GULIŃSKI JAN, lektor języka polskiego
| (Nie pokazano 11 wersji utworzonych przez 3 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{paper}} | {{paper}} | ||
| − | '''JAN GULIŃSKI''' (z Guliny | + | [[File: Jan_Guliński.jpg |thumb| Jan Guliński, ''Lex et lux Christiana seu Decalogus methodice propositus'' (1638)]] |
| + | '''JAN GULIŃSKI''' (z Guliny) (1. połowa XVII wieku), nazywany także Śniatowskim, lektor języka polskiego, teolog i kaznodzieja. W latach 1633–1644 (późniejsze losy nieznane) uczył w niższych klasach [[GIMNAZJUM AKADEMICKIE | Gimnazjum Akademickiego]] i prywatnie w Gdańsku, wprowadzając do nauki języka elementy wiedzy o literaturze i historii Polski. Autor podręcznika ''Fundamentum seu Principium ad politico-polonicum usum recte formandum, exprimendum et loquendum'' (''Podstawy czyli zasady dworskiego języka polskiego dla poprawnego formowania, wymawiania i mówienia'', 1643). Z pracą dydaktyczną łączyła się zapewne również parafraza dystychów Pseudo-Katona (tytuł oryginału ''Catonis disticha moralis'') ''In praecepta Catonis moralia rithmus polonicus'' (1638). Jednym z jego uczniów był przyszły burmistrz [[BENTZMANN GOTTFRIED, burmistrz Gdańska | Gottfried Bentzmann]], który po jego opieką publicznie przemawiał w szkole w języku polskim.<br/><br/> | ||
| + | W kaplicy św. Anny przy [[KOŚCIÓŁ I KLASZTOR FRANCISZKANÓW ŚW. TRÓJCY | kościele św. Trójcy]] głosił kazania, których część opublikował w zbiorze ''Kazania o narodzeniu Syna Bożego i unii personalnej'' (1634). W formie druku wydał także pisma teologicznie, m.in. ''Compendium theologicum Victoria per natum, mortuum et resuscitatum Christum'' (1635), ''Lex et lux Christiana seu Decalogus methodice propositus'' (1638), ''Pisorym na list powszechny Jakuba s. Apostoła'' (b.r.), oraz wiersze okolicznościowe, gratulacyjne i żałobne, m.in. żegnał swoimi utworami w 1639 burmistrza [[SCHRÖER JOHANN ERNST, burmistrz Gdańska | Johanna Ernesta Schröera]] (''Wiersz na zgon Jana Ernesta Schröera przez X. Jana Gulińskiego kaznodzieię y Prof. Polskiego''), a w 1644 Ursulę Ehler (4 I 1575 – 12 VI 1644), wdowę po kupcu Georgu Zierenbergu (25 I 1566 – pochowany 4 X 1597 w [[KOŚCIÓŁ WNIEBOWZIĘCIA NAJŚWIĘTSZEJ MARII PANNY | kościele Najświętszej Marii Panny]] w grobie nr 165) i żonę ławnika Georga Schradera (2 VII 1566 Braunschweig (Brunszwik) – 18 V 1645 Gdańsk), matkę jego 12 dzieci.<br/><br/> | ||
| + | Przypisuje się mu (choć istnieją wątpliwości) autorstwo dwóch sztuk teatralnych: ''Tragedii uciesznej albo Komedii dworskiej o pijanicy, co królem był'' (wystawionej w 1638 podczas [[JARMARK ŚW. DOMINIKA | Jarmarku św. Dominika]] w [[RATUSZ STAREGO MIASTA | Ratuszu Starego Miasta]]) i [[TRAGEDIA O BOGACZU I ŁAZARZU | ''Tragedii o bogaczu i Łazarzu z Pisma świętego wyjętej i nowo wierszem opisanej polskim, Jaśnie Wielmożnemu Senatowi Gdańskiemu dedykowanej i przypisanej in honorem roku 1643 miesiąca stycznia dnia 22'']]. {{author: EK}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Ludzie]] | ||
Aktualna wersja na dzień 08:38, 20 paź 2024
JAN GULIŃSKI (z Guliny) (1. połowa XVII wieku), nazywany także Śniatowskim, lektor języka polskiego, teolog i kaznodzieja. W latach 1633–1644 (późniejsze losy nieznane) uczył w niższych klasach Gimnazjum Akademickiego i prywatnie w Gdańsku, wprowadzając do nauki języka elementy wiedzy o literaturze i historii Polski. Autor podręcznika Fundamentum seu Principium ad politico-polonicum usum recte formandum, exprimendum et loquendum (Podstawy czyli zasady dworskiego języka polskiego dla poprawnego formowania, wymawiania i mówienia, 1643). Z pracą dydaktyczną łączyła się zapewne również parafraza dystychów Pseudo-Katona (tytuł oryginału Catonis disticha moralis) In praecepta Catonis moralia rithmus polonicus (1638). Jednym z jego uczniów był przyszły burmistrz Gottfried Bentzmann, który po jego opieką publicznie przemawiał w szkole w języku polskim.
W kaplicy św. Anny przy kościele św. Trójcy głosił kazania, których część opublikował w zbiorze Kazania o narodzeniu Syna Bożego i unii personalnej (1634). W formie druku wydał także pisma teologicznie, m.in. Compendium theologicum Victoria per natum, mortuum et resuscitatum Christum (1635), Lex et lux Christiana seu Decalogus methodice propositus (1638), Pisorym na list powszechny Jakuba s. Apostoła (b.r.), oraz wiersze okolicznościowe, gratulacyjne i żałobne, m.in. żegnał swoimi utworami w 1639 burmistrza Johanna Ernesta Schröera (Wiersz na zgon Jana Ernesta Schröera przez X. Jana Gulińskiego kaznodzieię y Prof. Polskiego), a w 1644 Ursulę Ehler (4 I 1575 – 12 VI 1644), wdowę po kupcu Georgu Zierenbergu (25 I 1566 – pochowany 4 X 1597 w kościele Najświętszej Marii Panny w grobie nr 165) i żonę ławnika Georga Schradera (2 VII 1566 Braunschweig (Brunszwik) – 18 V 1645 Gdańsk), matkę jego 12 dzieci.
Przypisuje się mu (choć istnieją wątpliwości) autorstwo dwóch sztuk teatralnych: Tragedii uciesznej albo Komedii dworskiej o pijanicy, co królem był (wystawionej w 1638 podczas Jarmarku św. Dominika w Ratuszu Starego Miasta) i Tragedii o bogaczu i Łazarzu z Pisma świętego wyjętej i nowo wierszem opisanej polskim, Jaśnie Wielmożnemu Senatowi Gdańskiemu dedykowanej i przypisanej in honorem roku 1643 miesiąca stycznia dnia 22.
