Tekst źródłowy strony CMENTARZE NA TERENIE ŚRÓDMIEŚCIA. GŁÓWNE MIASTO

{{paper}}
[[File:Cmentarz_Śródmieście.jpg|thumb|Dawna brama cmentarza kościoła Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny między kamienicami przy ul. Chlebnickiej 51 i Piwną 40, 1940]]
[[File:Cmentarze_na_terenie_Srodmiescia._Glowne_Miasto.jpg|thumb|[[HELLINGRATH BERTHOLD FRANZ, rzeźbiarz, malarz, rysownik| Berthold Hellingrath]], Dawna brama cmentarza przy kościele Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny, widok od strony kościoła, w tle kamienice ul. Piwnej, przed 1945]]
[[File: Brama_cmentarza_św.Jana.jpg |thumb| Dawna brama cmentarza kościoła św. Jana, widok od ul. Minogi, 2022]]
[[File: Zaułek_Zachariasza_Zappio.png |thumb| Zaułek Zachariasza Zappio, widok od ul. Świętojańskiej]]

'''CMENTARZE NA TERENIE ŚRÓDMIEŚCIA. GŁÓWNE MIASTO. Najświętszej Marii Panny''' (St. Marien-Kirchhof). Najstarszy cmentarz na Głównym Mieście, powstał przy parafialnym [[KOŚCIÓŁ WNIEBOWZIĘCIA NAJŚWIĘTSZEJ MARII PANNY | kościele Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny]] (NMP), w trakcie budowy którego w 1343 przeznaczono pod cmentarz obszar wielkości 90 × 90 m, znajdujący się po północnej stronie kościoła, od ul. św. Ducha. Udokumentowane funkcjonowanie w 1352; w 1363 określono, że pochówki na nim zarówno biednych, jak i bogatych miały być wolne od opłat, natomiast w samym kościele NMP chować można było tylko prałatów i zwierzchników kościoła (a więc Krzyżaków), co nie przeszkodziło pochówkom w kaplicach kościoła przedstawicieli patrycjatu czy wybitniejszych przedstawicieli cechów, fundatorów tych kaplic. W 1514 zamknięto i wybrukowano część zachodnią. W początku XVI wieku istniał cmentarz protestancki po stronie południowej kościoła NMP, dochodzący do ul. Chlebnickiej. Zachowała się po nim datowana na 1551 brama cmentarna (tzw. Portal Rady). Funkcjonował do 1807, określany wówczas jako przepełniony, zamknięty w 1819, nie istnieje. {{author: BŚ}} <br /><br /> '''Szpitala św. Ducha''' (Heilig-Geist-Hospital), ul. Tobiasza, ul. U Furty (Tobiasgasse, Am Haustor), katolicki, od połowy XVI wieku ewangelicki. Kolejny z cmentarzy tego szpitala, funkcjonującego przed 1308 w mieście na [[PRAWO LUBECKIE | prawie lubeckim]] ([[STARE MIASTO | Stare Miasto]]), następnie przy ul. św. Ducha, od 1353–1357 w omawianym miejscu. Założony między budynkiem szpitala a murami miejskimi; od 1782 zaprzestano na nim systematycznych pogrzebów, ostatnie cztery odnotowane w 1830. Nie istnieje. {{author: JWL}} <br /><br /> '''Szpitala św. Gertrudy'''. Założony w 1342 wraz ze szpitalem tuż przy granicy Głównego Miasta, na wysokości Przedbramia ul. Długiej, po prawej (wschodniej) stronie [[KANAŁ RADUNI | Kanału Raduni]]. Przeznaczony na pochówki ludzi biednych i zmarłych na zarazę (komunalny). W czasie zarazy w Gdańsku w 1484 (od lipca do jesieni) pochowano na nim podobno 5400 osób. W związku z rozbudową [[FORTYFIKACJE | fortyfikacji]] i przeniesieniem [[SZPITAL ŚW. GERTRUDY | szpitala św. Gertrudy]] na Zaroślak, w 1538 zakazano dalszych pochówków, dopuszczając tylko korzystanie z grobów dziedzicznych (do 1563). Ślady istnienia (nagrobki) notowane jeszcze w początku XVIII wieku; jego funkcję przejął cmentarz Bożego Ciała. {{author: BŚ}} <br /><br /> '''Św. Jana''' (St. Johannis-Kirchhof), parafialny, ul. Świętojańska, ul. Minogi (Johannisgasse, Neunaugengasse), katolicki, od 1559 ewangelicki. Powstał wraz z [[KOŚCIÓŁ ŚW. JANA CHRZCICIELA I ŚW. JANA APOSTOŁA | kościołem św. Jana]] w XIV wieku. Znajdował się na długim, wąskim pasie terenu przy północnej ścianie kościoła; od zachodu (ul. Minogi) zamknięty murem i bramą, zajmował około 0,1 ha. Druga brama cmentarza była przy prezbiterium, od ul. Świętojańskiej. W początku XVIII wieku wybudowano kaplicę cmentarną, od strony zachodniej przylegającą do nawy północnej. W 1807 uznany za przepełniony. Nazwę St. Johannis-Kirchhof nosiła ulica między kościołem a ul. Straganiarską i Warzywniczą (od 25 III 1999 Zaułek Zachariasza Zappio). {{author: JWL}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Przestrzeń miasta]]