PEPŁOWSKA KIRA, aktorka
| (Nie pokazano 12 wersji utworzonych przez 2 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{web}} | {{web}} | ||
| − | '''KIRA PEPŁOWSKA''' | + | '''KIRA PEPŁOWSKA''' z domu Higier (1 X 1918 Dorpat, obecnie Tartu, Estonia – 9 XII 1986 Gdańsk), aktorka. Córka polskiego lekarza Arkadiusza Higiera i Alidy Marii z domu Kits, Estonki. W 1935 zdała maturę w Gimnazjum im. Emilii Plater w Grodnie, |
| + | nie została przyjęta na studia do Państwowego Instytutu Sztuki Teatralnej w Warszawie. Od 1937 studiowała na Wydział Prawa Uniwersytetu Warszawskiego. Trzeci rok studiów przerwał wybuch II wojny światowej.<br/><br/> | ||
| + | W 1945 przyjechała do Sopotu. Najpierw grała w Teatrze Dramatycznym Województwa Gdańskiego w Sopocie, gdzie debiutowała rolą Marii Verani w ''Szkarłatnych różach'' Alda de Benedettiego (14 II 1946) w reżyserii Aleksandra Gąssowskiego. Jej debiut uznano za wydarzenie artystyczne, a aktorstwo Pepłowskiej porównywano do gry Claudette Colbert, urodę zaś do Grety Garbo. Warunki zewnętrzne – skandynawski typ urody, wysmukła sylwetka, niski, interesujący głos i nieskazitelna dykcja – predysponowały ją do grania heroin i dam.<br/><br/> | ||
| + | Była aktorką o wyraźnie dramatycznym ''emploi'' (chociaż grała także role charakterystyczne). W sezonie 1947/1948 pracowała w Teatrze Dramatycznym Marynarki Wojennej w Gdyni oraz Teatrze Aktorów w Sopocie (tu między innymi z Emilem Karewiczem w ''Cieniu'' Daria Niccodemiego, 1947). Po zdaniu eksternistycznego egzaminu aktorskiego w 1947 szukała zatrudnienia w teatrach Szczecina, Poznania, Gorzowa i innych; od 1 X 1948 związała się na stałe z [[TEATR WYBRZEŻE | Teatrem Wybrzeże]], gdzie pracowała do końca życia. <br/><br/> | ||
| + | Pierwsze dziesięciolecie to okres sukcesów i 25 ról pierwszoplanowych. Od chwili debiutu stała się gwiazdą zespołu i ulubienicą publiczności. Triumfowała ponownie jako Księżna Marlborough w ''Szklance wody'' Eugène’a Scribe’a (14 I 1949) w reżyserii Stefana Orzechowskiego. Zagrała Natalię w ''Wassie Żeleznowej'' Maksyma Gorkiego (1950) i Diannę w ''Fantazym'' Juliusza Słowackiego (1950). Sprawdziła się także w komedii Fredrowskiej, grając Justysię w ''Mężu i żonie'' (1951). Wbrew swoim warunkom zewnętrznym zagrała Dorynę – pełną wdzięku, ale i zdrowego rozsądku dziewczynę z ludu w ''Świętoszku'' Moliera (1951).<br/><br/> | ||
| + | Niezaprzeczalnymi osiągnięciami aktorskimi były: tytułowa Kandida w sztuce George’a Bernarda Shawa w reżyserii Wiktora Biegańskiego (1952), tytułowa rola dumnej i nieprzejednanej młodej Hiszpanki Mariany Pinedy w sztuce Federica Garcii Lorki (1956) w reżyserii [[HÜBNER ZYGMUNT, aktor, reżyser, dyrektor | Zygmunta Hübnera]]. Mocno zarysowała sylwetkę Angustias w ''Domu Bernardy Alba'' Lorki (1957). Zagrała także Księżniczkę Agnieszkę Gonzagę w ''Sułkowskim'' Stefana Żeromskiego (1957), Marildę w ''Naszych kochanych dziatkach'' Nicoli Manzariego (1958). Była znakomitą (według Wojciecha Natansona) Martą w ''Głupim Jakubie'' Tadeusza Rittnera (1958). Dwukrotnie zagrała rolę Gospodyni w ''Weselu'' Stanisława Wyspiańskiego w reżyserii [[GOLIŃSKI JERZY, aktor, reżyser, wykładowca | Jerzego Golińskiego]] (1960) i [[HEBANOWSKI-DOBROGOYSKI STANISŁAW, reżyser, pisarz, patron gdańskiej ulicy | Stanisława Hebanowskiego]] (1976). Była Demeter w ''Nocy listopadowej'' Stanisława Wyspiańskiego (1967), Gubernatorową w ''Kaukaskim kole kredowym'' Bertolta Brechta (1963), Małgorzatą w ''Ryszardzie III'' Williama Shakespeare’a (1968), na zmianę z Izabelą Wilczyńską.<br/><br/> | ||
| + | Role lat 70. XX wieku to między innymi kostyczna i bezwzględna despotka Pani Coq w ''Szaleństwie'' Charles’a de Peyret Chappuis (1977), Despotis Helena ze sztuki ''W mrokach złotego pałacu czyli Bazylissa Teofanu'' Tadeusza Micińskiego (1978) w reżyserii Stanisława Hebanowskiego czy zagrana z dużą dozą autoironii, zastraszona i speszona mieszczka Ciotka Istvana w ''Sonacie Belzebuba'' Stanisława Ignacego Witkiewicza (1979) w reżyserii Ryszarda Majora. Ostatnią jej rolą była jedna z Trzech Matek w ''Betleem polskim'' Lucjana Rydla w reżyserii [[KOCHAŃCZYK MARCEL, reżyser, scenograf | Marcela Kochańczyka]] (1982). Brała udział w licznych zastępstwach, na przykład grała Panią Soerensen w ''Niemcach'' Leona Kruczkowskiego (1983) w reżyserii [[GORDON KRZYSZTOF, aktor, reżyser | Krzysztofa Gordona]]. <br/><br/> | ||
| + | Współpracowała z Biurem Koncertowym Filharmonii Bałtyckiej (zob. [[POLSKA FILHARMONIA BAŁTYCKA IM. FRYDERYKA CHOPINA | Polska Filharmonia Bałtycka]]), uczestniczyła w wieczorach literackich i porankach muzycznych. Przygotowywała również recitale, występowała w słuchowiskach [[RADIO GDAŃSK | Rozgłośni Regionalnej Polskiego Radia w Gdańsku]]. W ciągu 41 lat pracy scenicznej zagrała około stu ról. Każdą budowała nad wyraz rzetelnie, doprowadzając do perfekcji role pierwszoplanowe i epizody. Najsłynniejszym z nich była rola Tande Salome w ''Cyganerii warszawskiej'' Adolfa Nowaczyńskiego (1975) w reżyserii Stanisława Hebanowskiego (nagroda na Festiwalu Teatrów Polski Północnej w Toruniu). Aktorka doczekała się 60 portretów [[SUCHANEK ANTONI KAROL, artysta malarz, patron gdańskiej ulicy | Antoniego Suchanka]] (obecnie znajdują się w Dziale Teatralnym [[MUZEUM NARODOWE | Muzeum Narodowego]] w Gdańsku).<br/><br/> | ||
| + | Odznaczona Złotym Krzyżem Zasługi (1957), Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1967), Medalem X-lecia Polski Ludowej (1955), Pamiątkowym Medalem z okazji XL-lecia Teatru Wybrzeże (1986). Laureatka Nagrody Miasta Gdańska (1957).<br/><br/> | ||
| + | Od 18 X 1939 żona dyrektora banku Jerzego Pepłowskiego, matka Krystyny (1941–2021). Pochowana na Cmentarzu Komunalnym w Sopocie. {{author: HD}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Ludzie]] | ||
Aktualna wersja na dzień 17:50, 2 sty 2023
KIRA PEPŁOWSKA z domu Higier (1 X 1918 Dorpat, obecnie Tartu, Estonia – 9 XII 1986 Gdańsk), aktorka. Córka polskiego lekarza Arkadiusza Higiera i Alidy Marii z domu Kits, Estonki. W 1935 zdała maturę w Gimnazjum im. Emilii Plater w Grodnie,
nie została przyjęta na studia do Państwowego Instytutu Sztuki Teatralnej w Warszawie. Od 1937 studiowała na Wydział Prawa Uniwersytetu Warszawskiego. Trzeci rok studiów przerwał wybuch II wojny światowej.
W 1945 przyjechała do Sopotu. Najpierw grała w Teatrze Dramatycznym Województwa Gdańskiego w Sopocie, gdzie debiutowała rolą Marii Verani w Szkarłatnych różach Alda de Benedettiego (14 II 1946) w reżyserii Aleksandra Gąssowskiego. Jej debiut uznano za wydarzenie artystyczne, a aktorstwo Pepłowskiej porównywano do gry Claudette Colbert, urodę zaś do Grety Garbo. Warunki zewnętrzne – skandynawski typ urody, wysmukła sylwetka, niski, interesujący głos i nieskazitelna dykcja – predysponowały ją do grania heroin i dam.
Była aktorką o wyraźnie dramatycznym emploi (chociaż grała także role charakterystyczne). W sezonie 1947/1948 pracowała w Teatrze Dramatycznym Marynarki Wojennej w Gdyni oraz Teatrze Aktorów w Sopocie (tu między innymi z Emilem Karewiczem w Cieniu Daria Niccodemiego, 1947). Po zdaniu eksternistycznego egzaminu aktorskiego w 1947 szukała zatrudnienia w teatrach Szczecina, Poznania, Gorzowa i innych; od 1 X 1948 związała się na stałe z Teatrem Wybrzeże, gdzie pracowała do końca życia.
Pierwsze dziesięciolecie to okres sukcesów i 25 ról pierwszoplanowych. Od chwili debiutu stała się gwiazdą zespołu i ulubienicą publiczności. Triumfowała ponownie jako Księżna Marlborough w Szklance wody Eugène’a Scribe’a (14 I 1949) w reżyserii Stefana Orzechowskiego. Zagrała Natalię w Wassie Żeleznowej Maksyma Gorkiego (1950) i Diannę w Fantazym Juliusza Słowackiego (1950). Sprawdziła się także w komedii Fredrowskiej, grając Justysię w Mężu i żonie (1951). Wbrew swoim warunkom zewnętrznym zagrała Dorynę – pełną wdzięku, ale i zdrowego rozsądku dziewczynę z ludu w Świętoszku Moliera (1951).
Niezaprzeczalnymi osiągnięciami aktorskimi były: tytułowa Kandida w sztuce George’a Bernarda Shawa w reżyserii Wiktora Biegańskiego (1952), tytułowa rola dumnej i nieprzejednanej młodej Hiszpanki Mariany Pinedy w sztuce Federica Garcii Lorki (1956) w reżyserii Zygmunta Hübnera. Mocno zarysowała sylwetkę Angustias w Domu Bernardy Alba Lorki (1957). Zagrała także Księżniczkę Agnieszkę Gonzagę w Sułkowskim Stefana Żeromskiego (1957), Marildę w Naszych kochanych dziatkach Nicoli Manzariego (1958). Była znakomitą (według Wojciecha Natansona) Martą w Głupim Jakubie Tadeusza Rittnera (1958). Dwukrotnie zagrała rolę Gospodyni w Weselu Stanisława Wyspiańskiego w reżyserii Jerzego Golińskiego (1960) i Stanisława Hebanowskiego (1976). Była Demeter w Nocy listopadowej Stanisława Wyspiańskiego (1967), Gubernatorową w Kaukaskim kole kredowym Bertolta Brechta (1963), Małgorzatą w Ryszardzie III Williama Shakespeare’a (1968), na zmianę z Izabelą Wilczyńską.
Role lat 70. XX wieku to między innymi kostyczna i bezwzględna despotka Pani Coq w Szaleństwie Charles’a de Peyret Chappuis (1977), Despotis Helena ze sztuki W mrokach złotego pałacu czyli Bazylissa Teofanu Tadeusza Micińskiego (1978) w reżyserii Stanisława Hebanowskiego czy zagrana z dużą dozą autoironii, zastraszona i speszona mieszczka Ciotka Istvana w Sonacie Belzebuba Stanisława Ignacego Witkiewicza (1979) w reżyserii Ryszarda Majora. Ostatnią jej rolą była jedna z Trzech Matek w Betleem polskim Lucjana Rydla w reżyserii Marcela Kochańczyka (1982). Brała udział w licznych zastępstwach, na przykład grała Panią Soerensen w Niemcach Leona Kruczkowskiego (1983) w reżyserii Krzysztofa Gordona.
Współpracowała z Biurem Koncertowym Filharmonii Bałtyckiej (zob. Polska Filharmonia Bałtycka), uczestniczyła w wieczorach literackich i porankach muzycznych. Przygotowywała również recitale, występowała w słuchowiskach Rozgłośni Regionalnej Polskiego Radia w Gdańsku. W ciągu 41 lat pracy scenicznej zagrała około stu ról. Każdą budowała nad wyraz rzetelnie, doprowadzając do perfekcji role pierwszoplanowe i epizody. Najsłynniejszym z nich była rola Tande Salome w Cyganerii warszawskiej Adolfa Nowaczyńskiego (1975) w reżyserii Stanisława Hebanowskiego (nagroda na Festiwalu Teatrów Polski Północnej w Toruniu). Aktorka doczekała się 60 portretów Antoniego Suchanka (obecnie znajdują się w Dziale Teatralnym Muzeum Narodowego w Gdańsku).
Odznaczona Złotym Krzyżem Zasługi (1957), Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1967), Medalem X-lecia Polski Ludowej (1955), Pamiątkowym Medalem z okazji XL-lecia Teatru Wybrzeże (1986). Laureatka Nagrody Miasta Gdańska (1957).
Od 18 X 1939 żona dyrektora banku Jerzego Pepłowskiego, matka Krystyny (1941–2021). Pochowana na Cmentarzu Komunalnym w Sopocie.
