Tekst źródłowy strony TOWARZYSTWO PRZYJACIÓŁ SZTUKI

{{web}}

[[File:Towarzystwo_Przyjaciół_Sztuki.JPG|thumb|Humorystyczna akwarela (fragment) [[STODDART JOHANN SPROTT, kupiec, radny| Johanna Sprotta Stoddarta]], Walka o obraz, nawiązująca do losowania powystawowych obrazów przez członków Towarzystwa Przyjaciół Sztuki]]
[[File:1_Konrad_Wiederhold.jpg|thumb|Obraz uczestnika wystawy z 1909 Konrada Wiederholda, ''Danzig. Krahntor'' (Żuraw)]]
[[File:2_Konrd_Wiederhold.jpg|thumb|Obraz uczestnika wystawy z 1909 Konrada Wiederholda, ''Danzig. Katharinenkirche'' (kościół św. Katarzyny)]]

'''TOWARZYSTWO PRZYJACIÓŁ SZTUKI''' (TPS), '''Towarzystwo Sztuk Pięknych''' (Kunstverein zu Danzig). Rozpoczęło działalność 27 XI 1835, pierwszy statut opracowali jego inicjatorzy: malarz [[SCHULTZ JOHANN CARL, artysta malarz, pedagog | Johann Carl Schultz]], dyrektor [[GIMNAZJUM MIEJSKIE | Gimnazjum Miejskiego]] [[ENGELHARDT FRIEDRICH WILHELM, dyrektor Gimnazjum Miejskiego | Friedrich Wilhelm Engelhardt]] i kolekcjoner dzieł sztuki [[SIMPSON JOHN, kolekcjoner dzieł sztuki | John Simpson]], który został pierwszym prezesem. Celem TPS miało być organizowanie wystaw artystycznych, stworzenie [[MUZEUM MIEJSKIE | Muzeum Miejskiego]] mającego charakter publicznej galerii sztuki oraz wspieranie twórczości gdańskich artystów. Statut, zatwierdzany przez władze administracyjne rejencji gdańskiej, był następnie nowelizowany w latach 1853, 1898, 1900 i 1912.<br/><br/>
Władze TPS wybierano na walnym zebraniu wszystkich członków. Na czele kilkunastoosobowego zarządu stał prezes, mający do pomocy zastępcę, sekretarza i skarbnika. Brak źródeł nie pozwala na odtworzenie chronologii kadencji poszczególnych prezesów TPS. Tę funkcję od  1835 do 1945 pełnili m.in.: John Simpson, doktor Friedrich Engelhardt, [[SY LOUIS FRIEDRICH RUDOLF, artysta plastyk | Louis Sy]], [[STODDART JOHANN SPROTT, kupiec, radny | Johann Sprott Stoddart]], [[STRYOWSKI WILHELM AUGUST, artysta malarz, patron gdańskiej ulicy | Wilhelm August Stryowski]], [[BISCHOFF OSKAR ERNST SIMON, kupiec, radny | Oskar Bischoff]], Ernst Göritz (1873–1931), po przeniesieniu się do Berlina członek honorowy, doktor Friedrich Boie, W czasie I wojny światowej jedyny członek zarządu,  
[[SIEBENFREUND KURT EDUARD RICHARD, radny, poseł, senator| Kurt Siebenfreund]], [[FISCHER FRIEDRICH, profesor Technische Hochschule Danzig | Friedrich Fischer]], Paul Rosenberg, Albert Gottheil (ur. 1867), [[DROST WILLY, dyrektor gdańskiego Muzeum Miejskiego | Willy Drost]].<br/><br/>
Towarzystwo nie miało własnej siedziby, lokalizacja biura związana była na ogół z osobą prezesa. W 1846 liczyło 367 członków w Gdańsku oraz 42 członków zamiejscowych. Wśród nich znajdowali się ludzie kultury, urzędnicy, nauczyciele, kupcy, lekarze, zawodowi wojskowi, duchowni, rzemieślnicy, podobny przekrój zawodowy dominował też w latach następnych. Liczba członków w poszczególnych okresach oceniana jest na około 300–400 osób. Byli oni zobowiązani do płacenia składek (według statutu z 1835 – 2 talary rocznie od osoby), w zamian mieli prawo do bezpłatnego wstępu (na podstawie zaproszeń) na wernisaż organizowanych przez TPS wystaw. Wielu członków nabywało prezentowane na wystawach dzieła sztuki współczesnej, tworząc prywatne kolekcje (potwierdza to katalog gdański [[WYSTAWY DZIEŁ SZTUKI W GDAŃSKU W XIX I POCZĄTKACH XX WIEKU | wystawy dzieł sztuki]] ze zbiorów prywatnych z 1855). <br/><br/> 
W końcu XIX wieku TPS przeżywało kryzys związany ze wzrostem kosztów organizowanych wystaw. Wpływy ze składek członkowskich i biletów wstępu (początkowo pięć srebrnych groszy; po 1876 – 50 fenigów od osoby, dzieci do lat 10 – wstęp wolny) i sprzedaży katalogów wystaw nie rekompensowały wzrastających kosztów administracyjnych, związanych między innymi z wysyłką prac zwracanych autorom po wystawie. Najwybitniejsi niemieccy twórcy końca XIX wieku rezygnowali często z udziału w gdańskich wystawach, co obniżało ich atrakcyjność; zmniejszała się liczba członków i wpływy z marż z tytułu sprzedaży wystawianych dzieł malarskich i graficznych. Dla ratowania budżetu 26 IX 1916 wystawiono na aukcji w Berlinie 13 obrazów ze zbiorów TPS, w tym pejzaże Domenica Quaglio Młodszego (1787–1837) i Lorenza Quaglio (1793–1869), ''Odaliskę'' malarza z Wenecji Natale Schiavonego (1777–1858). Wystawiano je w Gdańsku w latach 1836–1842. <br/><br/> 
Po otrzymaniu nowego statutu w 1900 TPS używało nazwy Kunstverein zu Danzig e.V. W 1913 decyzją walnego zgromadzenia połączyło się ono z Verein für Kunst und Kunstgewerbe zu Danzig (Towarzystwo Sztuk Pięknych i Rzemiosła Artystycznego w Gdańsku), powstałego w 1905 na bazie działającego od 1893 Verein Danziger Künstler in der Peinkammer (Związek Gdańskich Artystów z Katowni), tworząc działającą do 1945 organizację kulturalną Verein für Kunst und Kunstgewerbe e.V. zu Danzig (Towarzystwo Sztuk Pięknych i Rzemiosła Artystycznego w Gdańsku), popularnie nadal zwaną Kunstverein. <br/><br/>
Od drugiej połowy XIX wieku Towarzystwo było członkiem Verband Deutscher Kunstvereine (Federacja Niemieckich Towarzystw Przyjaciół Sztuki). Federacja między innymi koordynowała działalność wystawienniczą poszczególnych organizacji terenowych, wyznaczała stałe terminy dla wystaw o zasięgu ogólnoniemieckim, ułatwiając twórcom uczestnictwo w imprezach organizowanych w poszczególnych miastach. <br/><br/>
Zgodnie ze statutem, jednym z zadań Towarzystwa było organizowanie wystaw sztuki współczesnej z udziałem gdańskich twórców. Pierwsza wystawa odbyła się już w maju 1836; wtedy przeniesiono do Gdańska dzieła z zakończonej w kwietniu wystawy w Królewcu. Następne wystawy Towarzystwo organizowało samodzielnie, choć po 1840 przenoszone one były do Królewca. Z okazji wszystkich wystaw wydawano katalog sprzedawany w dość przystępnej cenie, po pięć srebrnych groszy, a po 1876 po 59 fenigów. W latach 1836–1839 wystawy współczesnych twórców organizowano corocznie, a w okresie 1840–1892 co dwa lata, w grudniu. W 1892 Federacja zmieniła terminarz wystaw, wyznaczając dla Gdańska czas od połowy lutego do końca marca. Pierwsza wystawa w tym wiosennym terminie odbyła się w 1895. Zwieńczeniem działalności Towarzystwa stała się jubileuszowa, 40. wystawa, zorganizowana w 1911. <br/><br/>
Miejscem wystaw do 1868 były głównie sale w należącej do miasta [[BRAMA ZIELONA | Bramie Zielonej]], następnie [[MUZEUM MIEJSKIE | Muzeum Miejskie]]. Reorganizacja i okres I wojny światowej zmieniły charakter wystaw na kameralne ekspozycje autorskie, tematyczne, organizowane nadal we współpracy z Muzeum Miejskim i w pomieszczeniach Zespołu Przedbramia ([[WIEŻA WIĘZIENNA | Wieża Więzienna]] i [[KATOWNIA | Katownia]]). Rozwinięta została działalność popularyzatorska poprzez odczyty.  <br/><br/>
Główną część wszystkich wystaw stanowiły obrazy olejne i akwarele, uzupełniane grafiką, rysunkiem, w mniejszym stopniu rzeźbą, a w niektórych latach także wyrobami rzemiosła artystycznego (złotnictwo, bursztynnictwo, brązy). Wystawcami byli, oprócz miejscowych nielicznych twórców zawodowych i amatorów, także gdańszczanie studiujący lub mieszkający w innych miastach; głównie zaś wystawiali swoje prace artyści niemieccy z miast, gdzie funkcjonowały wyższe uczelnie artystyczne: Berlina, Drezna, Monachium, Düsseldorfu, Królewca. <br/><br/>
Drugim podstawowym celem Towarzystwa było dążenie do stworzenia w Gdańsku Muzeum Miejskiego, prezentującego dawną i współczesną sztukę. Władze miejskie utworzyły je w 1870 w dawnym klasztorze franciszkańskim przy Fleischergasse 25/26 (ul. Rzeźnicka). Z myślą o nim od 1836 TPS gromadziło dzieła sztuki, dokonując zakupów na organizowanych przez siebie wystawach. Do czasu powstania muzeum część zbiorów eksponowano w pomieszczeniach [[RATUSZ GŁÓWNEGO MIASTA | Ratusza Głównego Miasta]], a w 1872 przekazano w stały depozyt nowemu muzeum i tam prezentowano zwiedzającym. {{author: MrGl}} <br/><br/>
{| class="tableGda"
|- 
|+ Wystawy Towarzystwa Przyjaciół Sztuki w Gdańsku
|-
! style="vertical-align:top" | Numer 
! style="vertical-align:top" | Termin 
! style="vertical-align:top" | Miejsce
! style="vertical-align:top" | Obrazy
! style="vertical-align:top" | Autorzy <br/> obrazów
! style="vertical-align:top" | Akwarele, grafiki, <br/> rysunki
! style="vertical-align:top" | Inne
! style="vertical-align:top" | Twórcy <br/> z Gdańska
|-
| 1
| 2 V – VI 1836 
| Zielona Brama
| 285
| 
| 
| 
| 6
|- 
| 2
| 6 III – 2 IV 1837
| Zielona Brama
| 644 ogółem
| 
| 
| 
| 9
|- 
| 3*
| 3 VIII – 3 IX 1838
| Zielona Brama
| 176 + 32 dawnych
| 99 + 14 dawnych
| 
| 13
| 11
|- 
| 4
| 2 VIII – 8 IX 1839
| Zielona Brama
| 700
| 
| 
| 
| 9
|- 
| 5
| 29 XII 1840 – 24 I 1841
| Zielona Brama 
| 
| 
| 
| 
| 
|- 
| 6
| 31 XII 1842 – 28 I 1843
| Gimnazjum Miejskie
| 
| 
| 
| 
| 
|- 
| 7*
| 25 XII 1844 – I 1845
| Gimnazjum Miejskie
| 310
| 205
| 41
| 19
| 8
|- 
| 8*
| 13 XII 1846 – I 1847
| Zielona Brama
| 310
| 200
| 21
| 23
| 10
|- 
| 9*
| 7 XII 1848 – I 1849
| Zielona Brama
| 353
| 197
| 24
| 8
| 13
|- 
| 10*
| 4 XII 1850 – 20 I 1851
| Zielona Brama
| 520
| 272
| 40
| 20
| 17
|- 
| 11*
| 12 XII 1852 – 20 I 1853
| Zielona Brama
| 478
| 230
| 24
| 9
| 19
|- 
| 12*
| 17 XII 1854 – 20 I 1855
| Zielona Brama
| 429
| 272
| 33
| 10
| 13
|- 
| 13
| 21 XII 1856 – 20 I 1857
| Zielona Brama
| 464 ogółem
| 
| 
| 
| 
|- 
| 14
| 17 XII 1858 – I 1859
| Zielona Brama
| 437
| 270
| 7
| 2
| 6
|- 
| 15
| 21 XII 1860 – I 1861
| Zielona Brama
| 465 ogółem
| 
| 
| 
| 
|- 
| 16
| 21 XII 1862 – 25 I 1863
| Zielona Brama
| 
| 
| 
| 
| 
|- 
| 17
| 18 XII 1864 – 25 I 1865
| Zielona Brama
| 
| 
| 
| 
| 
|- 
| 18
| 16 XII 1866 – 27 I 1867
| Zielona Brama
| 
| 
| 
| 
| 
|- 
| 19
| 13 XII 1868 – 24 I 1869
| Zielona Brama
| 458
| 
| 
| 
| 7
|- 
| 20
| 18 XII 1870 – 29 I 1871
| Zielona Brama
| 
| 
| 
| 
| 
|- 
| 21
| 22 XII 1872 – 31 I 1873
| Muzeum Miejskie
| 
| 
| 
| 
| 
|- 
| 22
| 13 XII 1874 – 31 I 1875
| Muzeum Miejskie
| 
| 
| 
| 
| 
|- 
| 23
| 17 XII 1876 – 31 I 1877
| Muzeum Miejskie
| 
| 
| 
| 
| 
|- 
| 24
| 8 XII 1878 – 26 I 1879
| Muzeum Miejskie
| 
| 
| 
| 
| 
|- 
| 25
| 5 XII 1880 – 30 I 1881
| Muzeum Miejskie
| ok. 430
| 
| 
| 
| 
|- 
| 26
| 10 XII 1882 – 22 I 1883
| Muzeum Miejskie
| ok. 425
| 
| 
| 
| 
|- 
| 27
| 14 XII 1884 – 25 I 1885
| Muzeum Miejskie
| ok. 400
| 
| 
| 
| 
|- 
| 28*
| 12 XII 1886 – 23 I 1887
| Muzeum Miejskie
| 432
| 251
| 9
| 
| 11
|- 
| 29
| 16 XII 1888 – 17 II 1889
| Muzeum Miejskie
| 538
| 
| 
| 
| 
|- 
| 30
| XII 1890 – I 1891
| Muzeum Miejskie
| 435
| 
| 
| 
| 
|- 
| 31
| XII 1892 – I 1893
| Muzeum Miejskie
| 400
| 
| 
| 
| 
|- 
| 32
| 6 III – 16 IV 1895
| Muzeum Miejskie
| ok. 380
| 
| 
| 
| 
|- 
| 33*
| 14 III – 20 IV 1897
| Muzeum Miejskie
| 464
| 193
| 
| 
| 11
|- 
| 34
| 12 III – 20 IV 1899
| Muzeum Miejskie
| 346
| 
| 
| 
| 11
|- 
| 35*
| 3 III – 14 IV 1901
| Muzeum Miejskie
| 421
| 196
| 65
| 356
| 9
|- 
| 36
| 5 III – IV 1903
| Muzeum Miejskie
| 
| 
| 
| 
| 
|- 
| 37*
| 5 III – 16 IV 1905
| Muzeum Miejskie
| 594
| 234
| 
| 102
| 13
|- 
| 38*
| 30 III – 20 V 1907
| Muzeum Miejskie
| 287
| 125
| 171
| 32
| 17
|- 
| 39*
| 4 IV – 16 V 1909
| Muzeum Miejskie
| 508
| 189
| 202
| 
| 17
|- 
| 40*
| 5 III – 17 IV 1911
| Muzeum Miejskie
| 558
| 195
| 68
| 30
| 20
|- 
| class="authorEgTab" | *Zachował się katalog wystawy. <br/> {{author:MrGl}}
|}
{| class="tableGda"
|- 
|+ Gdańszczanie uczestniczący w wystawach <br/> Towarzystwa Przyjaciół Sztuki
|-
! style="vertical-align:top" | Rok 
! style="vertical-align:top" | Nazwiska gdańskich artystów plastyków
|-
| style="vertical-align:top" | 1836
| Julius Gottheil ([[GOTTHEIL, rodzina| Gottheil, rodzina]]) <br/> [[MEYERHEIM FRIEDRICH EDUARD, artysta malarz | Friedrich Eduard Meyerheim]] <br/> [[RANDT AUGUST LOBEGOTT, kupiec, malarz–amator| August Lobegott Randt]] <br/> [[REINICK ROBERT, artysta plastyk, poeta, były patron gdańskiej ulicy | Robert Reinick]] <br/> [[SCHULTZ JOHANN CARL, artysta malarz, pedagog | Johann Carl Schultz]] 
|- 
| style="vertical-align:top" | 1837
| [[DETTLOFF CARL EDUARD, artysta malarz | Carl Eduard Dettloff]] <br/> [[GRADE FREDERIKA, plastyczka | Frederika Grade]] <br/> Julius Gottheil ([[GOTTHEIL, rodzina| Gottheil, rodzina]])  <br/> Franz Gregorovius <br/> [[GREGOROVIUS MICHAEL CARL, artysta plastyk | Michael Carl Gregorovius]] <br/> Theobald Gregorovius <br/> [[JUCHANOWITZ ALBERT WILHELM ADAM, malarz, grafik | Albert Wilhelm Adam Juchanowitz]] <br/> [[MEYERHEIM WILHELM ALEXANDER, artysta malarz | Wilhelm Alexander Meyerheim]] <br/> [[STÖVESANDT FRIEDRICH ADOLPH, artysta plastyk | Friedrich Adolph Stövesandt]] 
|- 
| style="vertical-align:top" | 1838
| [[DETTLOFF CARL EDUARD, artysta malarz | Carl Eduard Dettloff]] <br/> Theobald Gregorovius <br/> [[HILDEBRANDT EDUARD AUGUST,  artysta plastyk | Eduard August Hildebrandt]]  <br/> [[JUCHANOWITZ ALBERT WILHELM ADAM, malarz, grafik | Albert Wilhelm Adam Juchanowitz]] <br/> [[LÖVENSTEIN HEINRICH,  artysta plastyk | Heinrich Lövenstein]] <br/> [[MEYERHEIM FRIEDRICH EDUARD, artysta malarz | Friedrich Eduard Meyerheim]] <br/> [[MEYERHEIM WILHELM ALEXANDER, artysta malarz | Wilhelm Alexander Meyerheim]] <br/> [[OERTELL JOHANN WILHELM, kupiec, malarz–amator | Johann Wilhelm Oertell]] <br/> J. Schönrock <br/> [[SCHULTZ JOHANN CARL, artysta malarz, pedagog | Johann Carl Schultz]] <br/> [[STÖVESANDT FRIEDRICH ADOLPH, artysta plastyk | Friedrich Adolph Stövesandt]] 
|- 
| style="vertical-align:top" | 1839
| [[DETTLOFF CARL EDUARD, artysta malarz | Carl Eduard Dettloff]] <br/> Theobald Gregorovius <br/> [[HILDEBRANDT EDUARD AUGUST,  artysta plastyk | Eduard August Hildebrandt]] <br/> [[JUCHANOWITZ ALBERT WILHELM ADAM, malarz, grafik | Albert Wilhelm Adam Juchanowitz]] <br/> [[LÖVENSTEIN HEINRICH,  artysta plastyk | Heinrich Lövenstein]] <br/> [[MEYERHEIM FRIEDRICH EDUARD, artysta malarz | Friedrich Eduard Meyerheim]] <br/> [[MEYERHEIM WILHELM ALEXANDER, artysta malarz | Wilhelm Alexander Meyerheim]] <br/> [[SCHULTZ JOHANN CARL, artysta malarz, pedagog | Johann Carl Schultz]] <br/> [[STÖVESANDT FRIEDRICH ADOLPH, artysta plastyk | Friedrich Adolph Stövesandt]] 
|- 
| style="vertical-align:top" | 1840
| [[DETTLOFF CARL EDUARD, artysta malarz | Carl Eduard Dettloff]] <br/> Theobald Gregorovius <br/> [[HILDEBRANDT EDUARD AUGUST, artysta plastyk | Eduard August Hildebrandt]] <br/> [[JUCHANOWITZ ALBERT WILHELM ADAM, malarz, grafik | Albert Wilhelm Adam Juchanowitz]] <br/> [[LÖVENSTEIN HEINRICH, artysta plastyk | Heinrich Lövenstein]] <br/> [[MEYERHEIM FRIEDRICH EDUARD, artysta malarz | Friedrich Eduard Meyerheim]] <br/> [[MEYERHEIM WILHELM ALEXANDER, artysta malarz | Wilhelm Alexander Meyerheim]] <br/> [[SCHULTZ JOHANN CARL, artysta malarz, pedagog | Johann Carl Schultz]] <br/> [[FRIEDRICH ADOLPH STÖVESANDT, artysta plastyk | Friedrich Adolph Stövensandt]]
|- 
| style="vertical-align:top" | 1844
| [[GREGOROVIUS MICHAEL CARL, artysta plastyk | Michael Carl Gregorovius]] <br/> [[GREGOROVIUS GEORG FERDINAND, artysta plastyk | Georg Ferdinand Gregorovius]] <br/> [[HILDEBRANDT ERNST FRIEDRICH, artysta plastyk | Ernst Friedrich Hildebrandt]] <br/> [[JUCHANOWITZ ALBERT WILHELM ADAM, malarz, grafik | Albert Wilhelm Adam Juchanowitz]] <br/> Marie Konopatzki <br/> Eduard Krüger <br/> Ludwig Pietsch <br/> [[SY LOUIS FRIEDRICH RUDOLF, artysta plastyk | Louis Friedrich Rudolf Sy]]
|- 
| style="vertical-align:top" | 1846
| [[GREGOROVIUS WILHELM EDUARD, artysta plastyk | Wilhelm Eduard Gregorovius]] <br/> [[HILDEBRANDT EDUARD AUGUST, artysta plastyk, były patron ulicy | Eduard August Hildebrandt]] <br/> [[HILDEBRANDT ERNST FRIEDRICH,  artysta plastyk | Ernst Friedrich Hildebrandt]] <br /> [[HUHN FRIEDRICH WILHELM, artysta plastyk, oficer | Friedrich Wilhelm Huhn]] <br/> [[JUCHANOWITZ ALBERT WILHELM ADAM, malarz, grafik | Albert Wilhelm Adam Juchanowitz]] <br/> [[PANZER CARL GUSTAV, kupiec | Carl Gustav Panzer]] <br/> [[SCHULTZ JOHANN CARL, artysta malarz, pedagog | Johann Carl Schultz]] <br/> [[SY LOUIS FRIEDRICH RUDOLF, artysta plastyk | Louis Friedrich Rudolf Sy]] <br/> [[TROSCHEL ADOLF EUGEN, artysta plastyk, pedagog | Adolf Eugen Troschel]] <br/> [[ZIELKE JULIUS CARL GOTTFRIED, artysta plastyk | Julius Zielke]]
|- 
| style="vertical-align:top" | 1848
| [[BOTH HERMANN GOTTFRIED ALEXANDER, artysta plastyk | Hermann Gottfried Both]] <br/> [[DILLER OTTO FRIEDRICH, artysta malarz, fotografik | Otto Friedrich Diller]] <br/> Julius Gottheil ([[GOTTHEIL, rodzina| Gottheil, rodzina]]) <br/> Alexander von Gralath (inżynier) <br/> [[HILDEBRANDT EDUARD AUGUST, artysta plastyk, były patron ulicy | Eduard August Hildebrandt]] <br/> [[HILDEBRANDT ERNST FRIEDRICH, artysta plastyk | Ernst Friedrich Hildebrandt]] <br/> [[HUHN FRIEDRICH WILHELM, artysta plastyk, oficer | Friedrich Wilhelm Huhn]] <br/> [[JUCHANOWITZ ALBERT WILHELM ADAM, malarz, grafik | Albert Wilhelm Adam Juchanowitz]] <br/> [[MEYERHEIM WILHELM ALEXANDER, artysta malarz | Wilhelm Alexander Meyerheim]] <br/> Otto Rahn <br/> [[STEFFENS FRANZ WILHELM, artysta plastyk | Franz Wilhelm Steffens]] <br/> [[TROSCHEL ADOLF EUGEN, artysta plastyk, pedagog | Adolf Eugen Troschel]] <br/> [[ZIELKE JULIUS CARL GOTTFRIED, artysta plastyk | Julius Zielke]]
|-
| style="vertical-align:top" | 1850
| [[BOTH HERMANN GOTTFRIED ALEXANDER, artysta plastyk | Hermann Gottfried Both]] <br/> Dommer <br/> [[DETTLOFF CARL EDUARD, artysta malarz | Carl Eduard Dettloff]] <br/> Julius Gottheil ([[GOTTHEIL, rodzina| Gottheil, rodzina]]) <br/> [[GRETH JULIUS GOTTHARD BENIAMIN, artysta plastyk | Julius Gotthard Beniamin Greth]] <br/> [[HILDEBRANDT ERNST FRIEDRICH, artysta plastyk | Ernst Friedrich Hildebrandt]] <br/> [[HILDEBRANDT EDUARD AUGUST, artysta plastyk, były patron ulicy | Eduard August Hildebrandt]] <br/> [[HUHN FRIEDRICH WILHELM, artysta plastyk, oficer | Friedrich Wilhelm Huhn]] <br/> [[JUCHANOWITZ ALBERT WILHELM ADAM, malarz, grafik | Albert Wilhelm Adam Juchanowitz]] <br/> [[MEYERHEIM FRIEDRICH EDUARD, artysta malarz | Friedrich Eduard Meyerheim]] <br/> [[MEYERHEIM WILHELM ALEXANDER, artysta malarz | Wilhelm Alexander Meyerheim]] <br/> Mielke <br/> Therese Nagel <br/> [[SCHULTZ JOHANN CARL, artysta malarz, pedagog | Johann Carl Schultz]] <br/> [[STEFFENS FRANZ WILHELM, artysta plastyk | Franz Wilhelm Steffens]] <br/> Wiens <br/> [[ZIELKE JULIUS CARL GOTTFRIED,  artysta plastyk | Julius Zielke]]
|- 
| style="vertical-align:top" | 1852
| [[BOTH HERMANN GOTTFRIED ALEXANDER, artysta plastyk | Hermann Gottfried Both]] <br/> [[DAHMS OTTO HERMANN, artysta plastyk | Otto Hermann Dahms]] <br/> [[FISCHER JOHANN CHRISTIAN RICHARD, artysta plasyk | Johann Christian Fischer]] <br/> [[GRETH JULIUS GOTTHARD BENIAMIN, artysta plastyk | Julius Gotthard Beniamin Greth]] <br/> H. Heine <br/> [[HILDEBRANDT EDUARD AUGUST,  artysta plastyk, były patron ulicy | Eduard August Hildebrandt]] <br/> [[HILDEBRANDT ERNST FRIEDRICH, artysta plastyk | Ernst Friedrich Hildebrandt]] <br/> [[HUHN FRIEDRICH WILHELM, artysta plastyk, oficer | Friedrich Wilhelm Huhn]] <br/> Carl Rudolf Jonas <br/> [[JUCHANOWITZ ALBERT WILHELM ADAM, malarz, grafik | Albert Wilhelm Adam Juchanowitz]] <br/> [[MEYERHEIM WILHELM ALEXANDER, artysta malarz | Wilhelm Alexander Meyerheim]] <br/> Maria Pickering <br/> [[STEFFENS FRANZ WILHELM, artysta plastyk | Franz Wilhelm Steffens]] <br/> [[STRYOWSKI WILHELM AUGUST, artysta malarz, patron gdańskiej ulicy | Wilhelm August Stryowski]] <br/> [[SY LOUIS FRIEDRICH RUDOLF, artysta plastyk | Louis Friedrich Rudolf Sy]] <br/> [[TROSCHEL ADOLF EUGEN, artysta plastyk, pedagog | Adolf Eugen Troschel]] <br/> [[ZIELKE JULIUS CARL GOTTFRIED, artysta plastyk | Julius Zielke]]
|- 
| style="vertical-align:top" | 1854
| [[BOTH HERMANN GOTTFRIED ALEXANDER, artysta plastyk | Hermann Gottfried Both]] <br/> [[DILLER OTTO FRIEDRICH, artysta malarz, fotografik | Otto Friedrich Diller]] <br/> [[FREITAG RUDOLF, artysta plastyk | Rudolf Freitag]] <br/> [[HILDEBRANDT EDUARD AUGUST, artysta plastyk, były patron ulicy | Eduard August Hildebrandt]] <br/> [[GRETH JULIUS GOTTHARD BENIAMIN, artysta plastyk | Julius Gotthard Beniamin Greth]] <br/> [[HUHN FRIEDRICH WILHELM, artysta plastyk, oficer | Friedrich Wilhelm Huhn]] <br/> Carl Rudolf Jonas <br/> [[MEYERHEIM WILHELM ALEXANDER, artysta malarz | Wilhelm Alexander Meyerheim]] <br/> J. Schönrock <br/> [[SCHULTZ JOHANN CARL, artysta malarz, pedagog | Johann Carl Schultz]] <br/> [[STEFFENS FRANZ WILHELM, artysta plastyk | Franz Wilhelm Steffens]] <br/> [[STRYOWSKI WILHELM AUGUST, artysta malarz, patron gdańskiej ulicy | Wilhelm August Stryowski]] <br/> [[SY LOUIS FRIEDRICH RUDOLF, artysta plastyk | Louis Friedrich Rudolf Sy]] 
|- 
| style="vertical-align:top" | 1858
| [[FISCHER JOHANN CHRISTIAN RICHARD, artysta plasyk | Johann Christian Fischer]] <br/> [[HILDEBRANDT EDUARD AUGUST, artysta plastyk, były patron ulicy | Eduard August Hildebrandt]] <br/> [[MEYERHEIM HERMANN ROBERT, artysta malarz | Hermann Robert Meyerheim]] <br/> [[MEYERHEIM WILHELM ALEXANDER, artysta malarz | Wilhelm Alexander Meyerheim]] <br/> Eduard Schultze <br/> [[STRYOWSKI WILHELM AUGUST, artysta malarz, patron gdańskiej ulicy | Wilhelm August Stryowski]]
|-
| style="vertical-align:top" | 1868
| [[HILDEBRANDT EDUARD AUGUST, artysta plastyk, były patron ulicy | Eduard August Hildebrandt]] <br/> [[HILDEBRANDT ERNST FRIEDRICH, artysta plastyk | Ernst Friedrich Hildebrandt]] <br/> [[JUCHANOWITZ ALBERT WILHELM ADAM, malarz, grafik | Albert Wilhelm Adam Juchanowitz]] <br/> [[MEYERHEIM WILHELM ALEXANDER, artysta malarz | Wilhelm Alexander Meyerheim]] <br/> [[SCHULTZ JOHANN CARL, artysta malarz, pedagog | Johann Carl Schultz]] <br/> [[STÖVESANDT FRIEDRICH ADOLPH, artysta plastyk | Friedrich Adolph Stövesandt]] <br/> [[STRYOWSKI WILHELM AUGUST,  artysta malarz, patron gdańskiej ulicy | Wilhelm August Stryowski]] 
|- 
| style="vertical-align:top" | 1886
| B. von Kczewska <br/> Emma Kützer <br/> [[MEYERHEIM ROBERT GUSTAV, artysta malarz| Robert Gustav Meyerheim]] <br/> Anna von Parpart <br/> Emma Salzmann-Nippold <br/> Paul Siebert <br/> [[STRYOWSKI WILHELM AUGUST, artysta malarz, patron gdańskiej ulicy  | Wilhelm August Stryowski]] <br/> [[STURMHÖFEL BERNHARD MAXIMILIAN, artysta plastyk | Bernhard Maximilian Sturmhöfel]] <br/> Martha Stützer <br/> Margaretha Wachsen <br/> Walli Walenis
|- 
| style="vertical-align:top" | 1897
| Anna Bechmann <br/> Alexander Birt <br/> G. Goullon <br/> M.von der Gröben <br/> Theodor Lindemann <br/> Martha Mertins <br/> [[MÄNNCHEN ADOLF, artysta plastyk | Adolf Männchen]] <br/> Anna von Parpart <br/> [[STRYOWSKI WILHELM AUGUST, artysta malarz, patron gdańskiej ulicy  | Wilhelm August Stryowski]] <br/> [[STURMHÖFEL BERNHARD MAXIMILIAN, artysta plastyk | Bernhard Maximilian Sturmhöfel]] <br/> R. Zimdras
|- 
| style="vertical-align:top" | 1899
| [[BAHL REINHOLD, artysta malarz | Reinhold Bahl]] <br/> Anna Bechmann-Studi <br/> [[BENDRAT ARTHUR, artysta malarz, grafik  | Arthur Bendrat]] <br/> [[MÄNNCHEN ADOLF, artysta plastyk | Adolf Männchen]] <br/> Anna von Parpart <br/> H. Schwanke <br/> [[STRYOWSKI WILHELM AUGUST, artysta malarz, patron gdańskiej ulicy  | Wilhelm August Stryowski]] <br/> [[STURMHÖFEL BERNHARD MAXIMILIAN, artysta plastyk | Bernhard Maximilian Sturmhöfel]] <br/> Johannes Wenzel <br/> Gabriela Wöpke
|- 
| style="vertical-align:top" | 1901
| [[BAHL REINHOLD, artysta malarz | Reinhold Bahl]] <br/> Anna Bechmann-Studi <br/> Camilla Lampe <br/> [[MÄNNCHEN ADOLF, artysta plastyk | Adolf Männchen]] <br/> Lisbeth von Morstein <br/> Anna von Parpart <br/> Conrad Schmidt <br/> Paul Siebert <br/> [[STRYOWSKI WILHELM AUGUST, artysta malarz, patron gdańskiej ulicy  | Wilhelm August Stryowski]] <br/>  [[STUMPF ERICH ALBERT MORITZ, złotnik  | Erich Albert Moritz Stumpf]] (złotnictwo)
|- 
| style="vertical-align:top" | 1903
| [[BAHL REINHOLD, artysta malarz | Reinhold Bahl]] <br/> Anna Bechmann-Studi <br/>  [[BENDRAT ARTHUR, artysta malarz, grafik  | Arthur Bendrat]] <br/> [[IHLEFELD MARTHA | Martha Ihlefeld]] <br/> Anna von Parpart <br/> [[STRYOWSKI WILHELM AUGUST, artysta malarz, patron gdańskiej ulicy  | Wilhelm August Stryowski]] <br/> [[STURMHÖFEL BERNHARD MAXIMILIAN, artysta plastyk | Bernhard Maximilian Sturmhöfel]] 
|- 
| style="vertical-align:top" | 1905
| Anna Bechmann-Studi <br/>  [[BENDRAT ARTHUR, artysta malarz, grafik  | Arthur Bendrat]] <br/> Else Birnbaum <br/> [[BRANDIS AUGUST von, artysta plastyk | August von Brandis]] <br/> [[CARSTEN ALBERT, architekt, profesor Technische Hochschule Danzig | Albert Carsten]] (rysunek) <br/> [[IHLEFELD MARTHA, artystka plastyk | Martha Ihlefeld]] <br/> Theodor Kühnen <br/> G. Pape <br/> Peter Siebert <br/> [[STRYOWSKI WILHELM AUGUST, artysta malarz, patron gdańskiej ulicy  | Wilhelm August Stryowski]] <br/> [[STURMHÖFEL BERNHARD MAXIMILIAN, artysta plastyk | Bernhard Maximilian Sturmhöfel]] <br/> Else Winterfeld <br/> Magda von Ziegler 
|- 
| style="vertical-align:top" | 1907
| [[BAHL REINHOLD, artysta malarz | Reinhold Bahl]] <br/>  [[BENDRAT ARTHUR, artysta malarz, grafik  | Arthur Bendrat]] <br/> Else Birnbaum <br/> [[BRANDIS AUGUST von, artysta plastyk | August von Brandis]] <br/> Editha von Burski <br/> [[BUCHHOLZ MAX, artysta plastyk | Max Buchholz]] <br/> Gertrud Fast <br/> Margarethe Gericke <br/> [[IHLEFELD MARTHA, artystka plastyk | Martha Ihlefeld]] <br/> Anna von Parpart <br/> Paul Puchmüller <br/> Pauline Steindorff <br/> [[STRYOWSKI WILHELM AUGUST, artysta malarz, patron gdańskiej ulicy  | Wilhelm August Stryowski]] <br/> [[STURMHÖFEL BERNHARD MAXIMILIAN, artysta plastyk | Bernhard Maximilian Sturmhöfel]] <br/> [[TOEPLITZ HELENA DOROTHEA,  nauczycielka | Helena Dorothea Toeplitz]] <br/> Konrad Wiederhold <br/> Martha Ziegler 
|- 
| style="vertical-align:top" | 1909
| Anna Bechmann-Studi <br/>  [[BENDRAT ARTHUR, artysta malarz, grafik  | Arthur Bendrat]] <br/> Elsa Birnbaum <br/> [[BRANDIS AUGUST von, artysta plastyk | August von Brandis]] <br/> Editha von Burski <br/> Gertrud Fast <br/> [[IHLEFELD MARTHA, artystka plastyk | Martha Ihlefeld]] <br/> Friede von Itzenplitz <br/> Trude Pape <br/> Greta Schapiro <br/> Peter Siebert <br/> Paulina Steindorff <br/> [[STRYOWSKI WILHELM AUGUST, artysta malarz, patron gdańskiej ulicy  | Wilhelm August Stryowski]] <br/> [[STURMHÖFEL BERNHARD MAXIMILIAN, artysta plastyk | Bernhard Maximilian Sturmhöfel]] <br/> [[TOEPLITZ HELENA DOROTHEA,  nauczycielka | Helena Dorothea Toeplitz]] <br/> [[URTNOWSKI THEODOR BOLESŁAW, artysta malarz, grafik | Theodor Urtnowski]] <br/> Martha Ziegler
|- 
| style="vertical-align:top" | 1911
| [[BAHL REINHOLD | Reinhold Bahl]] <br/> Anna Bechmann-Studi <br/>  [[BENDRAT ARTHUR  | Arthur Bendrat]] <br/> Else Birnbaum <br/> Editha von Burski <br/> [[IHLEFELD MARTHA | Martha Ihlefeld]] <br/> [[KROMPHOLZ EMIL ADOLF, artysta plastyk, pedagog | Emil Adolf Krompholz]] <br/> Theodor Kühnen <br/> Carl August Lange <br/> Trude Pape <br/> Anni Proschewitz <br/> W. S. Schlepps <br/> Traude Schroth <br/> [[STRYOWSKI WILHELM AUGUST, artysta malarz, patron gdańskiej ulicy  | Wilhelm August Stryowski]] <br/> [[STURMHÖFEL BERNHARD MAXIMILIAN, artysta plastyk | Bernhard Maximilian Sturmhöfel]] <br/> [[TOEPLITZ HELENA DOROTHEA, nauczycielka | Helena Dorothea Toeplitz]] <br/> [[URTNOWSKI THEODOR BOLESŁAW, artysta malarz, grafik | Theodor Urtnowski]] <br/> [[WISCHKE WILHELM LUDWIG, artysta plastyk | Wilhelm Ludwig Wischke]] <br/> Magda Ziegler <br/> Rose Zindras
|- 
| class="authorEgTab" | {{author: MrGl}}
|} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Życie miasta]]