WISZNIEWSKI JACOB BERNHARD, budowniczy organów i fortepianów
| (Nie pokazano 19 wersji utworzonych przez 3 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{web}} | {{web}} | ||
| − | '''JACOB BERNHARD WISZNIEWSKI''' (Wiśniewski | + | [[File:Jacob_Bernhard_Wiszniewski.jpg|thumb|Fortepian Jacoba Bernharda Wiszniewskiego z około 1830, po renowacji w pracowni Andrzeja Włodarczyka w zbiorach [[MUZEUM GDAŃSKA | Muzeum Gdańska]], 2020]] |
| + | |||
| + | '''JACOB BERNHARD WISZNIEWSKI sen.''' (Wiśniewski) (13 VIII 1799 Wystruć – 22 VII 1867 Gdańsk), budowniczy organów i fortepianów. Brat [[WISZNIEWSKI FRIEDRICH BENJAMIN, budowniczy fortepianów | Friedricha Benjamina Wiszniewskiego]]. Pracownik, zięć i może uczeń [[ARENDT CHRISTIAN EPHRAIM, fortepianmistrz | Christiana Ephraima Arendta]]. Od 25 II 1820 do 1821 prowadził wytwórnię organów i fortepianów w Bydgoszczy, w latach 1822–1823 praktykował m.in. w Strasburgu (gdzie przewracał nuty Ferencowi Lisztowi w czasie jego koncertu) i Wiedniu (u Johanna B. Streichera).<br/><br/> | ||
| + | Od marca 1825 w Gdańsku miał wytwórnię przy Brotbänkengasse 691 (ul. Chlebnicka 24), od listopada przy Wollwebergasse 1996 (ul. Tkacka) w domu własnym, od listopada 1830 na rogu Holzmarkt (Targ Drzewny) i Töpfergasse 80 (ul. Garncarska), od 1831 przy Holzmarkt (Targ Drzewny 11), w latach 1832–1888 przy Heilige-Geist-Gasse 1013 (ul. św. Ducha 126, obecnie 25/27) w domu własnym, tzw. Dworze Kartuskim (Karthäuserhoff), zakupionym w 1831 na publicznej licytacji po konfiskacie klasztoru kartuskiego przez władze pruskie (cena wywoławcza 1550 talarów i 5 gr).<br/><br/> | ||
| + | Posiadał tytuł miejskiego organmistrza (od około 1825), fortepianmistrza patentowanego (od 1833) i królewskiego (od 6 XI 1843). W latach 1838–1868 pracował u niego stolarz F. Wenglowski, około 1842–1845 [[WOYCKE ERNST THEODOR, fortepianmistrz | Ernst Theodor Woycke]]. W 1847 posiadał skład w Królewcu, gdzie konkurował z Carlem J. Gebauhrem, największym ówczesnym producentem w Prusach Wschodnich. <br/><br/> | ||
| + | Zbudował organy dla kościołów w: Kościerzynie (1826), Przywidzu (1832), Sobowidzu (1835), Nowym Porcie dla [[KOŚCIÓŁ NIEPOKALANEGO SERCA MARYI | kościoła Wniebowzięcia]] (1840); w 1835 naprawiał [[ORGANY OLIWSKIE | organy oliwskie]]. Od 1825 oferował też własne fortepiany. Otrzymał patenty na udoskonalenia mechanizmu fortepianu: w 1833 wraz z bratem Benjaminem, następnie 31 X 1836 i 30 VI 1847. W 1843 zatrudniał 22 pracowników, a jego wytwórnia należała do największych tego typu w Prusach (eksportowała instrumenty między innymi do Liverpoolu, Irlandii, Amsterdamu i Ameryki). Prezentował swoje fortepiany na wystawach w Królewcu i Berlinie (w 1842 – jeden zakupiony przez króla Prus, w 1844 – drugi na prezent dla sułtana), w Gdańsku w 1858. Na jego fortepianach koncertowali w Gdańsku między innymi Sigismund Thalberg (1839), Louis Haupt (1843), Antoni Kątski (1851), Hans von Bülow (1855), także na koncercie w domowym salonie Wiszniewskiego. W 1849 kandydował do II Izby Miejskiej. <br/><br/> | ||
| + | W 1844 był także właścicielem kamienicy przy Heilige-Geist-Gasse 106 (ul. św. Ducha 67/69), w 1853 oferował na sprzedaż swą posesję przy Glockenthor 137 ([[BRAMA LUDWISARSKA | Brama Ludwisarska]]), gdzie dotąd był sklep kolonialny zmarłego w tym roku teścia Juliusa Alberta Arendta (1817 – 1853). W 1854 był także właścicielem posesji przy Breitgasse 12 i 13 (ul. Szeroka) oraz Büttelgasse 4 i 5 (ul. Pachołów). W 1865 wystawił na sprzedaż działkę ogrodniczą w Siedlcach. Wytwórnia i zapasy materiałów miały być sprzedane 14 V 1866 na aukcji, którą odwołano przed terminem. 25 II 1867 przekazał firmę synowi [[WISZNIEWSKI FELIX THEODOR jr, fortepianmistrz | Felixowi Theodorowi]]. Przed śmiercią pojechał na wystawę do Paryża, gdzie zakupił instrumenty do rodzinnego składu. Jego fortepian stołowy z około 1845 znajduje się w Muzeum Instrumentów w Poznaniu, inny skrzydłowy z tegoż okresu (na tabliczce firmowej herb Gdańska połączony z wielkim herbem Królestwa Prus: orzeł w koronie z postaciami Dzikich Mężów jako trzymaczami) w Kolekcji Zabytkowych Fortepianów im. Andrzeja Szwalbego w Ostromecku koło Bydgoszczy. <br/><br/> | ||
| + | 8 XII 1825 ożenił się z Johanną Julianą (1808 – 15 I 1881), córką Christiana Ephraima Arendta. Oprócz syna Felixa Theodora miał jeszcze dzieci: [[WISZNIEWSKI EUGEN ADALBERT, budowniczy fortepianów | Eugena Adalberta]], fortepianmistrza; Franziskę Adelaidę Arendt (6 XII 1827 – 16 I 1885), ożenioną 12 XII 1852 z kupcem z Elbląga, który zmarł 6 IX 1853 na cholerę (później prowadziła skład i wypożyczalnię fortepianów przy Breitgasse (ul. Szeroka 13)); Juliusa Bernharda (29 VII 1832 – 9 III 1882 Londyn), który wyemigrował do Anglii; Theresę Johannę (ur. 23 V 1834); Ottona Hermanna (ur. 18 II 1836); Edwina (Eduarda) Richarda (3 I 1838 – 3 XI 1886), księgowego (w 1874 mieszkał przy Johannisgasse 29 (ul. Świętojańska), w 1886 przy Heumarkt 7 (Targ Sienny)); Marię Julianę (18 XII 1839 – 16 I 1840); Ivana Jacoba (25 III 1841 Gdańsk – 31 V 1893 Gdańsk), zegarmistrza, zajmującego się także skupem i renowacją starych zegarów różnego typu (początkowo prowadził warsztat w domu ojca przy Heilige-Geist-Gasse 126 (ul. św. Ducha 25/27), następnie w sąsiednim budynku nr 122, obecnie 31/35); Annę Maję (ur. 23 XII 1843), Maxa Friedricha (20 IV 1849 – 29 III 1895), kupca. {{author: MrGl}} {{author: BV}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Ludzie]]<br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/> | ||
| + | '''Bibliografia''':<br/> | ||
| + | Archiwum Państwowe Gdańsk, Akta kościoła NMP, 354 i 1461 (1825 ślub, 1867 zgon).<br/> | ||
| + | „Danziger Dampfboote”, z 3 IX 1858 i nr 219 z 18 IX 1868. <br/> | ||
| + | „Danziger Intelligenzblatt”, nr 97 z 30 XI 1825, s. 2508 (zapowiedzi ślubne); nr 35 z 1835, s. 126; nr 238 z 12 X 1829, s. 2704 (narodziny syna); nr 16 z 17 I 1881 (nekrolog żony); nr 169 z 23 VII 1867, s. 3128 (nekrolog od dzieci, zięcia, wnuków i dalszej rodziny).<br/> | ||
| + | „Danziger Zeitung” z 22 VII 1867 (nekrolog). | ||
Aktualna wersja na dzień 08:12, 3 sie 2023
JACOB BERNHARD WISZNIEWSKI sen. (Wiśniewski) (13 VIII 1799 Wystruć – 22 VII 1867 Gdańsk), budowniczy organów i fortepianów. Brat Friedricha Benjamina Wiszniewskiego. Pracownik, zięć i może uczeń Christiana Ephraima Arendta. Od 25 II 1820 do 1821 prowadził wytwórnię organów i fortepianów w Bydgoszczy, w latach 1822–1823 praktykował m.in. w Strasburgu (gdzie przewracał nuty Ferencowi Lisztowi w czasie jego koncertu) i Wiedniu (u Johanna B. Streichera).
Od marca 1825 w Gdańsku miał wytwórnię przy Brotbänkengasse 691 (ul. Chlebnicka 24), od listopada przy Wollwebergasse 1996 (ul. Tkacka) w domu własnym, od listopada 1830 na rogu Holzmarkt (Targ Drzewny) i Töpfergasse 80 (ul. Garncarska), od 1831 przy Holzmarkt (Targ Drzewny 11), w latach 1832–1888 przy Heilige-Geist-Gasse 1013 (ul. św. Ducha 126, obecnie 25/27) w domu własnym, tzw. Dworze Kartuskim (Karthäuserhoff), zakupionym w 1831 na publicznej licytacji po konfiskacie klasztoru kartuskiego przez władze pruskie (cena wywoławcza 1550 talarów i 5 gr).
Posiadał tytuł miejskiego organmistrza (od około 1825), fortepianmistrza patentowanego (od 1833) i królewskiego (od 6 XI 1843). W latach 1838–1868 pracował u niego stolarz F. Wenglowski, około 1842–1845 Ernst Theodor Woycke. W 1847 posiadał skład w Królewcu, gdzie konkurował z Carlem J. Gebauhrem, największym ówczesnym producentem w Prusach Wschodnich.
Zbudował organy dla kościołów w: Kościerzynie (1826), Przywidzu (1832), Sobowidzu (1835), Nowym Porcie dla kościoła Wniebowzięcia (1840); w 1835 naprawiał organy oliwskie. Od 1825 oferował też własne fortepiany. Otrzymał patenty na udoskonalenia mechanizmu fortepianu: w 1833 wraz z bratem Benjaminem, następnie 31 X 1836 i 30 VI 1847. W 1843 zatrudniał 22 pracowników, a jego wytwórnia należała do największych tego typu w Prusach (eksportowała instrumenty między innymi do Liverpoolu, Irlandii, Amsterdamu i Ameryki). Prezentował swoje fortepiany na wystawach w Królewcu i Berlinie (w 1842 – jeden zakupiony przez króla Prus, w 1844 – drugi na prezent dla sułtana), w Gdańsku w 1858. Na jego fortepianach koncertowali w Gdańsku między innymi Sigismund Thalberg (1839), Louis Haupt (1843), Antoni Kątski (1851), Hans von Bülow (1855), także na koncercie w domowym salonie Wiszniewskiego. W 1849 kandydował do II Izby Miejskiej.
W 1844 był także właścicielem kamienicy przy Heilige-Geist-Gasse 106 (ul. św. Ducha 67/69), w 1853 oferował na sprzedaż swą posesję przy Glockenthor 137 ( Brama Ludwisarska), gdzie dotąd był sklep kolonialny zmarłego w tym roku teścia Juliusa Alberta Arendta (1817 – 1853). W 1854 był także właścicielem posesji przy Breitgasse 12 i 13 (ul. Szeroka) oraz Büttelgasse 4 i 5 (ul. Pachołów). W 1865 wystawił na sprzedaż działkę ogrodniczą w Siedlcach. Wytwórnia i zapasy materiałów miały być sprzedane 14 V 1866 na aukcji, którą odwołano przed terminem. 25 II 1867 przekazał firmę synowi Felixowi Theodorowi. Przed śmiercią pojechał na wystawę do Paryża, gdzie zakupił instrumenty do rodzinnego składu. Jego fortepian stołowy z około 1845 znajduje się w Muzeum Instrumentów w Poznaniu, inny skrzydłowy z tegoż okresu (na tabliczce firmowej herb Gdańska połączony z wielkim herbem Królestwa Prus: orzeł w koronie z postaciami Dzikich Mężów jako trzymaczami) w Kolekcji Zabytkowych Fortepianów im. Andrzeja Szwalbego w Ostromecku koło Bydgoszczy.
8 XII 1825 ożenił się z Johanną Julianą (1808 – 15 I 1881), córką Christiana Ephraima Arendta. Oprócz syna Felixa Theodora miał jeszcze dzieci: Eugena Adalberta, fortepianmistrza; Franziskę Adelaidę Arendt (6 XII 1827 – 16 I 1885), ożenioną 12 XII 1852 z kupcem z Elbląga, który zmarł 6 IX 1853 na cholerę (później prowadziła skład i wypożyczalnię fortepianów przy Breitgasse (ul. Szeroka 13)); Juliusa Bernharda (29 VII 1832 – 9 III 1882 Londyn), który wyemigrował do Anglii; Theresę Johannę (ur. 23 V 1834); Ottona Hermanna (ur. 18 II 1836); Edwina (Eduarda) Richarda (3 I 1838 – 3 XI 1886), księgowego (w 1874 mieszkał przy Johannisgasse 29 (ul. Świętojańska), w 1886 przy Heumarkt 7 (Targ Sienny)); Marię Julianę (18 XII 1839 – 16 I 1840); Ivana Jacoba (25 III 1841 Gdańsk – 31 V 1893 Gdańsk), zegarmistrza, zajmującego się także skupem i renowacją starych zegarów różnego typu (początkowo prowadził warsztat w domu ojca przy Heilige-Geist-Gasse 126 (ul. św. Ducha 25/27), następnie w sąsiednim budynku nr 122, obecnie 31/35); Annę Maję (ur. 23 XII 1843), Maxa Friedricha (20 IV 1849 – 29 III 1895), kupca.
Bibliografia:
Archiwum Państwowe Gdańsk, Akta kościoła NMP, 354 i 1461 (1825 ślub, 1867 zgon).
„Danziger Dampfboote”, z 3 IX 1858 i nr 219 z 18 IX 1868.
„Danziger Intelligenzblatt”, nr 97 z 30 XI 1825, s. 2508 (zapowiedzi ślubne); nr 35 z 1835, s. 126; nr 238 z 12 X 1829, s. 2704 (narodziny syna); nr 16 z 17 I 1881 (nekrolog żony); nr 169 z 23 VII 1867, s. 3128 (nekrolog od dzieci, zięcia, wnuków i dalszej rodziny).
„Danziger Zeitung” z 22 VII 1867 (nekrolog).
