Tekst źródłowy strony FILARSKI ZBIGNIEW, poeta, historyk sztuki

{{paper}}
[[File:Filarski Zbigniew.JPG|thumb|Zbigniew Filarski]]
'''ZBIGNIEW ADAM FILARSKI''' (21 IV 1917 Gdańsk – 21 XII 2005 Warszawa), poeta, historyk sztuki. Syn [[FILARSKI BERNARD, lekarz, działacz gdańskiej Polonii | Bernarda Filarskiego]]. Po ukończeniu szkoły powszechnej w Gdańsku, uczeń [[GIMNAZJUM POLSKIE | Gimnazjum Polskiego]] (matura w 1936 w Prywatnym Męskim Gimnazjum Towarzystwa Szkoły Średniej w Gdyni [[ZEGARSKI WITOLD, prorektor Akademii Medycznej w Gdańsku | dr Teofila Zegarskiego]]); rozpoczął studia na Wydziale Architektury  [[TECHNISCHE HOCHSCHULE DANZIG | Technische Hochschule Danzig]] (THD), należał do Związku Harcerstwa Polskiego (ZHP, [[HARCERSTWO | harcerstwo]]), Ligi Morskiej i Kolonialnej, [[GMINA POLSKA ZWIĄZEK POLAKÓW W WOLNYM MIEŚCIE GDAŃSKU | Gminy Polskiej Związku Polaków]], [[BRATNIA POMOC ZRZESZENIA STUDENTÓW POLAKÓW POLITECHNIKI GDAŃSKIEJ | Bratniej Pomocy Zrzeszenia Studentów Polaków Politechniki Gdańskiej]], Polskiego Związku Zachodniego.<br/><br/>
Kilka dni przed wybuchem II wojny światowej, na zlecenie Polskiego Związku Zachodniego, przeprowadził transport uchodźców gdańskich (około 300 rodzin) z Tczewa do Inowrocławia, gdzie kierował obozem dla uchodźców do momentu aresztowania przez Niemców. Przekazany do Bydgoszczy, po zwolnieniu powrócił do Gdańska. Ponownie aresztowany 13 IX 1939 pod zarzutem prowadzenia działalności antyniemieckiej i partyzanckiej. Pod koniec 1939 osadzony w [[OBÓZ DLA POLAKÓW W NOWYM PORCIE | obozie dla Polaków w Nowym Porcie]], 30 XII 1939 w [[OBÓZ STUTTHOF | obozie Stutthof]]. 9 IV 1940 wysłany do KL Sachsenhausen, w maju 1940 do KL Mauthausen-Gusen, gdzie pracował m.in. przy budowie obozu, w kamieniołomach, w biurze budowlanym, w stolarni. Za odmowę podpisania Volkslisty zesłany do kamieniołomów, m.in. do komanda archeologicznego na zamku Spielberg. Członek grupy Międzynarodowego Ruchu Oporu, jeden z twórców poezji obozowej, rysunków z życia więźniów w KL Gusen, portretów, redaktor czasopisma byłych więźniów politycznych „Wolne Gusen” (pierwszy numer 5 V 1945).<br/><br/>
Od 11 VIII 1945 pracował w Salzburgu jako asystent i zastępca Bohdana Urbanowicza, delegata polskiego Ministerstwa Kultury i Sztuki do spraw rewindykacyjnych na Austrię zrabowanego przez Niemców polskiego mienia, dzieł sztuki i zbiorów bibliotecznych, zgromadzonych na zamku Fischhorn w Zell am See. 21 VI 1946 powrócił do Polski, konwojując dwanaście wagonów odzyskanych zbiorów bibliotecznych i dzieł sztuki. W latach 1947–1952 studiował historię sztuki na Uniwersytecie Warszawskim, uzyskał tytuł magistra. Pracownik Muzeum Narodowego w Warszawie (kustosz i kierownik Działu Sztuki Środkowego i Dalekiego Wschodu), w latach 1971–1977 pracownik Państwowego Muzeum Etnograficznego w Warszawie.<br/><br/>
Odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi, Krzyżem Partyzanckim, Medalem X-lecia PRL. Żonaty z Barbarą Jadwigą z domu Wąsik (30 VII 1922 Warszawa – 3 IX 2007 Warszawa), prof. dr hab., historyczki sztuki, bizantynolożki, od 1987 profesora Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego (KUL) i kierowniczki Katedry Historii Sztuki Starożytnej i Wczesnochrześcijańskiej KUL. Bezdzietni, pochowani w grobie rodzinnym żony na cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie. {{author: EG}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Ludzie]]