SYJONIŚCI
m |
|||
| (Nie pokazano 4 wersji utworzonych przez 2 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{paper}} | {{paper}} | ||
| − | '''SYJONIŚCI''', zwolennicy odbudowania | + | '''SYJONIŚCI''', zwolennicy odbudowania żydowskiej siedziby narodowej (później państwa) w Palestynie. Pojawili się w Gdańsku przed I wojną światową; wywodzili się z kręgu młodych akademików, absolwentów niemieckich uniwersytetów, obywateli Prus. Ich pierwszą zakończoną powodzeniem inicjatywą było utworzenie klubu sportowego [[BAR KOCHBA, Żydowskie Stowarzyszenie Sportowe | Bar Kochba]], działającego w latach 1913–1939. Działalność syjonistów przybrała na sile po zakończeniu I wojny światowej, dzięki napływowi emigrantów przybywających z Polski, Litwy, Rosji i Ukrainy. Działając w ramach Żydowskiej Partii Ludowej, zabiegali o przekształcenie [[GMINA SYNAGOGALNA | Gminy Synagogalnej]] w instytucję popierającą tworzenie skupiska Żydów w Palestynie. Od 1922 mieli przedstawicieli w Zgromadzeniu Reprezentantów gminy, jednak byli zbyt słabi, by wejść w skład zarządu. Do roku 1933 pozostawali w opozycji wobec zarządu. W okresie 1923–1929 odbyło się w Gdańsku kilka zjazdów światowych organizacji syjonistycznych (z udziałem m.in. Włodzimierza Żabotyńskiego, Chaima Weizmana i Dawida Ben Guriona). Środowisko gdańskich syjonistów było zróżnicowane i podzielone pod względem programowym – zwolennicy syjonizmu religijnego (partia Mizrachi), socjaliści i syjonistyczni rewizjoniści. Poparcie dla syjonistów rosło w 1930–1938 wraz z przejawami antysemityzmu w Europie. Organizacje socjalistów i rewizjonistów gromadziły nawet po 300–500 członków, głównie młodych. Syjoniści gdańscy organizowali legalną i nielegalną emigrację do Palestyny. Do końca 1940 pomogli w takim wyjeździe około 1500 osobom. W latach 1945–1949 w budowie instytucji żydowskiej w Gdańsku współuczestniczyli syjoniści polscy. Największe wpływy po II wojnie światowej uzyskali zwolennicy tzw. syjonizmu ogólnego ze Zjednoczenia Syjonistów Demokratów Ichud i organizacji przy nim afiliowanych. Drugie pod względem wpływów ugrupowanie powołali socjaldemokraci powiązani z partią Poalej Syjon. W 1945–1948 syjoniści piastowali funkcję kolejnych przewodniczących Okręgowego Komitetu Żydowskiego w Gdańsku. Na polecenie rządu wszystkie organizacje syjonistyczne zakończyły działalność w Polsce do 1 II 1950. Ich członkowie wyemigrowali. {{author: GB}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Życie miasta]] |
Aktualna wersja na dzień 16:02, 22 lis 2022
SYJONIŚCI, zwolennicy odbudowania żydowskiej siedziby narodowej (później państwa) w Palestynie. Pojawili się w Gdańsku przed I wojną światową; wywodzili się z kręgu młodych akademików, absolwentów niemieckich uniwersytetów, obywateli Prus. Ich pierwszą zakończoną powodzeniem inicjatywą było utworzenie klubu sportowego Bar Kochba, działającego w latach 1913–1939. Działalność syjonistów przybrała na sile po zakończeniu I wojny światowej, dzięki napływowi emigrantów przybywających z Polski, Litwy, Rosji i Ukrainy. Działając w ramach Żydowskiej Partii Ludowej, zabiegali o przekształcenie Gminy Synagogalnej w instytucję popierającą tworzenie skupiska Żydów w Palestynie. Od 1922 mieli przedstawicieli w Zgromadzeniu Reprezentantów gminy, jednak byli zbyt słabi, by wejść w skład zarządu. Do roku 1933 pozostawali w opozycji wobec zarządu. W okresie 1923–1929 odbyło się w Gdańsku kilka zjazdów światowych organizacji syjonistycznych (z udziałem m.in. Włodzimierza Żabotyńskiego, Chaima Weizmana i Dawida Ben Guriona). Środowisko gdańskich syjonistów było zróżnicowane i podzielone pod względem programowym – zwolennicy syjonizmu religijnego (partia Mizrachi), socjaliści i syjonistyczni rewizjoniści. Poparcie dla syjonistów rosło w 1930–1938 wraz z przejawami antysemityzmu w Europie. Organizacje socjalistów i rewizjonistów gromadziły nawet po 300–500 członków, głównie młodych. Syjoniści gdańscy organizowali legalną i nielegalną emigrację do Palestyny. Do końca 1940 pomogli w takim wyjeździe około 1500 osobom. W latach 1945–1949 w budowie instytucji żydowskiej w Gdańsku współuczestniczyli syjoniści polscy. Największe wpływy po II wojnie światowej uzyskali zwolennicy tzw. syjonizmu ogólnego ze Zjednoczenia Syjonistów Demokratów Ichud i organizacji przy nim afiliowanych. Drugie pod względem wpływów ugrupowanie powołali socjaldemokraci powiązani z partią Poalej Syjon. W 1945–1948 syjoniści piastowali funkcję kolejnych przewodniczących Okręgowego Komitetu Żydowskiego w Gdańsku. Na polecenie rządu wszystkie organizacje syjonistyczne zakończyły działalność w Polsce do 1 II 1950. Ich członkowie wyemigrowali.
