WILCZYŃSKA-SZALAWSKA IZABELA, aktorka
| (Nie pokazano 7 wersji utworzonych przez jednego użytkownika) | |||
| Linia 2: | Linia 2: | ||
[[File: Izabela_Wilczynska_1957.jpg |thumb| Izabela Wilczyńska w sztuce „Klątwa” w Teatrze Powszechnym w Warszawie, 1957]] | [[File: Izabela_Wilczynska_1957.jpg |thumb| Izabela Wilczyńska w sztuce „Klątwa” w Teatrze Powszechnym w Warszawie, 1957]] | ||
[[File: Izabela_Wilczyńska_1959.jpg |thumb| Izabela Wilczyńska w sztuce „Elżbieta królowa Anglii” w Teatrze Powszechnym w Warszawie, 1959]] | [[File: Izabela_Wilczyńska_1959.jpg |thumb| Izabela Wilczyńska w sztuce „Elżbieta królowa Anglii” w Teatrze Powszechnym w Warszawie, 1959]] | ||
| − | [[File: Tango_Mrożka.jpeg |thumb| ''Tango'' Sławomira Mrożka, od lewej: Izabela Wilczyńska, [[GWIAZDOWSKI TADEUSZ | Tadeusz Gwiazdowski]], Tadeusz Rosiński, Wanda Stanisławska Lothe, 1965]] | + | [[File: Tango_Mrożka.jpeg |thumb| ''Tango'' Sławomira Mrożka, od lewej: Izabela Wilczyńska, [[GWIAZDOWSKI TADEUSZ, aktor, patron gdańskiej ulicy | Tadeusz Gwiazdowski]], Tadeusz Rosiński, [[STANISŁAWSKA-LOTHE WANDA, aktorka | Wanda Stanisławska-Lothe]], 1965]] |
[[File:GDANKSK LOGOTYP.jpg|thumb|'''Hasło powstało dzięki Miastu Gdańsk''']] | [[File:GDANKSK LOGOTYP.jpg|thumb|'''Hasło powstało dzięki Miastu Gdańsk''']] | ||
[[File:GAIT LOGOTYP.jpg|thumb|'''Partner redakcji''']] | [[File:GAIT LOGOTYP.jpg|thumb|'''Partner redakcji''']] | ||
'''IZABELA WILCZYŃSKA-SZALAWSKA''' (4 IX 1920 Warszawa – 20 XI 2012 Skolimów, obecnie Konstancin-Jeziorna), aktorka. | '''IZABELA WILCZYŃSKA-SZALAWSKA''' (4 IX 1920 Warszawa – 20 XI 2012 Skolimów, obecnie Konstancin-Jeziorna), aktorka. | ||
| − | Córka Wiktora i Anny z domu Ryhasiewicz, siostra Andrzeja i Jana. Jako dziecko przeniosła się z rodziną do Grodna, gdzie ojciec dostał pracę w podmiejskim majątku. Należała do wielu organizacji młodzieżowych: od harcerstwa po Przysposobienie Wojskowe Kobiet ( PWK). Absolwentka Gimnazjum im. Emilii Plater. W czasie II wojny światowej początkowo kelnerka w restauracji „Soldatenheim” (były „Royal”) w Grodnie, od 1942 żołnierz Armii Krajowej (w Grodnie komórka AK podległa kierownictwu w Białymstoku, po przeniesieniu do Warszawy w 1944 w Zgrupowaniu "Leśnik"), uczestniczka powstania warszawskiego.<br/><br/> | + | Córka Wiktora i Anny z domu Ryhasiewicz, siostra Andrzeja i Jana. Jako dziecko przeniosła się z rodziną do Grodna, gdzie ojciec dostał pracę w podmiejskim majątku. Należała do wielu organizacji młodzieżowych: od harcerstwa po Przysposobienie Wojskowe Kobiet ( PWK). Absolwentka Gimnazjum im. Emilii Plater. W czasie II wojny światowej początkowo kelnerka w restauracji „Soldatenheim” (były „Royal”) w Grodnie, od 1942 żołnierz Armii Krajowej (w Grodnie komórka AK podległa kierownictwu w Białymstoku, po przeniesieniu do Warszawy w 1944 w Zgrupowaniu "Leśnik"), uczestniczka powstania warszawskiego jako sanitariuszka (ps. „Iza”, „Plater”).<br/><br/> |
| − | Po wojnie pracowała w teatrach Krakowa i Warszawy. W latach 1946–1947 występowała w [[TEATR WYBRZEŻE | Teatrze Wybrzeże]] za dyrekcji [[GALL IWO | Iwo Galla]]. Grała wówczas w ''Mickiewiczowskich balladach'' w reżyserii [[GALL HALINA | Haliny Gallowej]] (premiera 6 X 1946) oraz w spektaklach wyreżyserowanych przez Galla: jako Kreuza w inauguracyjnym spektaklu ''Homer i Orchideja'' Tadeusza Gajcego (20 XI 1946), Pani Maryńcia (na zmianę z Haliną Gallową) w sztuce Adama Grzymały Siedleckiego ''Ludzie są ludźmi'' (14 III 1947), Hymen w ''Jak wam się podoba'' Williama Shakespeare’a (13 V 1947) oraz jako groźna i drapieżna tytułowa Balladyna w sztuce Juliusza Słowackiego (27 X 1947). <br/><br/> | + | Po wojnie pracowała w teatrach Krakowa i Warszawy. W latach 1946–1947 występowała jako adeptka w [[TEATR WYBRZEŻE | Teatrze Wybrzeże]] za dyrekcji [[GALL IWO, reżyser, dyrektor Teatru Wybrzeże | Iwo Galla]]. Grała wówczas w ''Mickiewiczowskich balladach'' w reżyserii [[GALL HALINA, aktorka, reżyser | Haliny Gallowej]] (premiera 6 X 1946) oraz w spektaklach wyreżyserowanych przez Galla: jako Kreuza w inauguracyjnym spektaklu ''Homer i Orchideja'' Tadeusza Gajcego (20 XI 1946), Pani Maryńcia (na zmianę z Haliną Gallową) w sztuce Adama Grzymały Siedleckiego ''Ludzie są ludźmi'' (14 III 1947), Hymen w ''Jak wam się podoba'' Williama Shakespeare’a (13 V 1947) oraz jako groźna i drapieżna tytułowa Balladyna w sztuce Juliusza Słowackiego (27 X 1947). <br/><br/> |
| − | W 1948 | + | W 1948 wyjechała do Warszawy, gdzie do 1956 występowała w Teatrze Polskim, 20 listopada tego roku dublując rolę Diany w ''Fantazym'' Słowackiego w reżyserii Edmunda Wiercińskiego z powojenną gwiazdą kina i teatru, Elżbietą Barszczewską. W sezonie 1949/1950 występowała jako tytułowa ''Balladyna'' Juliusz Słowackiego w reżyserii Bronisława Dąbrowskiego w Teatrach Dramatycznych w Krakowie. Asystowała także reżyserowi Jerzemu Rakowieckiemu w przygotowaniu realizacji ''Niemców'' Leona Kruczkowskiego w Teatrze Nowej Warszawy (premiera 30 XII 1954). W Warszawie grała jeszcze w Teatrze Powszechnym (1956–1959) i Ateneum im. Stefana Jaracza (1959–1965), m.in. jako Młoda w ''Klątwie'' Stanisława Wyspiańskiego w reżyserii Ireny Babel (premiera 6 XII 1957) czy Pani Quickly w ''Królu Henryku IV'' Szekspira w reżyserii Aleksandra Bardiniego (premiera 4 III 1960).<br/><br/> |
| + | Do Gdańska powróciła w 1966. Tutaj, razem z mężem [[SZALAWSKI ANDRZEJ, aktor, reżyser | Andrzejem Szalawskim]], do 1975 zagrała wiele wyśmienitych ról. Tworzyli doskonały duet wysoko ceniony przez krytykę. Występowała zarówno w repertuarze dramatycznym, jak i komediowym. Zagrała m.in. Miełanię w ''Jegorze Bułyczowie i innych'' Maksyma Gorkiego w reżyserii [[PARADOWSKI PIOTR, reżyser teatralny | Piotra Paradowskiego]] (11 XI 1967), w spektaklach reżyserowanych przez [[MINC TADEUSZ, aktor, reżyser | Tadeusza Minca]]: Małgorzatę w ''Ryszardzie III'' Williama Shakespeare’a (10 X 1968) i Historyję w [[TRAGEDIA O BOGACZU I ŁAZARZU | ''Tragedii o bogaczu i Łazarzu'']] (7 IX 1968). Zagrała ponadto Mariekę Vos w ''Dlaczego mnie budzą'' Michela de Ghelderode’a w reżyserii [[OKOPIŃSKI MAREK, aktor, reżyser, dyrektor teatrów | Marka Okopińskiego]] (7 II 1970), Erykleję w drugiej odsłonie ''Homera i Orchidei'' Tadeusza Gajcego w reżyserii [[BOGDAŃSKI ZBIGNIEW, aktor, reżyser | Zbigniewa Bogdańskiego]] (20 XI 1971). Wspólnie z Andrzejem Szalawskim bawili publiczność w rolach komediowych. Zagrała tytułową rolę w sztuce ''Pani Dally ma kochanka'' Williama Hanleya w reżyserii Kazimierza Brauna (27 V 1966), Annę Andrejewną przy boku Horodniczego (Andrzej Szalawski) w ''Rewizorze'' Mikołaja Gogola w reżyserii Marka Okopińskiego (13 VI 1970). Ostatnią jej rolą w Teatrze Wybrzeże była Pani Dobrójska w ''Ślubach panieńskich'' Aleksandra Fredry w reżyserii Tadeusza Byrskiego (23 II 1974). <br/><br/> | ||
W 1975 wyjechała do Warszawy, gdzie pracowała do 1981 w Teatrze Powszechnym. | W 1975 wyjechała do Warszawy, gdzie pracowała do 1981 w Teatrze Powszechnym. | ||
| − | Jej syn z pierwszego małżeństwa (od 1947) z dziennikarzem Bronisławem Trońskim (1921–2012), Marcin Troński (ur. 13 VI 1954), jest również aktorem. Odznaczona | + | Jej syn z pierwszego małżeństwa (od 1947) z dziennikarzem Bronisławem Trońskim (1921–2012), Marcin Troński (ur. 13 VI 1954), jest również aktorem. Odznaczona m.in. Krzyżem Walecznych, Srebrnym Krzyżem Zasługi z Mieczami, Złotym Krzyżem Zasługi oraz brązowym medalem Gloria Artis (2007). Pochowana 3 XII 2012 na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie, razem z drugim mężem (od 1975) Andrzejem Szalawskim. {{author: HD}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Ludzie]] |
Aktualna wersja na dzień 14:10, 6 cze 2024
IZABELA WILCZYŃSKA-SZALAWSKA (4 IX 1920 Warszawa – 20 XI 2012 Skolimów, obecnie Konstancin-Jeziorna), aktorka.
Córka Wiktora i Anny z domu Ryhasiewicz, siostra Andrzeja i Jana. Jako dziecko przeniosła się z rodziną do Grodna, gdzie ojciec dostał pracę w podmiejskim majątku. Należała do wielu organizacji młodzieżowych: od harcerstwa po Przysposobienie Wojskowe Kobiet ( PWK). Absolwentka Gimnazjum im. Emilii Plater. W czasie II wojny światowej początkowo kelnerka w restauracji „Soldatenheim” (były „Royal”) w Grodnie, od 1942 żołnierz Armii Krajowej (w Grodnie komórka AK podległa kierownictwu w Białymstoku, po przeniesieniu do Warszawy w 1944 w Zgrupowaniu "Leśnik"), uczestniczka powstania warszawskiego jako sanitariuszka (ps. „Iza”, „Plater”).
Po wojnie pracowała w teatrach Krakowa i Warszawy. W latach 1946–1947 występowała jako adeptka w Teatrze Wybrzeże za dyrekcji Iwo Galla. Grała wówczas w Mickiewiczowskich balladach w reżyserii Haliny Gallowej (premiera 6 X 1946) oraz w spektaklach wyreżyserowanych przez Galla: jako Kreuza w inauguracyjnym spektaklu Homer i Orchideja Tadeusza Gajcego (20 XI 1946), Pani Maryńcia (na zmianę z Haliną Gallową) w sztuce Adama Grzymały Siedleckiego Ludzie są ludźmi (14 III 1947), Hymen w Jak wam się podoba Williama Shakespeare’a (13 V 1947) oraz jako groźna i drapieżna tytułowa Balladyna w sztuce Juliusza Słowackiego (27 X 1947).
W 1948 wyjechała do Warszawy, gdzie do 1956 występowała w Teatrze Polskim, 20 listopada tego roku dublując rolę Diany w Fantazym Słowackiego w reżyserii Edmunda Wiercińskiego z powojenną gwiazdą kina i teatru, Elżbietą Barszczewską. W sezonie 1949/1950 występowała jako tytułowa Balladyna Juliusz Słowackiego w reżyserii Bronisława Dąbrowskiego w Teatrach Dramatycznych w Krakowie. Asystowała także reżyserowi Jerzemu Rakowieckiemu w przygotowaniu realizacji Niemców Leona Kruczkowskiego w Teatrze Nowej Warszawy (premiera 30 XII 1954). W Warszawie grała jeszcze w Teatrze Powszechnym (1956–1959) i Ateneum im. Stefana Jaracza (1959–1965), m.in. jako Młoda w Klątwie Stanisława Wyspiańskiego w reżyserii Ireny Babel (premiera 6 XII 1957) czy Pani Quickly w Królu Henryku IV Szekspira w reżyserii Aleksandra Bardiniego (premiera 4 III 1960).
Do Gdańska powróciła w 1966. Tutaj, razem z mężem Andrzejem Szalawskim, do 1975 zagrała wiele wyśmienitych ról. Tworzyli doskonały duet wysoko ceniony przez krytykę. Występowała zarówno w repertuarze dramatycznym, jak i komediowym. Zagrała m.in. Miełanię w Jegorze Bułyczowie i innych Maksyma Gorkiego w reżyserii Piotra Paradowskiego (11 XI 1967), w spektaklach reżyserowanych przez Tadeusza Minca: Małgorzatę w Ryszardzie III Williama Shakespeare’a (10 X 1968) i Historyję w Tragedii o bogaczu i Łazarzu (7 IX 1968). Zagrała ponadto Mariekę Vos w Dlaczego mnie budzą Michela de Ghelderode’a w reżyserii Marka Okopińskiego (7 II 1970), Erykleję w drugiej odsłonie Homera i Orchidei Tadeusza Gajcego w reżyserii Zbigniewa Bogdańskiego (20 XI 1971). Wspólnie z Andrzejem Szalawskim bawili publiczność w rolach komediowych. Zagrała tytułową rolę w sztuce Pani Dally ma kochanka Williama Hanleya w reżyserii Kazimierza Brauna (27 V 1966), Annę Andrejewną przy boku Horodniczego (Andrzej Szalawski) w Rewizorze Mikołaja Gogola w reżyserii Marka Okopińskiego (13 VI 1970). Ostatnią jej rolą w Teatrze Wybrzeże była Pani Dobrójska w Ślubach panieńskich Aleksandra Fredry w reżyserii Tadeusza Byrskiego (23 II 1974).
W 1975 wyjechała do Warszawy, gdzie pracowała do 1981 w Teatrze Powszechnym.
Jej syn z pierwszego małżeństwa (od 1947) z dziennikarzem Bronisławem Trońskim (1921–2012), Marcin Troński (ur. 13 VI 1954), jest również aktorem. Odznaczona m.in. Krzyżem Walecznych, Srebrnym Krzyżem Zasługi z Mieczami, Złotym Krzyżem Zasługi oraz brązowym medalem Gloria Artis (2007). Pochowana 3 XII 2012 na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie, razem z drugim mężem (od 1975) Andrzejem Szalawskim.
