MODER-MARTYNOWSKA MIECZYSŁAWA, lekkoatletka, działaczka kombatancka

Aktualna wersja na dzień 15:50, 15 sty 2023

Mieczysława Moder, 1946–1948

MIECZYSŁAWA MODER (MODERÓWNA) MARTYNOWSKA (1 I 1922 Pabianice – 14 IX 2017 Gdynia), lekkoatletka, mistrzyni Polski, działaczka kombatancka. Córka Kazimierza Modera, przed 1939 pracownika Powszechnej Spółdzielni Spożywców w Łodzi i członka Związku Zachodniego, oraz Marianny z domu Nowickiej. Zawodniczka Sokoła Pabianice (1932–1939), ŁKS Łódź (1945–1946), AZS Łódź (1947–1949), Budowlanych Lechii Gdańsk (1950–1952).

Absolwentka Państwowego Gimnazjum w Pabianicach. Należała do Związku Harcerstwa Polskiego i do Przysposobienia Wojskowego Kobiet (uczestniczka obozów szkoleniowych między innymi na Wybrzeżu: w Gdyni, Pierwoszynie, Garczynie), w lipcu 1939 w Izdebnej ukończyła kurs sanitarny i podinstruktorski. We wrześniu 1939, w ramach Służby Wojskowej Kobiet, pełniła dyżury na dworcu kolejowym w Pabianicach. Od 5 II 1940 (zaprzysiężenie) do lutego 1944 była kolejno żołnierzem Służby Zwycięstwu Polsce, Związku Walki Zbrojnej i Armii Krajowej (ps. „Janka”). W 1940 brała udział w kolportażu warszawskiego pisma „Szaniec. Tygodnik Poświęcony Sprawom Polski w Niewoli” (związanego z Obozem Radykalno-Narodowym „ABC”). Pełniła rolę łączniczki, zagrożona aresztowaniem od lutego do września 1941 ukrywała się u ojca, który wcześniej przeniósł się do Opatowa w Kieleckiem. Od września 1941 do lutego 1944 ponownie w Pabianicach, wydawała podziemne materiały, od listopada 1943 pracowała w firmie Warengenossenschaft. Zagrożona aresztowaniem po raz kolejny ukrywała się w Opatowie, gdzie do stycznia 1945 uzupełniała wykształcenie na tajnych kompletach. W kwietniu 1945 zdała maturę w gimnazjum w Pabianicach, od października tego roku studiowała w Wyższej Szkole Gospodarstwa Wiejskiego w Łodzi, od 1949 inżynier ogrodnictwa.

W okresie międzywojennym osiągała w sporcie rezultaty: 100 m – 13,5; skok wzwyż – 140, skok w dal – 508. Podczas Mistrzostw Polski w 1945 w sztafecie ŁKS 4 x 100 m zdobyła złoty medal, w biegu na 60 m zajęła czwarte miejsce. W 1946 była wicemistrzynią Polski w biegu na 60 m (8,1), wicemistrzynią w biegu na 100 m (13,3), wicemistrzynią w biegu na 200 m (26,9), wicemistrzynią w skoku w dal (489), wicemistrzynią w pięcioboju, brązową medalistką w skoku w dal z miejsca (2,26), brązową medalistką w sztafecie 4 x 100 m. Podczas Mistrzostw Polski w 1947 (jako zawodniczka AZS Łódź) została mistrzynią Polski w biegu na 60 m (7,9) mistrzynią w biegu na 100 m (12,8), mistrzynią biegu na 200 m (27,0), mistrzynią w skoku w dal z miejsca (244), wicemistrzynią w skoku w dal (493). Podczas Mistrzostw Polski w 1948 była mistrzynią Polski w biegu na 100 m (13,2), mistrzynią w skoku w dal (512). W 1949 była mistrzynią Polski w biegu na 60 m (7,9), mistrzynią w biegu na 100 m (12,7), mistrzynią w skoku w dal (512). W zimowych (halowych) Mistrzostwach Polski w 1948 zdobyła tytuł mistrzowski w biegu na 60 m (8,0) i w skoku w dal (516 – rekord Polski).

W sierpniu 1946 była uczestniczką Mistrzostw Europy w Oslo. W biegu na 100 m odpadła w eliminacjach (13,0), w biegu na 200 m odpadła w półfinale (26,2), w polskiej sztafecie 4 x 100 awansowała do finału, zajmując szóste miejsce (biegła ze Stanisławą Walasiewicz, Ireną Hejducką i Jadwiga Słomczewską). W 1949 startowała na Akademickich Mistrzostwach Świata, była czwarta ze sztafetą 4x100 (50,6, biegła ze Jadwigą Słomczewską, Marią Adamską i Heleną Gburek). Indywidualnie była 10 w skoku w dal (521), w eliminacjach odpadła w biegu na 100 m (12,8).

W sierpniu 1945 na mistrzostwach okręgu łódzkiego zdobyła brązowy medal w skoku w dal. W 1946 była mistrzynią Łodzi w biegu na 100 m (13,0), w skoku w dal (497), skoku w dal z miejsca (231), wicemistrzynią skoku wzwyż (130). W 1947 mistrzyni Łodzi w biegu na 60 m (8,12), w biegu na 100 m (13,1), w biegu na 200 (23,2), w skoku wzwyż (135), w dal (508), skoku w dal z miejsca (237), wicemistrzynią w pchnięciu kulą (933). Występowała także w reprezentacji lekkoatletów Łodzi, w tym w pierwszym po II wojnie światowej spotkaniu 25 VIII 1945 Łódź – Kraków 88:97 (czwarta w biegu na 100 m (14,4)). W latach 1946-1950 wystąpiła 19 razy w reprezentacji Polski, odnosząc jedno zwycięstwo indywidualne.

Po ukończeniu studiów w styczniu 1950 (z powodu końcowych egzaminów nie brała w tym roku udziału w zimowych mistrzostwach Polski), jeszcze w tym miesiącu z nakazem pracy przyjechała do Gdańska. Podjęła pracę jako inżynier agronom w gdańskim Zakładzie Osiedli Robotniczych, w Dziale Zieleńców. W marcu została wybrana członkiem Wojewódzkiego Komitetu Kultury Fizycznej. Zgłosiła akces do Budowlanych (Lechii) Gdańsk. Jako zawodniczka gdańskiego klubu w 1950 na Mistrzostwach Polski była mistrzynią kraju w biegu na 100 m (12,8) i mistrzynią w skoku w dal (527 – rekord życiowy), także mistrzynią w sztafecie klubowej 200/100/80/80 (biegła jako pierwsza razem z Elżbietą Bocian (Wagner), Honoratą Gutkowską i Haliną Czeszko) i w sztafecie 500/200/100/100 (biegła jako czwarta razem z Elżbietą Bocian, Gabrielą Hećko i Haliną Czeszko). W finale sztafety 4 x 200 m gdańszczanki zgubiły pałeczkę. 30 VII 1951 na mistrzostwach Zrzeszenia Sportowego Budowlani w sztafecie Budowlanych (Lechii) Gdańsk 4 x 100 (biegła jako ostatnia po Honoracie Gutkowskiej, Gabrieli Czeszko i Nowak) ustanowiła rekord Polski (51,6).

Na Mistrzostwach Polski we wrześniu 1951 w sztafecie Zrzeszenia Sportowego Budowlani (mistrzostwa rozgrywano w tym roku nie klubami, a zrzeszeniami) 4 x 100 m (biegł jako druga z Gabrielą Czeszko, Genowefą Minicką i Elżbietą Bocian) mistrzyni Polski (50,0), także indywidualnie mistrzyni Polski w trójboju, wicemistrzyni Polski w biegu na 200 m (26,5 – rekord życiowy) i w pięcioboju, brązowa medalistka w biegu na 100 m (12,5 – rekord życiowy). Łącznie na Mistrzostwach Polski w barwach klubów łódzkich i klubu gdańskiego zdobyła 27 medali, w tym 16 złotych, osiem srebrnych, trzy brązowe.

W zimowych (halowych) Mistrzostwach Polski w 1950 w sztafecie Budowlanych (Lechii) 4 x 50 m (biegła jako czwarta z Honoratą Gutkowską, Gabrielą Hećko i Heleną Czerską) wicemistrzyni Polski, indywidualnie brązowa medalistka w biegu na 50 m (7,3). W 1951 w sztafecie Budowlanych 4 x 100 halowa wicemistrzyni Polski (biegła jako czwarta z Gutkowską, Hećko i Czerską). Łącznie na halowych Mistrzostwach Polski zdobyła pięć medali: dwa złote, dwa srebrne, jedne brązowy. W 1950 roku była złotą medalistką I Mistrzostw Lekkoatletycznych Centralnej Rady Związków Zawodowych (CRZZ) w skoku w dal (528), w sztafecie 4 x 100 i wicemistrzynią w biegu na 100 m (13,0).

W maju 1950 podczas drużynowych mistrzostw Wybrzeża pobiła rekord okręgu w skoku w dal (505) i w biegu na 100 m (13,1). W czerwcu 1950, przygotowując się do meczu z Czechosłowacją, skoczyła w dal 552, uzyskując najlepszy wynik w Polsce od czasów ukończenia II wojny światowej. W 1951 mistrzyni Wybrzeża w biegu na 100 m (12,9), w skoku w dal (505), pchnięciu kulą (9,62). We wrześniu 1950 brała udział w międzynarodowych mistrzostwach Rumunii, zajęła piąte miejsce w biegu na 100 m (13,2, choć w półfinale w swojej grupie – druga – miała czas 12,8). W lipcu 1951 podczas mistrzostw Zrzeszenia Budowlani ustanowiła ze sztafetą Budowlanych (Lechii) Gdańsk w biegu 4x100 (biegła jako czwarta z Gutowską, Czeszko i Nowak) klubowy rekord Polski (51,6). Indywidualnie zdobyła tytuły mistrzowskie w biegu na 100 m i w skoku w dal. We wrześniu 1951 w sztafecie Budowlanych (Lechii) Gdańsk pobiła rekord Polski w sztafecie 4 x 75 m (biegła jako czwarta po Gutowskiej, Czeszko i Bocian (Wagner)) – 38,9 oraz w sztafecie 10 x 10 m (biegła jako ostatnia po Cecule, Kobielacz, Szulc, Czeszko, Fischer, Polak, Ciesielskiej, Bocian (Wagner) i Gutkowskiej) – 2.17,9. W przerwie meczu piłki nożnej Budowlani (Lechia) – Gwardia Warszawa 14 X 1951 w sztafecie Budowlanych (Lechii) pobiła rekord Polski w biegu 4 x 200 (biegła jako czwarta po Gutowskiej, Czeszko i Bocian (Wagner)). Jako zawodniczka Budowlanych (Lechii) wystąpiła w 1950 trzykrotnie w reprezentacji Polski. W latach 1950-1953 była instruktorem lekkiej atletyki w Budowlanych (Lechii).

Od grudnia 1956 żona Bohdana Marynowskiego, żołnierza Armii Krajowej, uczestnika powstania warszawskiego, z którym zamieszkała w Pucku i przez cztery lata prowadziła gospodarstwo rolne, jednocześnie do emerytury w 1977 pracując jako kierownik zespołu terenów zielonych w gdańskim „Miastoprojekcie”. Działała w organizacjach kombatanckich, od 1997 zaangażowana była w działalność Fundacji Generał Elżbiety Zawackiej, dla Memoriału Generał Marii Wittek opracowywała karty informacyjne o kobietach-żołnierzach AK, awansowana została do stopnia porucznika. Mieszkała w Gdańsku (między innymi przy ul. Żabi Kruk), w Gdyni, w Borowie koło Kartuz, gdzie została pochowana na cmentarzu parafialnym. BŚ