ADAM ALFRED, lekarz

Wersja z 10:34, 7 sie 2024

Alfred Adam, 1933

ALFRED LUDWIG FRIEDRICH ADAM (13 VIII 1888 Dahmsdorf, koło Frankfurtu nad Odrą – 19 IX 1956 Erlangen, Niemcy), lekarz pediatra, antynazista. Syn Carla Hermanna oraz Wilhelmine z domu Wollermann. Krótko po jego urodzeniu rodzina przeniosła się do Królewca (Königsberg), gdzie ojciec został Starszym Królewskim Asystentem Kolejowym (Königlicher Oberbahnassistent) i zawiadowcą stacji Dworca Głównego, następnie radcą.

W Królewcu ukończył w 1906 Friedrich-Wilhelm-Kollegium (Gimnazjum Humanistyczne) i podjął studia medyczne na tamtejszym uniwersytecie. Studia kontynuował w 1909 w Monachium i w 1910 w Berlinie, w czerwcu 1913 obronił pracę doktorską. Od 1913 do 1914 pracował w Instytucie Terapii Eksperymentalnej w Hamburgu, następnie w Instytucie Chorób Skórnych w Berlinie. W latach 1915–1918 walczył na froncie na terenie Bałkanów, w wojskowym lazarecie prowadził laboratorium bakteriologiczne. Odznaczony został Krzyżem Żelaznym 2. klasy i Heskim Krzyżem Sanitarnym. W latach 1919–1920 pracował w Instytucie Fizjologii Wegetatywnej Uniwersytetu we Frankfurcie nad Menem. W 1920 asystent w klinice dziecięcej uniwersytetu w Heidelbergu, od 1922 docent prywatny. Od 1924 pracował w Klinice Chorób Dziecięcych w Hamburgu, od 1927 profesor nadzwyczajny.

Po przenosinach do Gdańska od października 1928 kierownik Oddziału Chorób Dziecięcych Szpitala Miejskiego we Wrzeszczu. Od 13 IV 1935 profesor zwyczajny Państwowej Akademii Medycyny Praktycznej, dotychczasowy Oddział Chorób Dziecięcych przekształcono w Klinikę, której został ordynatorem. Był krajowym konsultantem do spraw pediatrii i pełnomocnikiem Okręgu Gdańsk-Prusy Zachodnie do spraw Matki i Dziecka. Doprowadził między innymi do uruchomienia w Sopocie Oddziału Lecznictwa Morskiego dla Dzieci.

10 III 1938 zwolniony został z pracy za sprzeciw wobec nazistowskiej polityki zdrowotnej (nie zgadzał się zwłaszcza z przymusową sterylizacją i eutanazją chorych dzieci), odmowę wstąpienia do którejś z nazistowskich organizacji (dzieciom zabronił wstąpienia do Hitlerjugend i Bund Deutscher Mädel (BDM, Związek Dziewcząt Niemieckich – sekcja żeńska Hitlerjugend), jak również odmowę udziału w obowiązkowych dla pracowników państwowych zebraniach partyjnych. Otrzymał odszkodowanie (60 000 guldenów gdańskich, płatnych w ratach przez 10 lat) i prawo prowadzenia praktyki prywatnej w Gdańsku. Prowadził ją w gabinecie przy Langer Markt 15 (Długi Targ). Szykanowany przez Gestapo, które dokonywało rewizji w jego domu przy Ferberweg (ul. Miszewskiego), korzystał jednak z nieformalnej ochrony wysokich funkcjonariuszy, którym leczył dzieci. Udzielał potajemnie pomocy dzieciom żydowskim i polskim (jeździł do nich nawet do Gdyni), korzystając z pomocy naczelnika gdańskiego lotniska opuścił Gdańsk potajemnie samolotem w styczniu 1945, unikając zaplanowanego już aresztowania przez Gestapo. Doczekał przyjścia wojsk amerykańskich we wsi koło Coburga, otrzymał polityczne "świadectwo niewinności" i od 1 X 1945 (formalnie od 1 II 1946) był zastępcą dyrektora Kliniki Chorób Dziecięcych Uniwersytetu w Erlangen (Bawaria). 16 X 1946 otrzymał status urzędnika państwowego, tytuł profesora zwyczajnego i awansował na dyrektora Kliniki. Od 31 VIII 1956 na emeryturze.

Od 1952 członek Niemieckiej Akademii Przyrodników Leopoldina, od 1952 prezes Niemieckiego Towarzystwa Pediatrycznego. Od 1928 żonaty z nauczycielką Elisabeth Düring z Bremy (zm. 3 II 1988), ojciec Hansa (ur. 1929 Gdańsk) lekarza pediatry i Edith (ur. 1932 Gdańsk), po wojnie mieszkającej w USA. Zmarł nagle na zawał serca. MrGl







Bibliografia:
Grabowski Michał von, Profesor Alfred Adama (1888-1956) – wybitny pediatra w Wolnym Mieście Gdańsku, przeciwnik nazizmu, człowiek z odwagą i charakterem, „Annales Academiae Medicae Gedanensis”, 46, 2016, s. 115-124. Grabowski Michał von, Okoliczności powstania i losy Medizinische Akademie Danzig (MAD) w latach 1935–1945 – biografie profesorów, „Gazeta AMG”, 2017, nr 3, s. 43–44.