BERGMANN ERNST, organista
| (Nie pokazano 1 wersji utworzonej przez jednego użytkownika) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{web}} | {{web}} | ||
'''ERNST BERGMANN''' (28 VII 1825 Görlitzhausen koło Arnstadt, Turyngia – 19 X 1858 Gdańsk-Nowy Port), nauczyciel, organista. Syn Heinricha, właściciela młyna. Od około 1840 wraz z rodziną mieszkał we wsi w okolicy Świecia. Przez trzy lata uczył się w seminarium nauczycielskim w Malborku, następnie pracował jako nauczyciel w szkole elementarnej w Rheinfeld (Przyjaźń, powiat kartuski) i organista w tamtejszym kościele ewangelickim (od 1945 świątynia katolicka). Od 13 XI 1848 był nauczycielem klasy niższej w ewangelickiej szkole elementarnej w Nowym Porcie przy Sasperstraße 49 (ul. Na Zaspę; budynek oddano do użytku 12 X 1848) i nauczycielem w szkółce niedzielnej. Był też organistą i kościelnym w Himmelfahrtskirche ([[KOŚCIÓŁ NIEPOKALANEGO SERCA MARYI | kościół Niepokalanego Serca Maryi]]). <br/><br/> | '''ERNST BERGMANN''' (28 VII 1825 Görlitzhausen koło Arnstadt, Turyngia – 19 X 1858 Gdańsk-Nowy Port), nauczyciel, organista. Syn Heinricha, właściciela młyna. Od około 1840 wraz z rodziną mieszkał we wsi w okolicy Świecia. Przez trzy lata uczył się w seminarium nauczycielskim w Malborku, następnie pracował jako nauczyciel w szkole elementarnej w Rheinfeld (Przyjaźń, powiat kartuski) i organista w tamtejszym kościele ewangelickim (od 1945 świątynia katolicka). Od 13 XI 1848 był nauczycielem klasy niższej w ewangelickiej szkole elementarnej w Nowym Porcie przy Sasperstraße 49 (ul. Na Zaspę; budynek oddano do użytku 12 X 1848) i nauczycielem w szkółce niedzielnej. Był też organistą i kościelnym w Himmelfahrtskirche ([[KOŚCIÓŁ NIEPOKALANEGO SERCA MARYI | kościół Niepokalanego Serca Maryi]]). <br/><br/> | ||
| − | Należał do chóru męskiego, z którym wziął udział w dwóch Festiwalach Śpiewaczych (Preußisches Sängerfest): w 1852 w Królewcu (połączonymi chórami gdańskimi dyrygował [[GRANZIN LUDWIG TRAUGOTT, organista, kompozytor, dyrygent | Ludwig Granzin]]) i w 1855 w Elblągu (chórami gdańskimi dyrygował [[BRANDSTÄTER FRANZ AUGUST, pedagog | Franz August Brandstäter]]). W latach 1852–1853 uczył się muzyki w Königliche Institut für Kirchenmusik w Berlinie (Królewski Instytut Muzyki Kościelnej). W Nowym Porcie zastępował go wówczas kandydat na nauczyciela (''Schulamtskandidat'') o nazwisku Schmadalla (imię nieustalone). Po powrocie do Nowego Portu założył Towarzystwo Śpiewacze (Gesangverein Neufahrwasser), z którym występował jako dyrygent, | + | Należał do chóru męskiego, z którym wziął udział w dwóch Festiwalach Śpiewaczych (Preußisches Sängerfest): w 1852 w Królewcu (połączonymi chórami gdańskimi dyrygował [[GRANZIN LUDWIG TRAUGOTT, organista, kompozytor, dyrygent | Ludwig Granzin]]) i w 1855 w Elblągu (chórami gdańskimi dyrygował [[BRANDSTÄTER FRANZ AUGUST, pedagog | Franz August Brandstäter]]). W latach 1852–1853 uczył się muzyki w Königliche Institut für Kirchenmusik w Berlinie (Królewski Instytut Muzyki Kościelnej). W Nowym Porcie zastępował go wówczas kandydat na nauczyciela (''Schulamtskandidat'') o nazwisku Schmadalla (imię nieustalone). Po powrocie do Nowego Portu założył Towarzystwo Śpiewacze (Gesangverein Neufahrwasser), z którym występował jako dyrygent, m.in. 24 XII 1854 w Himmelfahrtskirche na nabożeństwie wieczornym, w 1856 na koncercie, w którego programie była kantata ''Das Lied von der Glocke'' (''Pieśń o dzwonie'') Andreasa Romberga, 14 III 1858 w budynku szkoły na koncercie charytatywnym na rzecz ubogich wdów po nauczycielach, kiedy wykonano jego pieśń chóralną ''Auf dem See'' (''Na jeziorze'') ze słowami Karla Isidora Becka. Pracę z chórem prowadził (jako jedyny chórmistrz w Gdańsku) według nowatorskiej metody (Volksgesang-Erziehungs-System) opracowanej przez Johanna Carla Thomascika (1790–1873), pastora w Schwarzstein koło Rastenburga (Czerniki, powiat kętrzyński). <br/><br/> |
| − | Mieszkał przy Bergstraße 102 (ul. Władysława IV). Krótko przed ślubem z nieznaną z imienia i nazwiska kobietą zmarł na tyfus. Został pochowany na cmentarzu ewangelickim w Nowym Porcie. Pośmiertne wspomnienie o nim w „Neue Wogen der Zeit” (zob. [[DANZIGER ALLGEMEINE ZEITUNG, dziennik | „Danziger Allgemeine Zeitung”]]) zamieścił były dyrektor szkoły w Nowym Porcie [[ERTEL KARL EDUARD, pedagog, poeta | Karl Eduard Ertel]]. {{author: JMM}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Ludzie]] <br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/> | + | Mieszkał przy Bergstraße 102 (ul. Władysława IV). Krótko przed ślubem z nieznaną z imienia i nazwiska kobietą zmarł na tyfus. Został pochowany na cmentarzu ewangelickim w Nowym Porcie. Pośmiertne wspomnienie o nim w „Neue Wogen der Zeit” (zob. [[DANZIGER ALLGEMEINE ZEITUNG, dziennik | „Danziger Allgemeine Zeitung”]]) zamieścił były dyrektor szkoły w Nowym Porcie [[ERTEL KARL EDUARD, pedagog, poeta, były patron ulicy | Karl Eduard Ertel]]. {{author: JMM}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Ludzie]] <br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/> |
'''Bibliografia''':<br/> | '''Bibliografia''':<br/> | ||
„Danziger Intelligenzblatt“ 1852, nr 234 s. 3078; 1858, nr 245 s. 3844.<br/> | „Danziger Intelligenzblatt“ 1852, nr 234 s. 3078; 1858, nr 245 s. 3844.<br/> | ||
Aktualna wersja na dzień 07:45, 3 sie 2023
ERNST BERGMANN (28 VII 1825 Görlitzhausen koło Arnstadt, Turyngia – 19 X 1858 Gdańsk-Nowy Port), nauczyciel, organista. Syn Heinricha, właściciela młyna. Od około 1840 wraz z rodziną mieszkał we wsi w okolicy Świecia. Przez trzy lata uczył się w seminarium nauczycielskim w Malborku, następnie pracował jako nauczyciel w szkole elementarnej w Rheinfeld (Przyjaźń, powiat kartuski) i organista w tamtejszym kościele ewangelickim (od 1945 świątynia katolicka). Od 13 XI 1848 był nauczycielem klasy niższej w ewangelickiej szkole elementarnej w Nowym Porcie przy Sasperstraße 49 (ul. Na Zaspę; budynek oddano do użytku 12 X 1848) i nauczycielem w szkółce niedzielnej. Był też organistą i kościelnym w Himmelfahrtskirche ( kościół Niepokalanego Serca Maryi).
Należał do chóru męskiego, z którym wziął udział w dwóch Festiwalach Śpiewaczych (Preußisches Sängerfest): w 1852 w Królewcu (połączonymi chórami gdańskimi dyrygował Ludwig Granzin) i w 1855 w Elblągu (chórami gdańskimi dyrygował Franz August Brandstäter). W latach 1852–1853 uczył się muzyki w Königliche Institut für Kirchenmusik w Berlinie (Królewski Instytut Muzyki Kościelnej). W Nowym Porcie zastępował go wówczas kandydat na nauczyciela (Schulamtskandidat) o nazwisku Schmadalla (imię nieustalone). Po powrocie do Nowego Portu założył Towarzystwo Śpiewacze (Gesangverein Neufahrwasser), z którym występował jako dyrygent, m.in. 24 XII 1854 w Himmelfahrtskirche na nabożeństwie wieczornym, w 1856 na koncercie, w którego programie była kantata Das Lied von der Glocke (Pieśń o dzwonie) Andreasa Romberga, 14 III 1858 w budynku szkoły na koncercie charytatywnym na rzecz ubogich wdów po nauczycielach, kiedy wykonano jego pieśń chóralną Auf dem See (Na jeziorze) ze słowami Karla Isidora Becka. Pracę z chórem prowadził (jako jedyny chórmistrz w Gdańsku) według nowatorskiej metody (Volksgesang-Erziehungs-System) opracowanej przez Johanna Carla Thomascika (1790–1873), pastora w Schwarzstein koło Rastenburga (Czerniki, powiat kętrzyński).
Mieszkał przy Bergstraße 102 (ul. Władysława IV). Krótko przed ślubem z nieznaną z imienia i nazwiska kobietą zmarł na tyfus. Został pochowany na cmentarzu ewangelickim w Nowym Porcie. Pośmiertne wspomnienie o nim w „Neue Wogen der Zeit” (zob. „Danziger Allgemeine Zeitung”) zamieścił były dyrektor szkoły w Nowym Porcie Karl Eduard Ertel.
Bibliografia:
„Danziger Intelligenzblatt“ 1852, nr 234 s. 3078; 1858, nr 245 s. 3844.
„Neue Wogen der Zeit” 1855, nr 1 s. 4; 1856, nr 49 s. 378, nr 68 s. 527; 1858, nr 35 s. 337, nr 37 s. 355, nr 127 s. 1133.
Bidder Edwin, 150 Jahre Schulgeschichte Neufahrwassers 1785–1935, Danzig 1935, s. 86, 100–101.
Rosinski O. F., Der Pfarrer von Schwarzstein, ein vielgesuchter Dichter, Komponist und Dirigent des vorigen Jahrhunderts, „Ostdeutsche Monatshefte“ H. 14, 1933/1934, s. 398–400.
