ZAKRĘT PIĘCIU GWIZDKÓW
| (Nie pokazano 13 wersji utworzonych przez 4 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{paper}} | {{paper}} | ||
| − | [[File: | + | [[File:1_Zakręt_Pięciu_Gwizdków.jpg|thumb|Zakręt Pięciu Gwizdków, od 1964 poszerzony i pogłębiony, widok od strony ujścia Wisły]] |
| + | [[File: Zakręt_5_Gwizdków.jpg |thumb| Zakręt Pięciu Gwizdków, widok w stronę ujścia Wisły]] | ||
| + | [[File:Zakręt_Pięciu_Gwizdków.jpg|thumb|Zakręt Pięciu Gwizdków, widok w stronę ujścia Wisły (u góry po prawej półwysep Westerplatte, u dołu twierdza w [[WISŁOUJŚCIE| Wisłoujściu]])]] | ||
[[File:Srebrne gwizdki żeglarzy morskich, 1500–1550.JPG|thumb|Srebrne gwizdki żeglarzy morskich, 1500–1550]] | [[File:Srebrne gwizdki żeglarzy morskich, 1500–1550.JPG|thumb|Srebrne gwizdki żeglarzy morskich, 1500–1550]] | ||
| − | '''ZAKRĘT PIĘCIU GWIZDKÓW''', miejsce styku dawnego | + | '''ZAKRĘT PIĘCIU GWIZDKÓW''', miejsce styku dawnego głównego koryta Wisły przy jej ujściu do Zatoki Gdańskiej w rejonie Mewiego Szańca z zachodnią jej odnogą odciętą śluzą w końcu XVIII wieku i przebudowaną po 1820 w kanał portowy z kamiennymi nabrzeżami. Długości 600 m, szerokość 60 m, głębokość 11 m, wymagał zmiany kursu statku o 110 stopni, przy utrudnionej widoczności z uwagi na zabudowę nabrzeży. Nazwa nawiązuje do sygnałów dźwiękowych dawanych przez statki, będących ostrzeżeniem dla mijających się jednostek.<br/><br/> |
| + | We wrześniu 1939 miejsce, z którego pancernik [[SCHLESWIG-HOLSTEIN, okręt | „Schleswig-Holstein”]] prowadził ostrzał polskiej Wojskowej Składnicy Tranzytowej na [[WESTERPLATTE | Westerplatte]]. Na przełomie 1948/1949 na wieży Kapitanatu Portu Gdańsk zainstalowano sygnał ostrzegawczy informujący statki wchodzące do portu o jednostkach płynących zza zakrętu w stronę przeciwną, na samym zakręcie ustawiono światła sygnalizacyjne. Miało to wyeliminować konieczność dawania sygnałów przez same jednostki, pomysł jednak się nie sprawdził. W lutym 1949 podjęto decyzję o ścięciu rogu zakrętu od strony Nabrzeża Pięciu Gwizdków, we wrześniu 1950 nakazano mimo to ponownie statkom informować o swojej obecności pięcioma krótkimi sygnałami (rozważano też możliwość umieszczenia na brzegu megafonów).<br/><br/> | ||
| + | Niekorzystne parametry zakrętu ograniczały także możliwości budowy i remontów w gdańskich stoczniach większych jednostek (kłopoty z przejściem miał np. remontowany w Gdańsku m/s „Batory”). W związku z tym został poszerzony i pogłębiony w latach 1958–1964, wydobyta ziemia posłużyła do wykonania kopca, na którym w 1966 stanął [[POMNIK OBROŃCÓW WESTERPLATTE| pomnik Obrońców Westerplatte]]. Po stronie północno-zachodniej znajduje się Nabrzeże Mew oraz przystań Żeglugi Gdańskiej, po stronie południowo-zachodniej Nabrzeże Pięciu Gwizdków. Utrwalony w powieści Andrzeja Brauna (1923–2008) ''Lewanty'' (1952 i 1954), dał też tytuł socrealistycznej powieści [[FENIKOWSKI FRANCISZEK, prozaik, poeta | Franciszak Fenikowskiego]] (1951). {{author:BŚ}}[[Category: Encyklopedia]] [[Category: Przestrzeń miasta]] | ||
Aktualna wersja na dzień 21:01, 4 gru 2022
ZAKRĘT PIĘCIU GWIZDKÓW, miejsce styku dawnego głównego koryta Wisły przy jej ujściu do Zatoki Gdańskiej w rejonie Mewiego Szańca z zachodnią jej odnogą odciętą śluzą w końcu XVIII wieku i przebudowaną po 1820 w kanał portowy z kamiennymi nabrzeżami. Długości 600 m, szerokość 60 m, głębokość 11 m, wymagał zmiany kursu statku o 110 stopni, przy utrudnionej widoczności z uwagi na zabudowę nabrzeży. Nazwa nawiązuje do sygnałów dźwiękowych dawanych przez statki, będących ostrzeżeniem dla mijających się jednostek.
We wrześniu 1939 miejsce, z którego pancernik „Schleswig-Holstein” prowadził ostrzał polskiej Wojskowej Składnicy Tranzytowej na Westerplatte. Na przełomie 1948/1949 na wieży Kapitanatu Portu Gdańsk zainstalowano sygnał ostrzegawczy informujący statki wchodzące do portu o jednostkach płynących zza zakrętu w stronę przeciwną, na samym zakręcie ustawiono światła sygnalizacyjne. Miało to wyeliminować konieczność dawania sygnałów przez same jednostki, pomysł jednak się nie sprawdził. W lutym 1949 podjęto decyzję o ścięciu rogu zakrętu od strony Nabrzeża Pięciu Gwizdków, we wrześniu 1950 nakazano mimo to ponownie statkom informować o swojej obecności pięcioma krótkimi sygnałami (rozważano też możliwość umieszczenia na brzegu megafonów).
Niekorzystne parametry zakrętu ograniczały także możliwości budowy i remontów w gdańskich stoczniach większych jednostek (kłopoty z przejściem miał np. remontowany w Gdańsku m/s „Batory”). W związku z tym został poszerzony i pogłębiony w latach 1958–1964, wydobyta ziemia posłużyła do wykonania kopca, na którym w 1966 stanął pomnik Obrońców Westerplatte. Po stronie północno-zachodniej znajduje się Nabrzeże Mew oraz przystań Żeglugi Gdańskiej, po stronie południowo-zachodniej Nabrzeże Pięciu Gwizdków. Utrwalony w powieści Andrzeja Brauna (1923–2008) Lewanty (1952 i 1954), dał też tytuł socrealistycznej powieści Franciszak Fenikowskiego (1951).
