Senat, we Wrzeszczu dzieliła lokum z państw. obserwatorium astr. (po 1960 studium wojsk. q WSP i q UG, ob. siedziba 3 katedr Wydz. Biologii UG). W 1939 budynek ponownie przejęło wojsko, szkołę – p.n. Reichsseefahrtschule– przeniesiono na Brabank (ul. Stara Stocznia) 1. W XIX w. była 2-letnią szkołą dla absolwentów szkół elementarnych, nast. powszechnych (podstawowych). Uczono podstaw nawigacji, matematyki, geografii, rysunków, jęz. obcych, techniki obsługi statków. Odbywały się rejsy szkoleniowe. Wykładowcami byli gł. doświadczeni oficerowie marynarki, zwł. handl., pocz. zatrudniano też fachowców z Danii. W 1854 dyr. szkoły Michael F. Albrecht (1811 – 83) wraz z C.S. Vierowem wydali podręcznik do nauki nawigacji dla uczniów tego typu szkół w Prusach (Lehrbuch der Navigation), podobnie 1879 nauczyciel Johann Friedrich Domke (1802 – 87) wyd. w Berlinie tablice logarytmiczne do nauki nawigacji. Rocznie uczyło się od 40 do 100 uczniów w wieku powyżej 15 lat. W 1830 uczęszczało do niej 115 chłopców, z których tylko 21 zwolniono z opłaty czesnego. W roku szkolnym 1884/85 uczyło się w niej 12 kandydatów na szyprów, 12 na szturmanów i 28 uczniów w klasie wstępnej; w roku szkolnym 1889/90 odpowiednio 4, 12 i 34 w klasie wstępnej. W końcu XIX w. szkoła organizowała gł. pięcio-,siedmiomiesięczne odpłatne kursy dokształcające, przygotowujące do egzaminu państw. na stanowisko szyprów i poruczników żeglugi bałtyckiej (opłata za egzamin np. 1905 wynosiła 30–36 marek). Nauka w szkole kosztowała miesięcznie 3 RM. Podobną działalność prowadziła po 1923. Zakończyła działalność 1945. MrGl