SCHEPP MARTIN GEORG, rektor szkoły św. Jana

Aktualna wersja na dzień 08:13, 28 lip 2024

MARTIN GEORG SCHEPP (Georgius Scheppius; Schöpp, Schöps) (1599 Gdańsk – 13 IX 1653 Gdańsk), rektor szkoły św. Jana. W czerwcu 1609 zapisany został do gdańskiego Gimnazjum Akademickiego. Studiował w Wittenberdze, gdzie w 1622 brał udział w dyspucie Principiorum Plotinianorum de identidate et distinctione. Od 1625 konrektor gdańskiej szkoły św. Jana, już wówczas chwalony za „wyuczoną pilność i właściwe zachowanie” („geübter Fleiß und Wohlverhalten”). Od 26 VII 1630 do śmierci, przez 23 lata, rektor tej szkoły.

Jego konrektorem, na całą jego kadencję, został pochodzący ze Stratzen-Limbach (Pfalz, Nadrenia-Palatynat) Georg Cullmann (Keilmann; 1630–1654, zm. 1655), absolwent uniwersytetów w Strasburgu i Wittenberdze, przez wiele lat prywatny nauczyciel rodzin arystokratycznych, w okresie gdańskim autor łacińskich wierszy. Za kantorów miał Abrahama Voglera (1612–1639), wcześniej, w 1611, nauczyciela tej szkoły (jego syn, również Abraham, 18 II 1642 uzyskał kupieckie obywatelstwo Gdańska jako tzw. Bürger-Kind (dziecko gdańskich obywateli)); następnie pochodzącego z Gartzu (Brandenburgia, nad Odrą Zachodnią) Andreasa Terruhna (1640–1673, wcześniej kaznodzieję w Domu Poprawy na Zamczysku (1632–1635) oraz nauczyciela tej szkoły (1637–1639)). Nauczycielami byli także: Kaspar Mühlendorff (1625–1640), jednocześnie śpiewak szkolnej scholi, wcześniej (od 1620) wychowawca „klasy ubogich” (Praeceptor Pauperum) tej szkoły oraz nauczyciel języka polskiego (Praeceptor linguae polonicae); Dionysius Redemer (Reddemer) i Johannes Hoppe (jednocześnie śpiewak szkolnej scholi) (obaj 1625–1637), następnie Jakob Döbelius z Rugii (1638-1639), ojciec późniejszego rostockiego profesora medycyny Johanna Jakoba (1640 Gdańsk – 1684 Rostock), Johann Herfert z Głogowa (1640–1641, następnie kierownik szkoły przy kościele Zbawiciela), Johann Kropp (1640–1669, jednocześnie śpiewak szkolnej scholi, wcześniej (od 1633) wychowawca „klasy ubogich”), Pomorzanin Johann Benther (1640–1641) i Joachim Halvepap (1642–1656).

Wiele problemów przysporzył mu wcześniejszy uczeń tej szkoły, wspomniany Johannes Hoppe, który w 1636 – porzucony przez żonę – chciał poślubić kobietę złej reputacji. Rektor próbował go odwieść od tego zamiaru, początkowo sam, następnie przy pomocy pastora kościoła św. Jana Johanna Jacoba Cramera, a gdy to nie poskutkowało, zawiadomił o sprawie Kolegium Szkolne. W odpowiedzi Hoppe napisał do tego gremium paszkwil zarzucający rektorowi m.in. niekompetencję, lenistwo, romans z żoną nauczyciela. Reakcją było zwolnienie w 1637 Hoppego ze stanowiska, na co odpowiedział otwarciem po sąsiedzku konkurencyjnej szkoły, którą zamknięto odgórną decyzją w kwietniu 1638.

W 1637, z braku funduszy, uruchomił przy szkole warsztat tkacki. Zatrudnieni w nim uczniowie wytwarzali tkaniny wełniane (Wolltuch, zwane „Zaye/ Zoye”), co stworzyło podwaliny pod nową w Gdańsku, szybko rozwijającą się branżę zwaną „Zoyemachergewerbe” (wyrób tkanin wełnianych). Był autorem utworów okolicznościowych, m.in. w 1642 z okazji ślubu swego nauczyciela Andreasa Terruhna z Apolonią, córką Jeremiasza Neunabera, od 1615 organisty kościoła św. Jana (od 1643 na małych organach). Wraz z żoną zmarł na dżumę. JANSZ

Bibliografia:
Księga przyjęć do prawa miejskiego w Gdańsku 1536–1814, wyd. Andrzej Groth, Ewa Łączyńska-Bartoszek, Dariusz Kaczor, Gdańsk 2019, t. VII, s. 333.
Księga wpisów uczniów Gimnazjum Gdańskiego 1580–1814, wyd. Zbigniew Nowak i Przemysław Szafran, Warszawa–Poznań 1974, s. 83. Faber Walther, Die Johannisschule in Danzig vom Mittelalter bis zum Jahre 1824, Danzig 1925, s. 40–42, 112, 113, 115–118.
Prätorius Ephraim, Athenae Gedanenses sive commentarius..., Leipzig, 1713, s. 181.
Rauschning Hermann, Geschichte der Musik und Musikpflege in Danzig, Danzig 1931, s. 421.