MAĆKOWSKI THEODOR, proboszcz kościoła św. Mikołaja
| (Nie pokazano 8 wersji utworzonych przez jednego użytkownika) | |||
| Linia 3: | Linia 3: | ||
'''THEODOR MAĆKOWSKI''' (13 VIII 1873 Wudzynek (pow. Bydgoszcz) – 2 I 1948 Berlin, Niemcy), proboszcz [[KOŚCIÓŁ ŚW. MIKOŁAJA| kościoła św. Mikołaja]]. Syn zamożnego rolnika Józefa i Katarzyny z domu Kędzierskiej. Od 1883 uczeń Collegium Marianum w Pelplinie. Maturę zdał 13 IX 1893 w Królewskim Gimnazjum Męskim w Nakle nad Notecią. 20 IV 1894 wstąpił do Wyższego Seminarium Duchownego w Pelplinie: tonsura – 11 VII 1897; subdiakonat – 5 XII 1897; diakonat – 27 II 1898, święcenia kapłańskie przyjął 27 III 1898. <br/><br/> | '''THEODOR MAĆKOWSKI''' (13 VIII 1873 Wudzynek (pow. Bydgoszcz) – 2 I 1948 Berlin, Niemcy), proboszcz [[KOŚCIÓŁ ŚW. MIKOŁAJA| kościoła św. Mikołaja]]. Syn zamożnego rolnika Józefa i Katarzyny z domu Kędzierskiej. Od 1883 uczeń Collegium Marianum w Pelplinie. Maturę zdał 13 IX 1893 w Królewskim Gimnazjum Męskim w Nakle nad Notecią. 20 IV 1894 wstąpił do Wyższego Seminarium Duchownego w Pelplinie: tonsura – 11 VII 1897; subdiakonat – 5 XII 1897; diakonat – 27 II 1898, święcenia kapłańskie przyjął 27 III 1898. <br/><br/> | ||
| − | Od kwietnia 1898 wikariusz kościoła Najświętszej Marii Panny w Toruniu, od grudnia 1898 wikariusz w Grzybnie, od 1899 w Łęgowie. W Gdańsku od 29 IX | + | Od kwietnia 1898 wikariusz kościoła Najświętszej Marii Panny w Toruniu, od grudnia 1898 wikariusz w Grzybnie, od 1899 w Łęgowie. W Gdańsku od 29 IX 1899 do lipca 1907 wikariusz w [[KOŚCIÓŁ ŚW. BRYGIDY| kościele św. Brygidy]]. Jednocześnie od 26 III 1901 do VII 1907 kuratus i kapelan w [[SZPITAL NAJŚWIĘTSZEJ MARYI PANNY | szpitalu Najświętszej Maryi Panny]] na [[DOLNE MIASTO | Dolnym Mieście]]. Za czasów jego opieki kaplica szpitalna (obecnie [[KOŚCIÓŁ NIEPOKALANEGO POCZĘCIA NAJŚWIĘTSZEJ MARYI PANNY | kościół Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny]]) uzyskała nowe okna z antycznego szkła z napisem „Na pamiątkę 50 lat istnienia Szpitala Mariackiego w Gdańsku 1852–1902” (nie zachowały się), w 1904 wyposażono ją w organy z napędem elektrycznym (trzecie organy napędzane elektrycznie w Niemczech) autorstwa Bruno Goebela. Także dzięki jego staraniom 4 VII 1904 nadano przywileje dla ołtarza głównego będącego jednocześnie ołtarzem Bractwa Serca Jezusowego, a w 1905 na terenie ogrodu ustawiono kopię groty z Lourdes wraz z fontanną i wodospadem.<br/><br/> |
| − | 28–30 VII 1903 | + | 28–30 VII 1903 zdał egzamin proboszczowski. Od 3 VII 1907 do II 1916 proboszcz w kościele św. Katarzyny Aleksandryjskiej w Redzie (od 1957 Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny i św. Katarzyny Aleksandryjskiej). Od 3 II 1916 do 30 IX 1934 proboszcz kościoła św. Mikołaja w Gdańsku. Dbał o kościół, jego wyposażenie, niezbędne remonty. Za jego kadencji 25 IV 1929 został on podniesiony do rangi bazyliki mniejszej. Do prac wykonywanych w kościele dokładał z własnych funduszy (po zmarłym bracie odziedziczył dobrze prosperującą cukrownię). W 1926 przeprowadził renowację wnętrza świątyni, podczas której odkryto freski w prezbiterium. Poddał również renowacji bogaty zbiór pochodzących z XVII /XVIII wieku paramentów. Współfinansował także z własnych środków [[DOM DZIECKA / KATOLICKI SIEROCINIEC DLA CHŁOPCÓW | Katolicki Sierociniec dla chłopców]] w Gdańsku–[[STARE SZKOTY | Starych Szkotach]], w którym był przewodniczącym zarządu. <br/><br/> |
| − | Znany był z niechęci do Polaków. Między innymi odmówił im zorganizowania w kościele św. Mikołaja nabożeństwa po wyborze na papieża Piusa XI, choć zezwolił na odprawianie w kościele coniedzielnych mszy w języku polskim. Był zwolennikiem modlitwy | + | Znany był z niechęci do Polaków. Między innymi odmówił im zorganizowania w kościele św. Mikołaja nabożeństwa po wyborze na papieża Piusa XI (1922), choć zezwolił na odprawianie w kościele coniedzielnych mszy w języku polskim. Był zwolennikiem modlitwy różańcowej, którą propagował wśród parafian. Brał czynny udział w przygotowaniach i w samym I Synodzie Kościoła Gdańskiego (10 – 12 XII 1935). W jego trakcie był przewodniczącym komisji dla duszpasterstwa polskiego ze strony duchowieństwa niemieckiego. Wyznaczał tematy i zagadnienia, które miały być następnie opracowane przez członków oraz wyznaczał miejsca i czas posiedzeń. Przewodniczył również komisji zagadnień administracyjnych i stanowych kleru. <br/><br/> |
| − | Od 20 IX 1921 prodziekan | + | Od 20 IX 1921 prodziekan (dziekanem był ks. [[SAWATZKI ANTON, ksiądz, polityk | Anton Sawatzki]]) dekanatu gdańskiego, 24 V 1922 powołany przez administratora diecezji gdańskiej, biskupa [[O’ROURKE EDUARD, biskup gdański, patron placu w Gdańsku | Eduarda O’Rourke]], w skład utworzonego przez niego konsystorza, w sądzie duchownym pierwszej instancji był promotorem sprawiedliwości i obrońcą węzła małżeńskiego (zob. [[ADMINISTRATURA APOSTOLSKA II WOLNEGO MIASTA GDAŃSKA | administratura apostolska II Wolnego Miasta Gdańska]]). Od 6 XI 1925 kanclerz gdańskiej kurii biskupiej i oficjał kurii – przewodniczący w sądzie kościelnym. 16 XI 1928 mianowany przez papieża Piusa XI prałatem domowym (Prałat Domowy Jego Świątobliwości), a 27 IV 1935 protonotariuszem apostolskim. Od 1 IV 1924 oficer, od 25 III 1926 komtur Zakonu Rycerzy Grobu Bożego w Jerozolimie. Otrzymał również godność „Grand-Offizier cum placca“ – Wielki Oficer z Gwiazdą. Po przejściu na emeryturę zamieszkał w Sopocie. Na początku 1946 wyjechał do Berlina, pracował i zmarł w Szpitalu św. Jadwigi, pochowany na cmentarzu św. Jadwigi. {{author: LeMo}}[[Category: Encyklopedia]] [[Category: Ludzie]] <br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/> |
'''Bibliografia''':<br/> | '''Bibliografia''':<br/> | ||
| − | |||
Archiwum Archidiecezjalne w Gdańsku, sygn. II/p, 90 (teczka osobowa: Theodor Maćkowski); sygn. II/KB, 211 Amtliches Kirchenblatt für die Diözese Culm 1909-1922.<br/> | Archiwum Archidiecezjalne w Gdańsku, sygn. II/p, 90 (teczka osobowa: Theodor Maćkowski); sygn. II/KB, 211 Amtliches Kirchenblatt für die Diözese Culm 1909-1922.<br/> | ||
Archiwum Diecezjalne w Pelplinie, Collegium Marianum Pelplin, t. 2, Księga uczniów 1858–1920.<br/> | Archiwum Diecezjalne w Pelplinie, Collegium Marianum Pelplin, t. 2, Księga uczniów 1858–1920.<br/> | ||
| − | |||
| − | |||
''Danziger Bürgerbuch. Bilder aus Leben und Wirken Danziger Männer und Frauen in Politik, Wirtschaft, Presse, Kunst, Wissenschaft, Volksbildung'', Danzig 1927.<br/> | ''Danziger Bürgerbuch. Bilder aus Leben und Wirken Danziger Männer und Frauen in Politik, Wirtschaft, Presse, Kunst, Wissenschaft, Volksbildung'', Danzig 1927.<br/> | ||
Jażdźewski Leszek, ''Aspekty wychowania według I Synodu Gdańskiego'', „Studia Gdańskie”, 15/16, 2002-2003, s. 75- 84.<br/> | Jażdźewski Leszek, ''Aspekty wychowania według I Synodu Gdańskiego'', „Studia Gdańskie”, 15/16, 2002-2003, s. 75- 84.<br/> | ||
Aktualna wersja na dzień 10:36, 29 cze 2024
THEODOR MAĆKOWSKI (13 VIII 1873 Wudzynek (pow. Bydgoszcz) – 2 I 1948 Berlin, Niemcy), proboszcz kościoła św. Mikołaja. Syn zamożnego rolnika Józefa i Katarzyny z domu Kędzierskiej. Od 1883 uczeń Collegium Marianum w Pelplinie. Maturę zdał 13 IX 1893 w Królewskim Gimnazjum Męskim w Nakle nad Notecią. 20 IV 1894 wstąpił do Wyższego Seminarium Duchownego w Pelplinie: tonsura – 11 VII 1897; subdiakonat – 5 XII 1897; diakonat – 27 II 1898, święcenia kapłańskie przyjął 27 III 1898.
Od kwietnia 1898 wikariusz kościoła Najświętszej Marii Panny w Toruniu, od grudnia 1898 wikariusz w Grzybnie, od 1899 w Łęgowie. W Gdańsku od 29 IX 1899 do lipca 1907 wikariusz w kościele św. Brygidy. Jednocześnie od 26 III 1901 do VII 1907 kuratus i kapelan w szpitalu Najświętszej Maryi Panny na Dolnym Mieście. Za czasów jego opieki kaplica szpitalna (obecnie kościół Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny) uzyskała nowe okna z antycznego szkła z napisem „Na pamiątkę 50 lat istnienia Szpitala Mariackiego w Gdańsku 1852–1902” (nie zachowały się), w 1904 wyposażono ją w organy z napędem elektrycznym (trzecie organy napędzane elektrycznie w Niemczech) autorstwa Bruno Goebela. Także dzięki jego staraniom 4 VII 1904 nadano przywileje dla ołtarza głównego będącego jednocześnie ołtarzem Bractwa Serca Jezusowego, a w 1905 na terenie ogrodu ustawiono kopię groty z Lourdes wraz z fontanną i wodospadem.
28–30 VII 1903 zdał egzamin proboszczowski. Od 3 VII 1907 do II 1916 proboszcz w kościele św. Katarzyny Aleksandryjskiej w Redzie (od 1957 Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny i św. Katarzyny Aleksandryjskiej). Od 3 II 1916 do 30 IX 1934 proboszcz kościoła św. Mikołaja w Gdańsku. Dbał o kościół, jego wyposażenie, niezbędne remonty. Za jego kadencji 25 IV 1929 został on podniesiony do rangi bazyliki mniejszej. Do prac wykonywanych w kościele dokładał z własnych funduszy (po zmarłym bracie odziedziczył dobrze prosperującą cukrownię). W 1926 przeprowadził renowację wnętrza świątyni, podczas której odkryto freski w prezbiterium. Poddał również renowacji bogaty zbiór pochodzących z XVII /XVIII wieku paramentów. Współfinansował także z własnych środków Katolicki Sierociniec dla chłopców w Gdańsku– Starych Szkotach, w którym był przewodniczącym zarządu.
Znany był z niechęci do Polaków. Między innymi odmówił im zorganizowania w kościele św. Mikołaja nabożeństwa po wyborze na papieża Piusa XI (1922), choć zezwolił na odprawianie w kościele coniedzielnych mszy w języku polskim. Był zwolennikiem modlitwy różańcowej, którą propagował wśród parafian. Brał czynny udział w przygotowaniach i w samym I Synodzie Kościoła Gdańskiego (10 – 12 XII 1935). W jego trakcie był przewodniczącym komisji dla duszpasterstwa polskiego ze strony duchowieństwa niemieckiego. Wyznaczał tematy i zagadnienia, które miały być następnie opracowane przez członków oraz wyznaczał miejsca i czas posiedzeń. Przewodniczył również komisji zagadnień administracyjnych i stanowych kleru.
Od 20 IX 1921 prodziekan (dziekanem był ks. Anton Sawatzki) dekanatu gdańskiego, 24 V 1922 powołany przez administratora diecezji gdańskiej, biskupa Eduarda O’Rourke, w skład utworzonego przez niego konsystorza, w sądzie duchownym pierwszej instancji był promotorem sprawiedliwości i obrońcą węzła małżeńskiego (zob. administratura apostolska II Wolnego Miasta Gdańska). Od 6 XI 1925 kanclerz gdańskiej kurii biskupiej i oficjał kurii – przewodniczący w sądzie kościelnym. 16 XI 1928 mianowany przez papieża Piusa XI prałatem domowym (Prałat Domowy Jego Świątobliwości), a 27 IV 1935 protonotariuszem apostolskim. Od 1 IV 1924 oficer, od 25 III 1926 komtur Zakonu Rycerzy Grobu Bożego w Jerozolimie. Otrzymał również godność „Grand-Offizier cum placca“ – Wielki Oficer z Gwiazdą. Po przejściu na emeryturę zamieszkał w Sopocie. Na początku 1946 wyjechał do Berlina, pracował i zmarł w Szpitalu św. Jadwigi, pochowany na cmentarzu św. Jadwigi.
Bibliografia:
Archiwum Archidiecezjalne w Gdańsku, sygn. II/p, 90 (teczka osobowa: Theodor Maćkowski); sygn. II/KB, 211 Amtliches Kirchenblatt für die Diözese Culm 1909-1922.
Archiwum Diecezjalne w Pelplinie, Collegium Marianum Pelplin, t. 2, Księga uczniów 1858–1920.
Danziger Bürgerbuch. Bilder aus Leben und Wirken Danziger Männer und Frauen in Politik, Wirtschaft, Presse, Kunst, Wissenschaft, Volksbildung, Danzig 1927.
Jażdźewski Leszek, Aspekty wychowania według I Synodu Gdańskiego, „Studia Gdańskie”, 15/16, 2002-2003, s. 75- 84.
Leksykon kapłanów wyświęconych w latach 1869–1945 pracujących w diecezji gdańskiej, oprac. Maciej Kwiecień, Gdańsk 2014.
Mross Henryk, Słownik biograficzny kapłanów diecezji chełmińskiej wyświęconych w latach 1821–1920, Pelplin 1995.
Plenkiewicz Maciej, Kościół katolicki w Wolnym Mieście Gdańsku 1933–1939, Bydgoszcz 1980.
Stachnik Richard, Danziger Priesterbuch 1920–1945; 1945–1965, Bonn 1965.
Stachnik Richard, Die Katholische Kirche in Danzig, Münster 1959.
