Tekst źródłowy strony ZEGAR WAHADŁOWY HEVELIUS-2011

{{paper}}
[[File:Zegar_wahadłowy_Hevelius-2011.JPG|thumb|Zegar wahadłowy Hevelius-2011]]

'''ZEGAR WAHADŁOWY HEVELIUS-2011.''' Zegar skonstruowany w [[MUZEUM HISTORYCZNE MIASTA GDAŃSKA | Muzeum Historycznym Miasta Gdańska]], w Oddziale Zegarów Wieżowych. Autorem koncepcji i projektu był [[SZYCHLIŃSKI GRZEGORZ, inżynier mechanik, muzealnik | dr inż. Grzegorz Szychliński]], wykonał go zespół w składzie Grzegorz Szychliński, Sławomir Droździewicz, Dariusz Samek, Mirosław Owczynnik, Monika Głowińska, Tadeusz Stojałowski i Eugeniusz Pazderski. Wynalazek został opatentowany w Urzędzie Patentowym Rzeczypospolitej Polskiej. W chwili uruchomienia był najdokładniejszym zegarem mechanicznym świata. Zegar dedykowano [[HEWELIUSZ JAN, astronom | Janowi Heweliuszowi]] w 400. rocznicę urodzin, aby przypomnieć wynalazek zegara wahadłowego autorstwa Jana Heweliusza z lat 50. XVII wieku.<br/><br/>
Zegar mechaniczny, z wolnym wahadłem, grawitacyjnym impulsem i elektrycznym zliczaniem okresów. Wahadło o okresie 2 sekund, z inwarowym prętem i soczewką o masie 10 kg kołysze się swobodnie w szafie zegara bądź, w zależności od wersji, w hermetycznym cylindrze z obniżonym wewnątrz ciśnieniem atmosferycznym do 0,1 Pa. Raz na 10 minut spadająca swobodnie z wysokości 50 mm stalowa kulka uderza w skośną powierzchnię soczewki, przekazując wahadłu porcję energii podtrzymującej jego drgania. Po odbiciu kulka jest podnoszona do pozycji wyjściowej. Umieszczona na dolnym końcu drążka wahadła przesłona przecina wiązkę laserowego światła padającego na fotodiodę, a układ elektroniczny zlicza te zdarzenia, podając je w formie godzin, minut i sekund. Po odliczeniu 300 impulsów, elektromagnes uwalnia kulkę napędową. Zegar, mimo zastosowania podzespołu elektronicznego do zliczania impulsów i transportu kulki jest zegarem mechanicznym, gdyż jego podstawą czasu są mechaniczne drgania harmoniczne kołyszącej się masy w polu grawitacyjnym Ziemi.<br/><br/>
Należy do kategorii zegarów używanych do wyznaczania czasu wzorcowego. Ostatnie konstrukcje z tej grupy – utrzymujące UT do lat 60. XX wieku – zegar Shortta (1921) i zegar Fedczenki (1955) miały błąd dobowy w granicach 0,8 do 3 milisekund na dobę. Zegar HEVELIUS-2011 w wersji warsztatowej („powietrznej”) podczas prób wykazał uchyb 2 do 8 mikrosekund na dobę. {{author: GSZ}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Życie miasta]]