Tekst źródłowy strony KORPORACJA KUPCÓW GDAŃSKICH

{{paper}}
[[File:Adolph_Jebens.jpg|thumb| [[JEBENS ADOLPH, artysta plastyk | Adolph Jebens]], Kupcy gdańscy przed giełdą zbożową w Dworze Artusa, rysunek z 1844, od lewej:<br />
  1. Itzig Goldstein (1781-1864)<br /> 
  2.  M. W. Feuerstein z Kaszmir (kupiec z Polski)<br />
  3.  Saul Joachim Joel (1796- około 1858)<br />
  4.  Johann Carl Friedrich Saltzmann (1795-1886)<br />
  5.  [[BAUM SAMUEL, kupiec, radny| Samuel Baum]] (1780-1859)<br />
  6.  Carl Wilhelm Gustav Steffens (1790-1861)<br />
  7.  Ferdinand Eduard  Steffens (1791-1875)<br />
  8.  Franz von Rottenburg (okolo 1800-1867)<br />
  9.  Carl Gottlieb Otto (1797-1863)<br />
10.  [[HOENE FRIEDRICH AUGUST THEODOR, kupiec, przedsiębiorca, radny| Friedrich August Theodor Hoene]] (1776-1868)<br />
11.  [[JEBENS FRIEDRICH WILHELM, kupiec, radny| Friedrich Wilhelm Jebens]] (1797-1879)<br />
12.  Philipp Jacob Albrecht (1793-1851)<br />
13.  [[BEHREND MAXIMILIAN, kupiec | Maximilianem Behrendem]])<br />
14.  [[BEHREND WILHELM MICHAEL THEODOR, kupiec| Wilhelm Michael Theodor Behrend]] (1789-1851)<br />
15.  [[BEHREND PAUL AUGUST ADOLPH, kupiec| Paul August Behrend]] (1798-1853)<br />
16.  [[GIBSONE ALEXANDER III, armator, radny| Alexander Gibsone III]] (1798-1853)<br />
17.  Siegfried Normann (około 1795 – przed 1864)<br />
18.  Samuel Normann (1798-1863)<br />
19.  Carl Robert von Frantzius (1800-1874)<br />
20.  [[ABEGG HEINRICH BURKHARD, radny, były patron ulicy| Heinrich Burghard Abegg]] (1791-1868)<br />
21.  Carl Beniamin Tönnies (1779-1855)<br />
22.  Adolf Lebrecht Grundtmann (1781-1862)<br />
23.  [[BEHREND HEINRICH THEODOR, kupiec, radny| Heinrich Theodor Behrend]] (1817-1893)<br />
24.  [[GOLDSCHMIDT LASER, kupiec, radny| Leser Goldschmidt]] (1816-1881)<br />
25.  Georg Ludwig Mix (1816-1903)<br />
26.  Levin Gottlieb Hirsch (1787-1867)<br />
27.  Otto Wilhelm Rosenmeyer (1800-1856)<br />
28.  [[GOLDSCHMIDT DAVID LEVIN, bankowiec| David Levin Goldschmidt]] (1788-1866)<br />
29.  [[REINICK ALFRED, kupiec, radny | Alfred Reinick]] (1812-1885)<br />
30.  Samuel David Görtz (1787-1862)]]<br />

'''KORPORACJA KUPCÓW GDAŃSKICH''' (Die Korporation der Kaufmannschaft zu Danzig). Organizacja samorządna gdańskiego kupiectwa, powołana 25 IV 1822 według statutu zatwierdzonego przez władze administracyjne rejencji gdańskiej (kolejne statuty obowiązywały od 1 X 1871 i od 1 XII 1893). Miała na celu pomoc kupcom zajmującym się handlem hurtowym w prowadzeniu transakcji handlowych na terenie Gdańska i w zagranicznych operacjach handlowych. Zarząd korporacji nadzorował działalność giełdy zbożowej w [[DWÓR ARTUSA | Dworze Artusa]]. Pracami kierował wybierany na walnym zebraniu kilkunastoosobowy zarząd z prezesem na czele, mającym jednego lub dwóch zastępców. Siedzibą władz korporacji była kamieniczka przy Langer Markt 503 (Długi Targ 45). <br/><br/> 
W pierwszych latach członkami byli także przedstawiciele ważniejszych firm handlu detalicznego artykułami przemysłowymi. W następnych latach wśród członków znalazła się także grupa właścicieli większych zakładów przemysłowych. Corocznie publikowano listę z wykazem władz i członków. Korporacja uważała się także za egzekutora testamentu [[KABRUN JAKOB, kupiec, kolekcjoner | Jakoba Kabruna]] z 1814. W 1832 powołała [[AKADEMIA HANDLOWA | Akademię Handlową]]. W ramach korporacji działały komisje branżowe oraz sąd koleżeński. Zarząd, z upoważnienia członków, reprezentował ich przed władzami administracyjnymi i miejskimi. Wielu członków zasiadało w [[RADA MIEJSKA | Radzie Miejskiej]] lub było nieetatowymi radcami w Zarządzie Miasta. Dzięki temu kupcy uzyskali wpływ na inwestycje, jak budowa nowych linii kolejowych ([[KOLEJ | kolej]]) w rejonie portu i na [[SPICHLERZE | Spichlerzach]], zgoda resortu kolei na budowę przez gdańską spółkę ważnej dla rozwoju handlu i eksportu linii kolejowej Malbork–Mława. Opinie kupców w sprawie ceł wwozowych, głównie z Rosji, przekazywano władzom państwowywm oraz gdańskim posłom do Landtagu Prowincji i parlamentu ogólnoniemieckiego (Reichstagu). Wielkim udogodnieniem dla giełdy zbożowej i samych kupców było uruchomienie w październiku 1857, w pomieszczeniach zarządu korporacji przy Langer Markt ogólnodostępnej stacji telegraficznej. Pozwalało to na bieżąco śledzić notowania londyńskiej giełdy, mającej wpływ na międzynarodowy handel płodami rolnymi. Współpracą z kupcami w ramach korporacji zainteresowani też byli właściciele miejscowych zakładów produkcyjnych, których wyroby w części przeznaczano na eksport. <br/><br/> 
20 XI 1919 na walnym zebraniu podjęto uchwałę o przekształceniu korporacji w Handelskammer zu Danzig (Izba Handlowa w Gdańsku). Decyzję uzasadniono innymi zadaniami organizacji gdańskich kupców w wyniku zmian politycznych. Pierwsze walne zebranie Handelskammer odbyło się 8 V 1920 w [[RATUSZ GŁÓWNEGO MIASTA | Ratuszu Głównego Miasta]], na którym zatwierdzono jej statut i wybrano władze. Prezesem został poprzedni długoletni wiceprezes korporacji Fritz Wieler, wiceprezesami: [[KLAWITTER CARL WILLIAM, przedsiębiorca, właściciel stoczni | Carl William (Willi) Klawitter]] jako przedstawiciel przemysłowców i [[DAMME PAUL FRIEDRICH, bankowiec, radny |  Paul Damme]], przedstawiciel sfer finansowo-bankowych. Siedzibę nowej organizacji kupieckiej przeniesiono na Hundegasse 10 (ul. Ogarna), do dawnej siedziby Akademii Handlowej. Izba kontynuowała zasady i główne kierunki działania swej poprzedniczki. Funkcjonowały komisje problemowe reprezentujące kupców i przedsiębiorców danej branży. Sprawy stowarzyszenia przedstawiano władzom [[WOLNE MIASTO GDAŃSK, 1920–1939 | II Wolnego Miasta Gdańska]] (WMG).<br/><br/> 
Po dojściu do władzy w Gdańsku nazistów w czerwcu 1933, także i ta organizacja została podporządkowana władzom, zmieniono jej nazwę i statut. W lipcu 1933 [[SENAT II WOLNEGO MIASTA GDAŃSKA 1920–1939 | Senat II WMG]] powołał Hauptwirtschaftskammer (Naczelna Izba Gospodarcza), której podporządkowano Izbę Handlową, Gewerbekammer (Izba Rzemieślnicza) i Landbund (Związek Rolników). Nadzór nad działalnością tych teoretycznie samorządnych gremiów sprawowali pełnomocnicy NSDAP. Ponieważ ta forma organizacyjna nie zdała egzaminu, 24 VIII 1934 ponownie zaczęły funkcjonować samodzielne organizacje: Industrie- und Handelskammer (Izba Handlowo-Przemysłowa), Gewerbekammer (Izba Rzemieślnicza) i Bauernkammer (Izba Chłopska). Prezesami tych organizacji byli delegowani przedstawiciele NSDAP. Członkowie organizacji nie mieli po 1933 wpływu na wybór swoich władz i form działania. Przynależność do tych organizacji była obowiązkowa, z wyłączeniem po 1935 osób narodowości żydowskiej. Poprzez te organizacje władze II WMG i partia kontrolowały sfery gospodarcze miasta. Od 26 X 1939 organizacje objęły zasięgiem cały teren [[OKRĘG RZESZY GDAŃSK-PRUSY ZACHODNIE | Okręgu Rzeszy Gdańsk-Prusy Zachodnie]] (Gau Danzig-Westpreußen). {{author: MrGl}} <br/><br/>
{| class="tableGda"
|- 
|+ style="width: 300px" | Przewodniczący (prezesi) zarządu Korporacji Kupców (1822–1919)
|- 
| 1822–1832
| [[STOBBE PETER FRIEDRICH, kupiec | Peter Friedrich Stobbe]]
|- 
| 1833–1835
| [[HEIDFELD JOHANN MATHIAS PETER, kupiec, radca | Johann Mathias Heidfeld]]
|- 
| 1836–1849
| [[HOENE FRIEDRICH AUGUST THEODOR, kupiec, przedsiębiorca, radny | Friedrich August Theodor Hoene]]
|- 
| 1850–1653
| [[GIBSONE ALEXANDER III, armator, radny | Alexander (III) Gibsone]] 
|- 
| 1854–1859
| [[JEBENS FRIEDRICH WILHELM,  kupiec, radny | Friedrich Wilhelm Jebens]]
|- 
| 1859–1877
| [[GOLDSCHMIDT LASER, kupiec, radny | Laser Goldschmidt]]
|- 
| 1878–1883
| [[ALBRECHT PHILIPP, były patron gdańskiej ulicy | Philipp Albrecht]] 
|- 
| 1884– 1901
| [[DAMME RICHARD THEODOR, bankowiec, honorowy obywatel Gdańska, były patron ulicy | Richard Theodor Damme]]
|- 
| 1902–1907
| [[BERENZ CARL HERMANN EMIL, honorowy obywatel Gdańska, były patron ulicy | Emil Berenz]]
|- 
| 1908–1919
| [[UNRUH WILHELM ADOLF, kupiec | Wilhelm Adolf Unruh]]
|-
| class="authorEgTab" | {{author: MrGl}}
|}
{| class="tableGda"
|- 
|+ style="width: 180px" | Liczba członków <br/> Korporacji Kupców
|- 
! Rok
! Liczba członków
|-
| 1826
| 277
|-
| 1849
| 213
|-
| 1870
| 256
|-
| 1891
| 322
|-
| 1900
| 351
|-
| 1910
| 428
|-
| 1917
| 514
|-
| class="authorEgTab" | {{author: MrGl}}
|}
{| class="tableGda"
|- 
|+ Prezydenci Handelskammer <br/> w latach 1920–1933
|- 
| 1920–1922
| Fritz Carl Wieler (1859–1924)
|- 
| 1923–1929
| [[KLAWITTER CARL WILLIAM, przedsiębiorca, właściciel stoczni | Carl William Klawitter]] (1856–1929)
|- 
| 1930–1933
| [[BOSSELMANN EDUARD, armator, poseł do Volkstagu | Eduard Bosselmann]] (1885–1966)
|-
| class="authorEgTab" | {{author: MrGl}}
|}
{| class="tableGda" 
|- 
|+ Prezydenci Handelskammer w latach 1934–1945*
|- 
| 1934–1938
| Hugo Schnee
|- 
| 1938–1945
| dr Eugen Mohr
|-
| class="authorEgTab" | *1934–1939: Industrie und Handelskammer zu Danzig; 1939–1945: Industrie und Handelskammer Danzig-Westpreussen. <br/> {{author: MrGl}}
|} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Życie miasta]]