DOBROCZYNNOŚĆ

Wersja z 21:47, 3 mar 2013 (pokaż źródło) D.Szmit (dyskusja | edycje) ← poprzednia edycja		Wersja z 12:30, 7 cze 2013 (pokaż źródło) D.Szmit (dyskusja | edycje) następna edycja →
Linia 1:		Linia 1:
	{{paper}}		{{paper}}
−	[[File:Znaczki_pocztowe_wydane_w_Gdańsku_z_okazji_Tygodnia_Walki_z_Gruźlicą__1921.JPG|thumb|Znaczki pocztowe wydane w Gdańsku z okazji Tygodnia Walki z Gruźlicą, 1921]][[File:Przytułek_dla_dzieci_i_starc__w_w_Gdańsku__Samuel_Donnet__1707.JPG|thumb|''Przytułek dla dzieci i starc  w w Gdańsku''  Samuel Donnet, 1707]]'''DOBROCZYNNOŚĆ'''. W średniowiecznym Gd. ubodzy stanowili znaczny odsetek mieszkańców, trudny jednak do precyzyjnego oszacowania. Wobec rozpowszechnianego przez Kościół obrazu ubóstwa jako ucieleśnienia Chrystusa wytworzyła się zależność między ubogimi a pozostałą częścią społeczeństwa: ubogi otrzymywał niezbędne środki materialne (w zamian za co zobowiązany był do modlitwy za darczyńcę), a czyn miłosierdzia miał skutkować dla darczyńcy nagrodą w życiu wiecznym. W efekcie stworzono w Gd. rozbudowany system opieki społ., oparty na d. indywidualnej i zorganizowanej. Dobroczynność indywidualna opierała się na jałmużnach osób pryw., zorganizowaną realizował przede wszystkim Kościół oraz q szpitale, działalność bractw rel., a zwł. zakonów (q franciszkanie, q dominikanie). Około 1390 istniała na q Starym Mieście gildia ubogich (Elendengilde), z tzw. Dworem Ubogich (Elendenhof, q szpital św. Elżbiety). Dobroczynnością zajmowały się niektóre instytucje świeckie (np. korporacje cechowe); udział samorządu miejskiego byłniewielki. W okresie q reformacji, wobec zanegowania przez Marcina Lutra wartości czynów miłosierdzia w drodze do zbawienia, dawny układ: obdarowany–darczyńca został zniesiony, a obraz ubogiego zdesakralizowany. Podjęto próbę zorganizowania systemu d. samorządowej, której elementem miała być sekularyzacja klasztorów i przeznaczenie dóbr zakonnych m.in. dla ubogich, objęcie opieką przez Radę Miejską szpitali (q panowie szpitalni), nadzór kwartałów miasta przez rotmistrzów i podległych im q wójtów żebraczych, reglamentacja d. poprzez wydawanie odznak dla ubogich oraz centralny system finansowania d. (tzw. skarbony boże – ''Gotteskasten'': zlokalizowane w wybranych punktach miasta, m.in. w q kośc. NMP, z których wpływy miały być centralnie rozdzielanie ubogim). Wyodrębniono wówczas: 1) ubogich bez stałego miejsca zamieszkania (tzw. ludzie luźni), często z marginesu społ., 2) ubogich zamieszkujących szpitale, 3) „ubogich domowych” (''Hausarmen''), tzn. posiadających stałe miejsce zamieszkania, lecz egzystujących poniżej minimum socjalnego. Efektem racjonalizacji postaw wobec ubóstwa były także m.in. próby wprowadzenia nakazu pracy dla ubogich (q Dom Dobroczynności, q Dom Poprawy), zarządzenia Rady Miejskiej przeciwko q żebrakom (począwszy od ordynacji z 1525), nadzór policyjny nad ubogimi (q wójtowie żebraczy), wprowadzenie w 1550 scentralizowanego systemu finansowania d. miejskiej (q Urząd Dobroczynności). Nasiliła się tendencja do przeciwstawiania ubogiego bez stałego miejsca zamieszkania (żebracy chełpiący się nędzą, natręci, potencjalni złodzieje, rozpustnicy, zawszawieńcy, syfilitycy) „ubogim domowym” (wstydzący się nędzy i żebrania). <br /><br /> Pod koniec XVIII w. spadek dochodów Urzędu Dobroczynności, połączony ze wzrostem liczby ubogich, spowodował wydzielenie z niego w 1788 q Instytutu Ubogich. Wydarzenia polit. przeł. XVIII i XIX w. (poszerzające sferę ubóstwa w Gd.), zbytnie zaangażowanie środków ze źródeł pryw. i niedostateczne wsparcie ze strony funduszy publicznych doprowadziły do załamania systemu opieki nad ubogimi (np. zawieszono przyjmowanie do szpitali). Powstała w magistracie w 1814 Deputacja ds. Ubogich (Armen-Deputation) nie wypełniała wystarczająco zadania. Dopiero po reorganizacji (Armendirektorium) na podstawie prus. ustawy dotyczącej d. z 1842 wzrosły w Gd. nakłady na te cele (1817 – 36 tys. marek, 1864 – do 360 tys. marek). Na przeł. lat 60. i 70. XIX w. wydzielono w Magistracie, niezależne od Armendirektorium, II Biuro (II. Bureau), zajmujące się d., określane nast. jako II. Geschäftsbureau des Magistrats zu Danzig, ok. 1916 przemianowane na II. Geschäftsstelle des Magistrats. Ten ostatni organ posiadał Urząd ds. Ubogich i Dobroczynności (Armen- und Wohlfahrtsamt). Od 1 IV 1921 w q Senacie II WMG sprawy d. objął Oddział ds. Socjalnych, Kościelnych i Zdrowia (Abteilung für soziale, kirchliche und gesundheitliche Angelegenheiten), przemianowany nast. na Oddział ds. Socjalnych i Zdrowia (Abteilung für soziale und gesundheitliche Angelegenheiten), a ściśle: jego pododdział zw. Miejskim Urzędem Dobroczynnym (Städtisches Wohlfahrtsamt). Obok d. państw. istniała w XIX w. i w 1. poł. XX w. silnie rozwinięta d. oparta na licznych fundacjach dobroczynnych. {{author: ASZ}} [[Category: Encyklopedia]]	+	[[File:Znaczki_pocztowe_wydane_w_Gdańsku_z_okazji_Tygodnia_Walki_z_Gruźlicą__1921.JPG|thumb|Znaczki pocztowe wydane w Gdańsku z okazji Tygodnia Walki z Gruźlicą, 1921]][[File:Przytułek_dla_dzieci_i_starc__w_w_Gdańsku__Samuel_Donnet__1707.JPG|thumb|''Przytułek dla dzieci i starc  w w Gdańsku''  Samuel Donnet, 1707]]'''DOBROCZYNNOŚĆ'''. W średniowiecznym Gdańsku ubodzy stanowili znaczny odsetek mieszkańców, trudny jednak do precyzyjnego oszacowania. Wobec rozpowszechnianego przez Kościół obrazu ubóstwa jako ucieleśnienia Chrystusa wytworzyła się zależność między ubogimi a pozostałą częścią społeczeństwa: ubogi otrzymywał niezbędne środki materialne (w zamian za co zobowiązany był do modlitwy za darczyńcę), a czyn miłosierdzia miał skutkować dla darczyńcy nagrodą w życiu wiecznym. W efekcie stworzono w Gdańsku rozbudowany system opieki społecznej, oparty na dobroczynności indywidualnej i zorganizowanej. Dobroczynność indywidualna opierała się na jałmużnach osób prywatnych, zorganizowaną realizował przede wszystkim Kościół oraz q szpitale, działalność bractw religijnych, a zwłaszcza zakonów (q franciszkanie, q dominikanie). Około roku 1390 istniała na q Starym Mieście gildia ubogich (Elendengilde), z tzw. Dworem Ubogich (Elendenhof, q szpital św. Elżbiety). Dobroczynnością zajmowały się niektóre instytucje świeckie (np. korporacje cechowe); udział samorządu miejskiego był niewielki. W okresie q reformacji, wobec zanegowania przez Marcina Lutra wartości czynów miłosierdzia w drodze do zbawienia, dawny układ: obdarowany–darczyńca został zniesiony, a obraz ubogiego zdesakralizowany. Podjęto próbę zorganizowania systemu dobroczynności samorządowej, której elementem miała być sekularyzacja klasztorów i przeznaczenie dóbr zakonnych m.in. dla ubogich, objęcie opieką przez Radę Miejską szpitali (q panowie szpitalni), nadzór kwartałów miasta przez rotmistrzów i podległych im q wójtów żebraczych, reglamentacja dobroczynności poprzez wydawanie odznak dla ubogich oraz centralny system finansowania dobroczynności (tzw. skarbony boże – ''Gotteskasten'': zlokalizowane w wybranych punktach miasta, m.in. w q kościele NMP, z których wpływy miały być centralnie rozdzielanie ubogim). Wyodrębniono wówczas: 1) ubogich bez stałego miejsca zamieszkania (tzw. ludzie luźni), często z marginesu społecznego, 2) ubogich zamieszkujących szpitale, 3) „ubogich domowych” (''Hausarmen''), tzn. posiadających stałe miejsce zamieszkania, lecz egzystujących poniżej minimum socjalnego. Efektem racjonalizacji postaw wobec ubóstwa były także m.in. próby wprowadzenia nakazu pracy dla ubogich (q Dom Dobroczynności, q Dom Poprawy), zarządzenia Rady Miejskiej przeciwko q żebrakom (począwszy od ordynacji z roku 1525), nadzór policyjny nad ubogimi (q wójtowie żebraczy), wprowadzenie w roku 1550 scentralizowanego systemu finansowania dobroczynności miejskiej (q Urząd Dobroczynności). Nasiliła się tendencja do przeciwstawiania ubogiego bez stałego miejsca zamieszkania (żebracy chełpiący się nędzą, natręci, potencjalni złodzieje, rozpustnicy, zawszawieńcy, syfilitycy) „ubogim domowym” (wstydzący się nędzy i żebrania). <br /><br /> Pod koniec XVIII wieku spadek dochodów Urzędu Dobroczynności, połączony ze wzrostem liczby ubogich, spowodował wydzielenie z niego w 1788 q Instytutu Ubogich. Wydarzenia polityczne przełomu XVIII i XIX wieku (poszerzające sferę ubóstwa w Gdańsku), zbytnie zaangażowanie środków ze źródeł prywatnych i niedostateczne wsparcie ze strony funduszy publicznych doprowadziły do załamania systemu opieki nad ubogimi (np. zawieszono przyjmowanie do szpitali). Powstała w magistracie w roku 814 Deputacja do spraw Ubogich (Armen-Deputation) nie wypełniała wystarczająco zadania. Dopiero po reorganizacji (Armendirektorium) na podstawie pruskiej ustawy dotyczącej dobroczynności z roku 1842 wzrosły w Gdańsku nakłady na te cele (w 1817 – 36 tysięcy marek, w 1864 – do 360 tysięcy marek). Na przełomie lat 60. i 70. XIX wieku wydzielono w Magistracie, niezależne od Armendirektorium, II Biuro (II. Bureau), zajmujące się dobroczynnością, określane następnie jako II. Geschäftsbureau des Magistrats zu Danzig, około roku 1916 przemianowane na II. Geschäftsstelle des Magistrats. Ten ostatni organ posiadał Urząd do spraw Ubogich i Dobroczynności (Armen- und Wohlfahrtsamt). Od 1 IV 1921 roku w q Senacie II WMG sprawy dobroczynności objął Oddział do spraw Socjalnych, Kościelnych i Zdrowia (Abteilung für soziale, kirchliche und gesundheitliche Angelegenheiten), przemianowany następnie na Oddział do spraw Socjalnych i Zdrowia (Abteilung für soziale und gesundheitliche Angelegenheiten), a ściśle: jego pododdział zwany Miejskim Urzędem Dobroczynnym (Städtisches Wohlfahrtsamt). Obok dobroczynności państwowej istniała w XIX wieku i w 1. połowie XX wieku silnie rozwinięta dobroczynność oparta na licznych fundacjach dobroczynnych. {{author: ASZ}} [[Category: Encyklopedia]]

---

Wersja z 12:30, 7 cze 2013

DOBROCZYNNOŚĆ. W średniowiecznym Gdańsku ubodzy stanowili znaczny odsetek mieszkańców, trudny jednak do precyzyjnego oszacowania. Wobec rozpowszechnianego przez Kościół obrazu ubóstwa jako ucieleśnienia Chrystusa wytworzyła się zależność między ubogimi a pozostałą częścią społeczeństwa: ubogi otrzymywał niezbędne środki materialne (w zamian za co zobowiązany był do modlitwy za darczyńcę), a czyn miłosierdzia miał skutkować dla darczyńcy nagrodą w życiu wiecznym. W efekcie stworzono w Gdańsku rozbudowany system opieki społecznej, oparty na dobroczynności indywidualnej i zorganizowanej. Dobroczynność indywidualna opierała się na jałmużnach osób prywatnych, zorganizowaną realizował przede wszystkim Kościół oraz q szpitale, działalność bractw religijnych, a zwłaszcza zakonów (q franciszkanie, q dominikanie). Około roku 1390 istniała na q Starym Mieście gildia ubogich (Elendengilde), z tzw. Dworem Ubogich (Elendenhof, q szpital św. Elżbiety). Dobroczynnością zajmowały się niektóre instytucje świeckie (np. korporacje cechowe); udział samorządu miejskiego był niewielki. W okresie q reformacji, wobec zanegowania przez Marcina Lutra wartości czynów miłosierdzia w drodze do zbawienia, dawny układ: obdarowany–darczyńca został zniesiony, a obraz ubogiego zdesakralizowany. Podjęto próbę zorganizowania systemu dobroczynności samorządowej, której elementem miała być sekularyzacja klasztorów i przeznaczenie dóbr zakonnych m.in. dla ubogich, objęcie opieką przez Radę Miejską szpitali (q panowie szpitalni), nadzór kwartałów miasta przez rotmistrzów i podległych im q wójtów żebraczych, reglamentacja dobroczynności poprzez wydawanie odznak dla ubogich oraz centralny system finansowania dobroczynności (tzw. skarbony boże – Gotteskasten: zlokalizowane w wybranych punktach miasta, m.in. w q kościele NMP, z których wpływy miały być centralnie rozdzielanie ubogim). Wyodrębniono wówczas: 1) ubogich bez stałego miejsca zamieszkania (tzw. ludzie luźni), często z marginesu społecznego, 2) ubogich zamieszkujących szpitale, 3) „ubogich domowych” (Hausarmen), tzn. posiadających stałe miejsce zamieszkania, lecz egzystujących poniżej minimum socjalnego. Efektem racjonalizacji postaw wobec ubóstwa były także m.in. próby wprowadzenia nakazu pracy dla ubogich (q Dom Dobroczynności, q Dom Poprawy), zarządzenia Rady Miejskiej przeciwko q żebrakom (począwszy od ordynacji z roku 1525), nadzór policyjny nad ubogimi (q wójtowie żebraczy), wprowadzenie w roku 1550 scentralizowanego systemu finansowania dobroczynności miejskiej (q Urząd Dobroczynności). Nasiliła się tendencja do przeciwstawiania ubogiego bez stałego miejsca zamieszkania (żebracy chełpiący się nędzą, natręci, potencjalni złodzieje, rozpustnicy, zawszawieńcy, syfilitycy) „ubogim domowym” (wstydzący się nędzy i żebrania).

Pod koniec XVIII wieku spadek dochodów Urzędu Dobroczynności, połączony ze wzrostem liczby ubogich, spowodował wydzielenie z niego w 1788 q Instytutu Ubogich. Wydarzenia polityczne przełomu XVIII i XIX wieku (poszerzające sferę ubóstwa w Gdańsku), zbytnie zaangażowanie środków ze źródeł prywatnych i niedostateczne wsparcie ze strony funduszy publicznych doprowadziły do załamania systemu opieki nad ubogimi (np. zawieszono przyjmowanie do szpitali). Powstała w magistracie w roku 814 Deputacja do spraw Ubogich (Armen-Deputation) nie wypełniała wystarczająco zadania. Dopiero po reorganizacji (Armendirektorium) na podstawie pruskiej ustawy dotyczącej dobroczynności z roku 1842 wzrosły w Gdańsku nakłady na te cele (w 1817 – 36 tysięcy marek, w 1864 – do 360 tysięcy marek). Na przełomie lat 60. i 70. XIX wieku wydzielono w Magistracie, niezależne od Armendirektorium, II Biuro (II. Bureau), zajmujące się dobroczynnością, określane następnie jako II. Geschäftsbureau des Magistrats zu Danzig, około roku 1916 przemianowane na II. Geschäftsstelle des Magistrats. Ten ostatni organ posiadał Urząd do spraw Ubogich i Dobroczynności (Armen- und Wohlfahrtsamt). Od 1 IV 1921 roku w q Senacie II WMG sprawy dobroczynności objął Oddział do spraw Socjalnych, Kościelnych i Zdrowia (Abteilung für soziale, kirchliche und gesundheitliche Angelegenheiten), przemianowany następnie na Oddział do spraw Socjalnych i Zdrowia (Abteilung für soziale und gesundheitliche Angelegenheiten), a ściśle: jego pododdział zwany Miejskim Urzędem Dobroczynnym (Städtisches Wohlfahrtsamt). Obok dobroczynności państwowej istniała w XIX wieku i w 1. połowie XX wieku silnie rozwinięta dobroczynność oparta na licznych fundacjach dobroczynnych. ASZ