PERLBACH, rodzina
| (Nie pokazano 13 wersji utworzonych przez 6 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{paper}} | {{paper}} | ||
| − | [[File: | + | [[File: Perlbach Max.JPG|thumb|Max Perlbach]] |
| − | '''PERLBACH''', rodzina żydowska, osiadła w Gdańsku w 1814 | + | [[File: Perlbach_rodzina.jpg|thumb|Kamienica przy Jopengasse 55 (ul. Piwna), własność wdowy po Juliusie Perlbachu, Elisy i jej syna Ernsta, fot. [[KUHN RUDOLF THEODOR ROBERT, fotografik| Rudolf Theodor Robert Kuhn]], koniec XIX wieku]] |
| + | |||
| + | '''PERLBACH''', rodzina żydowska, osiadła w Gdańsku w 1814; w 1817 otrzymała nadane przez władze pruskie nazwisko Perlbach. <br/><br/> | ||
| + | '''Lewin Joseph''' (1746 – 26 VII 1817 Gdańsk), kupiec, założył w Gdańsku w 1814 w nabytej od [[SIMPSON JOHN, kolekcjoner dzieł sztuki | Johna Simpsona]] kamienicy przy Jopengasse 336 (ul. Piwna 54) firmę Levin Joseph und Söhne (Józef Lewin i Synowie), zajmującą się produkcją i sprzedażą wyrobów z bursztynu. Wcześniej działała ona w jednym z podgdańskich osiedli. <br/><br/> | ||
| + | '''Hirsch Levin''' (1 X 1779 Gdańsk – 16 I 1863 Gdańsk), kupiec, syn poprzedniego. W latach 1817–1854 prowadził dużą firmę hurtowego handlu zbożem oraz wytwórnię i sklep z wyrobami z bursztynu Levin Joseph und Söhne. Od 1849 pod nową nazwą H.L. Perlbach, z kantorem w rodzinnym domu przy Jopengasse 336 (Piwna 54). W okresie 1826–1849 członek gdańskiej [[KORPORACJA KUPCÓW GDAŃSKICH | Korporacji Kupców]]. W styczniu 1863 na łamach [[DANZIGER DAMPFBOOT, gazeta literacka | „Danziger Dampfboot”]] ukazał się wiersz poświęcony jego pamięci. <br/><br/> | ||
| + | '''Joseph''' (18 V 1815 Gdańsk – 20 VII 1857 Berlin), syn poprzedniego, kupiec. Wspólnik w firmie handlowej ojca. Żonaty z Caroliną Baum (10 VIII 1818 Wrocław – 22 XI 1903 Merano (Włochy)), która po nieporozumieniach rodzinnych w sprawach spadkowo-finansowych od 13 I 1861 zamieszkała z dziećmi w rodzinnym Wrocławiu. <br/><br/> | ||
| + | '''Bruno''' (2 XI 1817 Gdańsk – 2 VIII 1858 Marienbad, Mariańskie Łaźnie, Czechy), syn Hirscha Levina, brat poprzedniego, kupiec. Wspólnik w firmie ojca. Od 1 VI 1851 żonaty z Clarą Joel (ur. 4 VI 1828), która z tych samych powodów co Carolina Baum 10 III 1861 opuściła Gdańsk, powracając do Królewca. <br/><br/> | ||
| + | '''Julius''' (13 X 1825 Gdańsk – 28 III 1889 Gdańsk), syn Hirscha Levina i jego jedyny spadkobierca, kupiec. W latach 1867–1874 właściciel rodzinnej firmy H.L. Perlbach, produkującej i sprzedającej wyroby z bursztynu, dodatkowo zajmował się handlem surowym bursztynem i zbożem. Od 1870 członek Korporacji Kupców. Żonaty był z Fanny Elisą z domu Lövenheim (1840 – po 1915 Berlin), od 1892 mieszkająca w Berlinie. <br/><br/> | ||
| + | '''Max''' (4 XI 1848 Gdańsk – 18 II 1921 Berlin), syn Josepha, naukowiec, historyk. Dzieciństwo spędził w domu dziadka Hirscha Levina przy Jopengasse 54 (ul. Piwna), uczęszczał zapewne do szkoły elementarnej dla chłopców przy Jopengasse 37 (ul. Piwna). Po śmierci ojca, na skutek rodzinnych nieporozumień w sprawach spadkowo-finansowych, z matką i siostrą Hedwig (ur. 6 VI 1852 Gdańsk) przeniósł się 13 I 1861 do Wrocławia, rodzinnego miasta matki. Z tego zapewne powodu do końca życia nie odwiedził już Gdańska. W okresie 1861–1868 uczeń gimnazjum we Wrocławiu, następnie studiował historię we Wrocławiu, w Heidelbergu i Getyndze, gdzie od roku 1871 doktor. Pracował w bibliotekach naukowych w Królewcu, Halle, Greifswaldzie i od 1899 w Berlinie; zajmował się wyłącznie pracą naukową. Opublikował monografię o stosunkach polsko-pruskich w średniowieczu. Opierając się na pionierskich badaniach naukowych i kwerendach w różnych archiwach i bibliotekach, wydał wiele zbiorów podstawowych, dziś często już zaginionych dokumentów dotyczących średniowiecznych dziejów Prus, Pomorza i historii zakonu krzyżackiego, w tym ''Statuten des Deutschen Ordens'' (''Statuty Zakonu Niemieckiego''; 1890) i zwłaszcza ''Pommerellisches Urkundenbuch'' (''Kodeks dyplomatyczny Pomorza Wschodniego'', 1881/1882), zbiór najdawniejszych dokumentów (w sumie 704) od 1140 do 1315 (bez wzmianek z kronik i żywotów) dotyczących Pomorza Wschodniego i Gdańska. Był wieloletnim współpracownikiem lwowskiego „Kwartalnika Historycznego”. <br/><br/> | ||
| + | '''Ernst''' (14 IV 1861 Gdańsk – zm.?), syn Juliusa, bursztyniarz. Po śmierci ojca prowadził firmę produkcji i sprzedaży wyrobów z bursztynu Bernsteinwaarenfabrik und Rohbernsteinhandlung H.L. Perlbach, nabył też z matką w 1892 od [[BEHNKE EMIL HEINRICH OTTO, armator| Emila Heinricha Ottona Behnke]] kamienicą przy Jopengasse 55, sąsiadującą z rodzinną (nr 54). Około 1900 opuścił Gdańsk, dalsze losy nieznane. Kierownictwo firmy przejęła działając z Berlina matka, Fanny Elisa, prowadząc ją do 1905 jako firmę prywatną, następnie jako spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością (GmbH), posiadając w niej większościowy udział. Była też z tego tytułu do 1916 członkiem Korporacji Kupców. W 1908 firma zatrudniała 16 osób przy produkcji i sprzedaży wyrobów bursztynowych. Prokurentem firmy od 1901 był [[GOMPELSOHN FRANZ ADOLF, bursztynnik | Franz Adolf Gompelsohn]], od około 1916 jej właściciel. {{author: MrGl}} <br/><br/> Zob. też [[BURSZTYNNICTWO, BURSZTYNIARSTWO | bursztynnictwo, bursztyniarstwo]]; [[BURSZTYNNICY, CECHY BURSZTYNNICZE | bursztynnicy, cechy bursztynnicze]].[[Category: Encyklopedia]] [[Category: Ludzie]]<br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/> | ||
| + | '''Bibliografia''': <br/> | ||
| + | Archiwum Państwowe Gdańsk, Urząd Stanu Cywilnego Gdańsk, 1609/ 359, nr 825/89 (akt zgonu Juliusa Perlbacha). <br/> | ||
| + | „Danziger Neueste Nachrichten”, 28 III 1889 (nekrolog Juliusa Perlbacha). <br/> | ||
| + | „Danziger Dampfboot”, nr 16, 20 I 1863 (wiersz na cześć Hirscha Levina Perlbacha).<br/> | ||
| + | „Danziger Zeitung”, 16 I 1863 (nekrolog Hirscha Levina Perlbacha).<br/> | ||
Aktualna wersja na dzień 11:28, 22 lip 2024
PERLBACH, rodzina żydowska, osiadła w Gdańsku w 1814; w 1817 otrzymała nadane przez władze pruskie nazwisko Perlbach.
Lewin Joseph (1746 – 26 VII 1817 Gdańsk), kupiec, założył w Gdańsku w 1814 w nabytej od Johna Simpsona kamienicy przy Jopengasse 336 (ul. Piwna 54) firmę Levin Joseph und Söhne (Józef Lewin i Synowie), zajmującą się produkcją i sprzedażą wyrobów z bursztynu. Wcześniej działała ona w jednym z podgdańskich osiedli.
Hirsch Levin (1 X 1779 Gdańsk – 16 I 1863 Gdańsk), kupiec, syn poprzedniego. W latach 1817–1854 prowadził dużą firmę hurtowego handlu zbożem oraz wytwórnię i sklep z wyrobami z bursztynu Levin Joseph und Söhne. Od 1849 pod nową nazwą H.L. Perlbach, z kantorem w rodzinnym domu przy Jopengasse 336 (Piwna 54). W okresie 1826–1849 członek gdańskiej Korporacji Kupców. W styczniu 1863 na łamach „Danziger Dampfboot” ukazał się wiersz poświęcony jego pamięci.
Joseph (18 V 1815 Gdańsk – 20 VII 1857 Berlin), syn poprzedniego, kupiec. Wspólnik w firmie handlowej ojca. Żonaty z Caroliną Baum (10 VIII 1818 Wrocław – 22 XI 1903 Merano (Włochy)), która po nieporozumieniach rodzinnych w sprawach spadkowo-finansowych od 13 I 1861 zamieszkała z dziećmi w rodzinnym Wrocławiu.
Bruno (2 XI 1817 Gdańsk – 2 VIII 1858 Marienbad, Mariańskie Łaźnie, Czechy), syn Hirscha Levina, brat poprzedniego, kupiec. Wspólnik w firmie ojca. Od 1 VI 1851 żonaty z Clarą Joel (ur. 4 VI 1828), która z tych samych powodów co Carolina Baum 10 III 1861 opuściła Gdańsk, powracając do Królewca.
Julius (13 X 1825 Gdańsk – 28 III 1889 Gdańsk), syn Hirscha Levina i jego jedyny spadkobierca, kupiec. W latach 1867–1874 właściciel rodzinnej firmy H.L. Perlbach, produkującej i sprzedającej wyroby z bursztynu, dodatkowo zajmował się handlem surowym bursztynem i zbożem. Od 1870 członek Korporacji Kupców. Żonaty był z Fanny Elisą z domu Lövenheim (1840 – po 1915 Berlin), od 1892 mieszkająca w Berlinie.
Max (4 XI 1848 Gdańsk – 18 II 1921 Berlin), syn Josepha, naukowiec, historyk. Dzieciństwo spędził w domu dziadka Hirscha Levina przy Jopengasse 54 (ul. Piwna), uczęszczał zapewne do szkoły elementarnej dla chłopców przy Jopengasse 37 (ul. Piwna). Po śmierci ojca, na skutek rodzinnych nieporozumień w sprawach spadkowo-finansowych, z matką i siostrą Hedwig (ur. 6 VI 1852 Gdańsk) przeniósł się 13 I 1861 do Wrocławia, rodzinnego miasta matki. Z tego zapewne powodu do końca życia nie odwiedził już Gdańska. W okresie 1861–1868 uczeń gimnazjum we Wrocławiu, następnie studiował historię we Wrocławiu, w Heidelbergu i Getyndze, gdzie od roku 1871 doktor. Pracował w bibliotekach naukowych w Królewcu, Halle, Greifswaldzie i od 1899 w Berlinie; zajmował się wyłącznie pracą naukową. Opublikował monografię o stosunkach polsko-pruskich w średniowieczu. Opierając się na pionierskich badaniach naukowych i kwerendach w różnych archiwach i bibliotekach, wydał wiele zbiorów podstawowych, dziś często już zaginionych dokumentów dotyczących średniowiecznych dziejów Prus, Pomorza i historii zakonu krzyżackiego, w tym Statuten des Deutschen Ordens (Statuty Zakonu Niemieckiego; 1890) i zwłaszcza Pommerellisches Urkundenbuch (Kodeks dyplomatyczny Pomorza Wschodniego, 1881/1882), zbiór najdawniejszych dokumentów (w sumie 704) od 1140 do 1315 (bez wzmianek z kronik i żywotów) dotyczących Pomorza Wschodniego i Gdańska. Był wieloletnim współpracownikiem lwowskiego „Kwartalnika Historycznego”.
Ernst (14 IV 1861 Gdańsk – zm.?), syn Juliusa, bursztyniarz. Po śmierci ojca prowadził firmę produkcji i sprzedaży wyrobów z bursztynu Bernsteinwaarenfabrik und Rohbernsteinhandlung H.L. Perlbach, nabył też z matką w 1892 od Emila Heinricha Ottona Behnke kamienicą przy Jopengasse 55, sąsiadującą z rodzinną (nr 54). Około 1900 opuścił Gdańsk, dalsze losy nieznane. Kierownictwo firmy przejęła działając z Berlina matka, Fanny Elisa, prowadząc ją do 1905 jako firmę prywatną, następnie jako spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością (GmbH), posiadając w niej większościowy udział. Była też z tego tytułu do 1916 członkiem Korporacji Kupców. W 1908 firma zatrudniała 16 osób przy produkcji i sprzedaży wyrobów bursztynowych. Prokurentem firmy od 1901 był Franz Adolf Gompelsohn, od około 1916 jej właściciel.
Zob. też bursztynnictwo, bursztyniarstwo; bursztynnicy, cechy bursztynnicze.
Bibliografia:
Archiwum Państwowe Gdańsk, Urząd Stanu Cywilnego Gdańsk, 1609/ 359, nr 825/89 (akt zgonu Juliusa Perlbacha).
„Danziger Neueste Nachrichten”, 28 III 1889 (nekrolog Juliusa Perlbacha).
„Danziger Dampfboot”, nr 16, 20 I 1863 (wiersz na cześć Hirscha Levina Perlbacha).
„Danziger Zeitung”, 16 I 1863 (nekrolog Hirscha Levina Perlbacha).
