UNISŁAW Z LUBLEWA, wojewoda, kasztelan gdański

Aktualna wersja na dzień 09:55, 27 lut 2023

Odrys pieczęci Unisława z Lublewa

UNISŁAW Z LUBLEWA (zm. 1298/1299), wojewoda, kasztelan gdański. Pochodził z możnowładczej rodziny dziedziców podgdańskiego Lublewa. Młodszy brat Andrzeja, poprzednika na gdańskiej kasztelanii. Odnotowany przez źródła po raz pierwszy jako podkomorzy gdański w 1268 przy księciu Warcisławie II, który po śmierci ojca, księcia Świętopełka (1266), przejął władzę nad Gdańskiem i północnymi ziemiami Pomorza Wschodniego (także nad Słupskiem). Zapewne był podkomorzym gdańskim już za czasów Świętopełka.

W okresie wojny domowej w latach 1269–1271 Warcisława ze starszym bratem Mściwojem II (który po ojcu rządził w południowej części Pomorza Wschodniego, z głównym grodem w Świeciu nad Wisłą) poparł tego drugiego. W lutym 1270 (1271), po zajęciu przez Mściwoja II także dzielnicy należącej do stryja Sambora II, był jednym z gwarantów zachowania przez zwycięskiego księcia przywilejów przez mieszczan Tczewa, głównego grodu wygnanego stryja. Za udzielone poparcie otrzymał wraz z bratem Andrzejem od Mściwoja II znaczne dobra ziemskie na Żuławach Gdańskich. Z nieco późniejszych lat wiadomo, że należało do nich (po możliwych dalszych nadaniach z końca XIII wieku) dziewięć wsi, między innymi Wocławy, Trutnowy, Osice, Stanisławowo i Wiślina oraz dwie tonie.

Towarzyszył Mściwojowi II w objazdach po księstwie wschodniopomorskim i poza jego granicami. Był między innymi świadkiem i gwarantem hołdu złożonego przez tego księcia w lutym 1282 w Kępnie władcy Wielkopolski Przemysłowi II, co zabezpieczyło Pomorze Wschodnie przed daleko idącymi żądaniami terytorialnymi Krzyżaków i pozwoliło w maju tego roku w Miliczu na Śląsku na zawarcie z nimi kompromisowej ugody, której też był świadkiem i gwarantem. W 1287 potwierdził zawarcie układu sojuszniczego między Mściwojem II a biskupem kamieńskim (Kamień Pomorski) Hermanem (co zabezpieczało z kolei Pomorze Wschodnie od strony zachodniej). Był też w tym samym roku uczestnikiem wielkiego zjazdu w Słupsku z udziałem Przemysła II i księcia zachodniopomorskiego Bogusława IV. W 1291, podczas wiecu w Nakle, wraz z innymi możnymi wschodniopomorskimi zadecydował o przyszłym przekazaniu Przemysłowi II tronu w Gdańsku po śmierci nieposiadającego męskiego potomka Mściwoja II.

Jako jeden z przywódców możnych ziemi gdańskiej wspierał Przemysła II w przejęciu wschodniopomorskiego księstwa po zgonie Mściwoja II (1294). Był uczestnikiem koronacji Przemysła na króla Polski i jego królewskiego objazdu po zjednoczonych ziemiach wielkopolskich i wschodniopomorskich (1295). Po zabójstwie Przemysła (luty 1296) wraz ze swoim stronnictwem opowiedział się za oddaniem władzy w Gdańsku Leszkowi, władcy Kujaw Inowrocławskich, konkurującemu o to ze stryjem, Władysławem Łokietkiem. Po przybyciu wiosną 1296 Leszka do Gdańska otrzymał z jego rąk urząd wojewody gdańskiego, odebrany dotychczas go piastującemu Święcy. Wraz z wycofaniem się już w czerwcu tego roku Leszka z pomorskich rządów i zajęciu Gdańska przez Władysława Łokietka, ustąpić musiał jednak z gdańskiej palacji (powrócił na nią Święca). Dążący jednak do pacyfikacji stosunków Władysław Łokietek mianował go kasztelanem gdańskim. Nie doprowadziło to jednak do jego bliższej współpracy z nowym władcą Pomorza Gdańskiego. Zmarł w okresie szczególnego zamętu politycznego, gdy w Wielkopolsce chwiała się władza Władysława Łokietka, zakończona jego wygnaniem w 1300.

Żonaty był Pęcławą (Pęsławą), ojciec Jakuba, późniejszego (od 1306/1308) kasztelana tczewskiego i Jana, późniejszego (od 1306/1308) podkomorzego tczewskiego. Po zajęciu Pomorza Wschodniego przez Krzyżaków synowie ci, wraz ze swoimi żonami Strograwą i Stanisławą, oraz własnymi już synami Unisławem, Dominikiem, Andrzejem i Piotrem, w latach 1309–1310 sprzedali za 600 grzywien Krzyżakom dobra żuławskie, pieczętując odpowiednie dokumenty ojcowską pieczęcią z wyobrażeniem kotwicy z krzyżem i półksiężycem. BŚ

Bibliografia:
Pommerellisches Urkundenbuch, bearb. v. Max Perlbach, Danzig 1881– 1882, przez indeks.
Śliwiński Błażej, Unisław, w: Słownik Biograficzny Pomorza Nadwiślańskiego, t. 4, Gdańsk 1997, s. 396-397.
Urzędnicy Pomorza Wschodniego do 1309 roku. Spisy, opr. Błażej Śliwiński, Ossolineum 1989, przez indeks.