WEDEL DANIEL LUDWIG, księgarz
| (Nie pokazano 17 wersji utworzonych przez jednego użytkownika) | |||
| Linia 8: | Linia 8: | ||
[[File:Wzgórze_Królewskie_w_Parku_Jaśkowej_Doliny,_Wedel,_1842.jpg|thumb||Karta książki ''Der Johannisberg bei Danzig: von Freunden für Freunde der schönen Natur'', druk. Wedel, 1842]] | [[File:Wzgórze_Królewskie_w_Parku_Jaśkowej_Doliny,_Wedel,_1842.jpg|thumb||Karta książki ''Der Johannisberg bei Danzig: von Freunden für Freunde der schönen Natur'', druk. Wedel, 1842]] | ||
| − | '''DANIEL LUDWIG WEDEL''' (1728 lub 1730 Berlin – 27 VI 1822 Gdańsk), księgarz. Zawodu wydawcy i drukarza uczył się zapewne w Lipsku. W Gdańsku mieszkał od około 1760 | + | '''DANIEL LUDWIG WEDEL''' (1728 lub 1730 Berlin – 27 VI 1822 Gdańsk), księgarz. Zawodu wydawcy i drukarza uczył się zapewne w Lipsku. W Gdańsku mieszkał od około 1760, 7 X 1761 za 10 000 florenów uzyskał kupieckie [[OBYWATELSTWO MIEJSKIE | obywatelstwo miasta]]. W 1777 przeniósł swoją księgarnię z Hundegasse (ul. Ogarna) do zakupionej 1 marca tego roku kamienicy przy Jopengasse 563 (ul. Piwna 8). W 1780 nabył oficynę drukarską Schreiberów ([[SCHREIBER THOMAS JOHANNES, drukarz | Thomas Johannes Schreiber]]), przenosząc ją z Fleischergasse (ul. Rzeźnicka) na Jopengasse 8. Otrzymał związany z tą oficyną tytuł typografa miejskiego i gimnazjalnego. Po 1793, za zgodą władz pruskich, używał tytułu Wedelsche Hofbuchdruckerei (drukarnia dworu [królewskiego]). Wydawał prace naukowe, zarządzenia władz miejskich, potem pruskich, podręczniki (m.in. do nauczania języka polskiego [[MONETA JAN, kaznodzieja polski | Jana Monety]] i [[WOYNA JAN KAROL, lektor języka polskiego | Jana Karola Woyny]]), kalendarze i czasopisma, wydawał mutacje [[DANZIGER ERFAHRUNGEN, pismo ogłoszeniowe | „Danziger Erfahrungen”]], [[KÖNIGLICH PREUßISCHE DANZIGER NACHRICHTEN UND ANZEIGEN ZUM NUTZEN UND BESTEN DES PUBLIKUMS | „Königlich Preußische Danziger Nachrichten und Anzeigen zum Nutzen und Besten des Publikums”]], [[DANZIGER WOCHENSCHRIFT, czasopismo | „Danziger Wochenschrift”]], [[DANZIGER INTELLIGENZBLATT, pismo ogłoszeniowe | „Danziger Intelligenzblatt”]], „Kreisblatt des Danziger Kreises” („Gazeta Powiatowa Gdańska”). Współpracował z wydawnictwami z Lipska, których książki sprzedawał w swojej księgarni. Bezpośrednie kierownictwo drukarni w latach 1780–1802 sprawował Georg Christian Hecht. <br/><br/> |
| − | + | W swoim zawodzie kształcił synów (zmarli wcześnie lub opuścili Gdańsk): Johann Ludwig, 24 XII 1772 zapisany do początkowej (piatej) klasy [[GIMNAZJUM AKADEMICKIE | Gimnazjum Akademickiego]] został czeladnikiem w 1784, a Karl Friedrich, 21 VIII 1777 także zapisany do początkowej (piatej) klasy tego Gimnazjum, w 1791. Spadkobierczynią została córka Eleonore Julianne Wedel (6 VIII 1765 Gdańsk – zmarła na cholerę 23 VIII 1831 Gdańsk), po raz pierwszy zamężna za drukarza Christopha Friedricha Delmanzo, po raz drugi za Augusta Friedricha Rathstocka, który od 1814 do śmierci 21 VIII 1820 zarządzał firmą i po 1817 nabył sąsiednią kamienicę, przy Jopengasse 7 (ul. Piwna). Po śmierci drugiego męża Eleonora działała samodzielnie (m.in. sprzedała kamienicę przy Jopengasse 7), następnie z synem z pierwszego małżeństwa, Christophem Ludwigiem Delmanzem (1794 Gdańsk – 4 IV 1840 Gdańsk).<br/><br/> | |
| − | W chwili śmierci Eleonore na aktywa firmy składały się: drukarnia, introligatornia książek, drukarnia litograficzna (''Steindruckerei''), odlewnia czcionek, wydawnictwo D.L. Wedel. Decyzją spadkobierców Eleonore, którymi były jej dzieci z pierwszego małżeństwa, ustalono, że firma pozostanie w rodzinie, jej pełnomocnikiem i kierownikiem drukarni | + | W chwili śmierci Eleonore (1831) na aktywa firmy składały się: drukarnia, introligatornia książek, drukarnia litograficzna (''Steindruckerei''), odlewnia czcionek, wydawnictwo D.L. Wedel. Decyzją spadkobierców Eleonore, którymi były jej dzieci z pierwszego małżeństwa, ustalono, że firma pozostanie w rodzinie, jej pełnomocnikiem i kierownikiem drukarni został Carl August Thomas. Po śmierci Christopha Ludwiga Delmanza (1840) firmą zarządzała jego siostra Elisa Antonia Delmanzo (1815–1862) i jej drugi mąż Max Antonio Müller (1813–po 1890), po nich córka Christopha Ludwiga Delmanza, Auguste Malwine Elise (1835–1887), żona oficera Wilhelma Carla Kulenkampfa (1821 – przed 1887). W 1893 firma zatrudniała 22 osoby. W 1897 drukarnię odkupiła redakcja dziennika [[DANZIGER NEUESTE NACHRICHTEN, dziennik | Danziger Neueste Nachrichten]].<br/><br/> |
| − | W 1897 drukarnię odkupiła redakcja dziennika [[DANZIGER NEUESTE NACHRICHTEN | Danziger Neueste Nachrichten]]. W kamienicy przy Jopengasse 8 urodził się i spędził dzieciństwo [[JABŁOŃSKI HENRYK HUBERTUS | Henryk Jabłoński]], po odbudowie ze zniszczeń II wojny światowej na parterze funkcjonuje sklep filatelistyczny. {{author: MrGl}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Ludzie]] | + | W kamienicy przy Jopengasse 8 urodził się i spędził dzieciństwo [[JABŁOŃSKI HENRYK HUBERTUS, muzyk, kompozytor, patron gdańskiej ulicy | Henryk Jabłoński]], po odbudowie ze zniszczeń II wojny światowej na parterze funkcjonuje sklep filatelistyczny. Klatka schodowa z tej kamienicy znajduje się obecnie w pałacu w Kłaninie. {{author: MrGl}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Ludzie]] |
Aktualna wersja na dzień 06:52, 29 cze 2024
DANIEL LUDWIG WEDEL (1728 lub 1730 Berlin – 27 VI 1822 Gdańsk), księgarz. Zawodu wydawcy i drukarza uczył się zapewne w Lipsku. W Gdańsku mieszkał od około 1760, 7 X 1761 za 10 000 florenów uzyskał kupieckie obywatelstwo miasta. W 1777 przeniósł swoją księgarnię z Hundegasse (ul. Ogarna) do zakupionej 1 marca tego roku kamienicy przy Jopengasse 563 (ul. Piwna 8). W 1780 nabył oficynę drukarską Schreiberów ( Thomas Johannes Schreiber), przenosząc ją z Fleischergasse (ul. Rzeźnicka) na Jopengasse 8. Otrzymał związany z tą oficyną tytuł typografa miejskiego i gimnazjalnego. Po 1793, za zgodą władz pruskich, używał tytułu Wedelsche Hofbuchdruckerei (drukarnia dworu [królewskiego]). Wydawał prace naukowe, zarządzenia władz miejskich, potem pruskich, podręczniki (m.in. do nauczania języka polskiego Jana Monety i Jana Karola Woyny), kalendarze i czasopisma, wydawał mutacje „Danziger Erfahrungen”, „Königlich Preußische Danziger Nachrichten und Anzeigen zum Nutzen und Besten des Publikums”, „Danziger Wochenschrift”, „Danziger Intelligenzblatt”, „Kreisblatt des Danziger Kreises” („Gazeta Powiatowa Gdańska”). Współpracował z wydawnictwami z Lipska, których książki sprzedawał w swojej księgarni. Bezpośrednie kierownictwo drukarni w latach 1780–1802 sprawował Georg Christian Hecht.
W swoim zawodzie kształcił synów (zmarli wcześnie lub opuścili Gdańsk): Johann Ludwig, 24 XII 1772 zapisany do początkowej (piatej) klasy Gimnazjum Akademickiego został czeladnikiem w 1784, a Karl Friedrich, 21 VIII 1777 także zapisany do początkowej (piatej) klasy tego Gimnazjum, w 1791. Spadkobierczynią została córka Eleonore Julianne Wedel (6 VIII 1765 Gdańsk – zmarła na cholerę 23 VIII 1831 Gdańsk), po raz pierwszy zamężna za drukarza Christopha Friedricha Delmanzo, po raz drugi za Augusta Friedricha Rathstocka, który od 1814 do śmierci 21 VIII 1820 zarządzał firmą i po 1817 nabył sąsiednią kamienicę, przy Jopengasse 7 (ul. Piwna). Po śmierci drugiego męża Eleonora działała samodzielnie (m.in. sprzedała kamienicę przy Jopengasse 7), następnie z synem z pierwszego małżeństwa, Christophem Ludwigiem Delmanzem (1794 Gdańsk – 4 IV 1840 Gdańsk).
W chwili śmierci Eleonore (1831) na aktywa firmy składały się: drukarnia, introligatornia książek, drukarnia litograficzna (Steindruckerei), odlewnia czcionek, wydawnictwo D.L. Wedel. Decyzją spadkobierców Eleonore, którymi były jej dzieci z pierwszego małżeństwa, ustalono, że firma pozostanie w rodzinie, jej pełnomocnikiem i kierownikiem drukarni został Carl August Thomas. Po śmierci Christopha Ludwiga Delmanza (1840) firmą zarządzała jego siostra Elisa Antonia Delmanzo (1815–1862) i jej drugi mąż Max Antonio Müller (1813–po 1890), po nich córka Christopha Ludwiga Delmanza, Auguste Malwine Elise (1835–1887), żona oficera Wilhelma Carla Kulenkampfa (1821 – przed 1887). W 1893 firma zatrudniała 22 osoby. W 1897 drukarnię odkupiła redakcja dziennika Danziger Neueste Nachrichten.
W kamienicy przy Jopengasse 8 urodził się i spędził dzieciństwo Henryk Jabłoński, po odbudowie ze zniszczeń II wojny światowej na parterze funkcjonuje sklep filatelistyczny. Klatka schodowa z tej kamienicy znajduje się obecnie w pałacu w Kłaninie.
