Tekst źródłowy strony KURTZ ELŻBIETA, lekkoatletka, siatkarka

{{web}}
[[File: Kurtz_Elżbieta.jpg |thumb| Elżbieta Kurtz (druga od góry), 1938]]
[[File:Elżbieta_Kurtz.jpg|thumb|Drużyna Gedanii po zdobyciu Pucharu Polski w Gdańsku w 1952, pierwsza z lewej Elżbieta Kurtz]]

'''ELŻBIETA KURTZ''' z domu Lewandowska (11 VII 1917 Toruń – 27 VII 2013 Gdańsk), sportowiec, lekkoatletka, siatkarka (wicemistrzyni świata i Europy). Ukończyła gimnazjum w Toruniu. Zawodniczka Gryfa Toruń (1935) i Kolejarskiego Przysposobienia Wojskowego (KPW) Pomorzanina Toruń (1935–1939). Początkowo uprawiała lekkoatletykę. Pierwszy większy sukces odnotowała 22 VII 1935 (jako zawodniczka KPW), zajmując czwarte miejsce w mistrzostwach Pomorza w pięcioboju. W 1936 w halowych (zimowych) mistrzostwach Pomorza zajęła trzecie miejsce w skoku w dal (424 cm) i skoku wzwyż (125 cm). W drużynowych mistrzostwach Torunia wygrała w skoku wzwyż (125 cm). W letnich mistrzostwach Pomorza została wicemistrzynią w trójboju, mistrzynią i rekordzistką Pomorza w sztafecie 4×200 m (2:04,7).<br/><br/>
Była reprezentantką Torunia: 25 VIII 1935 w spotkaniu z Bydgoszczą wygrała w skoku wzwyż (135 cm) oraz rzucie dyskiem (27,45 m), 7 VI 1936 również z Bydgoszczą była pierwsza w sztafecie 4×75 m, 23 VIII 1936 w spotkaniu z Grudziądzem druga w skoku wzwyż, druga w skoku w dal i trzecia w biegu na 200 m. Występowała także w reprezentacji Pomorza: w spotkaniu z Poznaniem 7 VI 1936 zajęła drugie miejsce w skoku wzwyż (127 cm) i pierwsze w sztafecie 4×75 m.<br/><br/>
Największy sukces odniosła podczas lekkoatletycznych Mistrzostw Polski 11 VII 1937 w Bydgoszczy, kiedy z zespołem Pomorzanina zdobyła brązowy medal w sztafecie 4×100 m (biegła między innymi z Leokadią Wiśniewską-Penners, od 1947 zawodniczką  [[GEDANIA, klub sportowy | Gedanii]] i Spójni Gdańsk). Podczas majowych Igrzysk Sportowych Pomorza w 1937 w sztafecie 4×75 m z zespołem Pomorzanina została mistrzynią miast pomorskich (oddzielnie walczono o mistrzostwo powiatów), indywidualnie – halową (zimową) wicemistrzynią Pomorza w skoku wzwyż (128 cm) i pchnięciu kulą (8,26 m), w zimowych mistrzostwach Bydgoszczy zdobyła brązowy medal w skoku w dal (426 cm) i w pchnięciu kulą. W letnich mistrzostwach Pomorza w 1937 wywalczyła brąz w biegu na 200 metrów. 9 X 1938 zdobyła mistrzostwo Pomorza w pięcioboju, była wicemistrzynią Pomorza KPW na 60 m i mistrzynią w sztafecie 4×100 m. Po sezonie 1938 została sklasyfikowana wśród lekkoatletek Pomorza na trzecim miejscu w biegu na 200 m (28,8), czwartym na 60 m (8,2), piątym w skoku w dal (465 cm), szóstym na 100 m (14,5). Brała także udział w zawodach tenisa stołowego w Toruniu i Bydgoszczy (między innymi w pierwszym spotkaniu żeńskich drużyn w Toruniu w lutym 1936).<br/><br/> 
Jednocześnie była siatkarką, przed wybuchem II wojny światowej uchodziła za najlepszą toruńską zawodniczkę w tej dyscyplinie. W 1937 i 1939 z zespołem Pomorzanina wywalczyła piąte miejsce w siatkarskich Mistrzostwach Polski. W 1937 z Pomorzaninem zdobyła wicemistrzostwo Polski KPW, w 1939 z reprezentacją Torunia wywalczyła drużynowe mistrzostwo Pomorza. Po ukończeniu szkoły średniej w 1939 przeniosła się do Warszawy, 19 VIII 1939 wygrała bieg na 800 m podczas warszawskiego trójmeczu Śląsk–Pomorze–Warszawa. Po II wojnie światowej z drużyną siatkarską Pomorzanina Toruń w 1946 (turniej w Lublinie) i w styczniu 1947 (turniej w Sopocie) zdobyła brązowe medale Mistrzostw Polski.<br/><br/>
Od 1947, od chwili podjęcia przez męża pracy w [[DYREKCJA KOLEI| Dyrekcji Okręgowej Kolei Państwowych]], mieszkała w Gdańsku.  W tym samym roku – wraz z mężem – była inicjatorką powołania sekcji piłki siatkowej w Kolejarzu Gdańsk (Gedania). Z drużyną Gedanii Gdańsk zdobyła w 1947 Puchar Gdańska, po przejęciu sekcji siatkówki Gedanii przez Grom Gdynia w 1949 wywalczyła z tą drużyną wicemistrzostwo Polski (przyznano jej wówczas tytuł królowej ścinania). W 1950 wróciła do sekcji siatkówki Gedanii, w której występowała do końca kariery. Wraz z zespołem w 1951 zwyciężczyni I Letniej Spartakiady (nieoficjalnie mistrz Polski, rozgrywek ligowych nie prowadzono), w 1952 wicemistrzyni Polski i zdobywczyni Pucharu Polski, w 1953 mistrzyni Polski i zdobywczyni Pucharu Polski, w 1954 mistrzyni Polski. W 1955 z powodu braku trenera siatkarek Gedanii podjęła się roli grającego szkoleniowca zespołu i wraz z nim zajęła czwarte miejsce w I lidze. Z zespołem Gedanii w 1951 została także mistrzynią Zrzeszenia Sportowego Kolejarz, w 1953, 1954 i 1956 zdobywczynią Pucharu Centralnej Rady Związków Zawodowych, w 1955 zdobywczynią Pucharu Głównego Komitetu Kultury Fizycznej.<br/><br/>
W latach 1947–1955 członkini kadry narodowej, była jej kapitanem. W reprezentacji Polski rozegrała 54 spotkania. Debiutowała 14 II 1948 w Częstochowie w pierwszym powojennym meczu polskich siatkarek. Była trzykrotną uczestniczką Mistrzostw Europy (ME): w 1949 w Pradze (pierwsze ME po II wojnie światowej) jako podstawowa zawodniczka drużyny narodowej zdobyła brązowy medal (pierwszy medal dla Polski po wojnie w grach zespołowych), srebrne medale zdobywała na ME w 1950 w Sofii i 1951 w Paryżu. W 1952 była uczestniczką Mistrzostw Świata w Moskwie, wywalczyła z reprezentacją Polski tytuł wicemistrzowski – zagrała w drugiej szóstce w spotkaniach fazy wstępnej z Bułgarią (3:1, w trzecim przegranym secie) i cały mecz z Indiami (3:0). Występowała z reprezentacją między innymi w sierpniu 1953 na Igrzyskach Przyjaźni i Braterstwa w Budapeszcie w ramach IV Światowego Festiwalu Młodzieży i Studentów, zajmując piąte miejsce. Znalazła się też w nieoficjalnej reprezentacji Polski, między innymi 5 VII 1950 w meczu Kraków–Bukareszt (nieoficjalna reprezentacja Rumunii – 3:1), 12 V 1954 Warszawa–Sofia (2:3). Grała w reprezentacji CRZZ, między innymi w 1953 i 1955 w majowych towarzyskich spotkaniach w Paryżu i innych miastach z okazji święta FSGT (francuskich związków zawodowych). W lipcu 1954 podczas II Ogólnopolskiej Spartakiady zdobyła z drużyną CRZZ tytuł mistrza. Występowała w reprezentacji Gdańska, między innymi 22 VIII 1957 w meczu Gdańsk–Chiny (1:3).<br/><br/>
Była także zawodniczką sekcji tenisa stołowego Gedanii, między innymi w dniach 8–9 XII 1950 grała w reprezentacji Kolejarza w mistrzostwach Zrzeszeń Sportowych Gdańska. Ponadto pracowała jako instruktorka siatkarek Gedanii, jej wychowanicą była między innymi [[MARKO-KSIĄŻEK JADWIGA, siatkarka, olimpijczyk| Jadwiga Marko-Książek]].<br/><br/>
Karierę zakończyła w 1962. Została wyróżniona tytułami Mistrz Sportu (1952) i Zasłużony Mistrz Sportu (1957), odznaczona medalem XV-lecia Sportu w Gdańsku (1960). W plebiscycie [[DZIENNIK BAŁTYCKI| „Dziennika Bałtyckiego”]] na najlepszego sportowca Wybrzeża 1953 roku uplasowała się na dziesiątej pozycji. Pochowana na [[CMENTARZ ŁOSTOWICKI| cmentarzu Łostowickim]]. Pośmiertnie odznaczona medalem „Za zasługi dla gdańskiego sportu” (2018). <br/><br/>
Mąż Edmund Kurtz (11 II 1912 – 7 VII 1994 Gdańsk), był lekkoatletą toruńskiego Pomorzanina, w 1936 został brązowym medalistą mistrzostw Pomorza w skoku w dal i trójskoku, w 1937 halowym (zimowym) mistrzem Pomorza w skoku w dal (628 cm – ustanowił rekord Pomorza), wicemistrzem w biegu na 30 m i wicemistrzem w skoku wzwyż, w 1938 wraz z Pomorzaninem drużynowym mistrzem Pomorza w lekkiej atletyce. Reprezentował Toruń, między innymi 25 VIII 1935 w spotkaniu z Bydgoszczą (trzeci na 200 m, czwarty na 100 m), 7 VI 1936 z Bydgoszczą (pierwszy w skoku w dal, drugi na 100 m, trzeci w biegu na 200 m), 23 VIII 1936 w przegranych zmaganiach z Grudziądzem (95,5:109,5; trzeci w skoku w dal), oraz Pomorze, między innymi wystąpił 7 VI 1936 w spotkaniu Bydgoszcz–Poznań (107:98; trzeci w biegu na 100 m). W 1937 roku został członkiem Wydziału Gier i Dyscyplin Okręgowego Związku Piłki Ręcznej w Toruniu (skupiającego także koszykarzy i siatkarzy), ponadto był działaczem toruńskiej piłki siatkowej. Po przybyciu na Wybrzeże był jednym z założycieli klubu Bałtyk Gdynia (1945-1947), długoletnim członkiem zarządu Gdańskiego Okręgowego Związku Lekkiej Atletyki (GOZLA), w 1950 jego wiceprzewodniczącym, w 1972-1974 prezesem, w 1976 wiceprezesem do spraw sędziowskich. W latach 1947-1960 działacz Gedanii, w 1957 był trenerem lekkoatletek tego klubu.
Odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, odznaką [[ZASŁUŻONYM ZIEMI GDAŃSKIEJ | „Zasłużonym Ziemi Gdańskiej”]], w 1971 z okazji dwudziestopięciolecia GOZLA otrzymał złotą odznakę „Zasłużony Działacz Kultury Fizycznej”.  {{author: BŚ}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Ludzie]]