Tekst źródłowy strony BUDZISZ PAWEŁ, kolejarz, działacz gdańskiej Polonii

{{web}}
[[File:Paweł_Budisz_fotografia_obozowa_Auschwitz-Birkenau.jpg |thumb| Paweł Budzisz, fotografia obozowa Auschwitz-Birkenau]]
[[File: 1_Paweł_Budzisz.jpg |thumb| Paweł Budzisz, akt zgonu wystawiony przez Urząd Stanu Cywilnego w KL Auschwitz-Birkenau]]
'''PAWEŁ BUDZISZ''' (11 I 1899 Gdańsk-[[ORUNIA |Orunia]] – 18 I 1942, Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu), kolejarz, działacz gdańskiej Polonii. Syn nauczyciela Maksymiliana Budzisza (ur. 1860) i Jadwigi z domu Kiewert. Brat pracowników PKP i działaczy polonijnych [[WOLNE MIASTO GDAŃSK, 1920–1939 | II Wolnego Miasta Gdańska]] (II WMG) Franciszka (1896–1941 KL Auschwitz) i Maksymiliana (1900–1941 KL Mauthausen). W dzieciństwie wraz z rodzicami i rodzeństwem mieszkał w kamienicy należącej do ojca przy An der Ostbahn 7 (ul. Dworcowa) w Gdańsku-Oruni. <br/><br/>
Od 30 III 1923 pracownik PKP. W latach 1928-1937 pracował jako adiunkt kolejowy w różnych miejscowościach na terenie II WMG. Przez pewien okres mieszkał w Sopocie przy Waldchenstrasse 14 (ul. Bolesława Chrobrego). Od 1926 należał do zarządu sopockiego gniazda [[TOWARZYSTWO GIMNASTYCZNE „SOKÓŁ” | Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”]], od 1929 był jego skarbnikiem. Od 1937 zatrudniony jako zawiadowca stacji w Pruszczu Gdańskim. Zamieszkał z żoną i dziećmi w budynku pruszczańskiego dworca kolejowego, w którym mieściły się wówczas także m.in. ochronka [[GDAŃSKA MACIERZ SZKOLNA (1921–1939) | Macierzy Szkolnej]] oraz świetlica i który stanowił centrum spotkań kulturalnych miejscowej Polonii. Członek [[GMINA POLSKA ZWIĄZEK POLAKÓW W WOLNYM MIEŚCIE GDAŃSKU | Gminy Polskiej Związek Polaków w Wolnym Mieście Gdańsku]], Związku Urzędników Kolejowych, Rodziny Kolejowej, Kolejowego Klubu Sportowego, Tajnej Organizacji Wojskowej, Związku Byłych Powstańców i Wojaków. <br/><br/>
1 IX 1939 aresztowany przez Niemców i uwięziony w budynku szkoły powszechnej w Pruszczu Gdańskim (przy obecnej ul. Wojska Polskiego 7B). Przetrzymywany następnie w [[ARESZT ŚLEDCZY W GDAŃSKU | więzieniu]] w Gdańsku), skierowany do [[OBÓZ STUTTHOF | obozu Stutthof]].  17 XII 1941 przywieziony do obozu KL Auschwitz, w grupie 31 więźniów skierowanych tu przez gestapo w Gdańsku. Zarejestrowany jako więzień polityczny z numerem obozowym 24620. Według niemieckiej dokumentacji zmarł w szpitalu obozowym, na oddziale chorób zakaźnych. <br/><br/>
W 1929 ożenił się z Anną Schlieger (7 X 1904 – 3 IX 2001), ojciec Jutty Marii (ur. 1930) i Gabrieli Anny (24 V 1936 – 13 VI 2003). Jesienią 1939 żonę z dziećmi wywieziono do Generalnego Gubernatorstwa. Po 1945 wdowa mieszkała w Sopocie, pochowana na tamtejszym Cmentarzu Parafialnym (z matką Marią Schlieger z Rajkowskich (15 VII 1866 – 17 X 1953) i córką Gabrielą Anną).<br/><br/>
Imiona i nazwiska Pawła, Franciszka i Maksymiliana Budziszów zostały upamiętnione na pomniku Martyrologii Polskich Mieszkańców Sopotu, odsłoniętym 22 III 1985 w Sopocie przy ul. Kościuszki.  Jego nazwisko umieszczono też na tablicy pamiątkowej, odsłoniętej 1 IX 1998 na frontowej ścianie dworca kolejowego w Pruszczu Gdańskim (upamiętniającej łącznie 23 kolejarzy z II WMG, tablicę zdjęto przy budowie nowego budynku dworcowego). {{author:DD}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Ludzie]] <br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/>

'''Bibliografia''': <br/>
Archiwum Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu. <br/>
Muzeum Stutthof w Sztutowie. <br/>
Danilewicz Gabriela, ''Polskie rody w Sopocie'', Sopot 1996. <br/>  
Danilewicz Gabriela, ''W kręgu polonii gdańskiej'', Gdańsk 1996. <br/>                                                                                                
Krośnicka Jadwiga, ''Księga pamiątkowa kolejarzy polskich z rejonu Pruszcza Gdańskiego w latach 1920-1939 pozostających w służbie Polskich Kolei Państwowych (PKP) na terenie Wolnego Miasta Gdańska zamordowanych w hitlerowskich obozach koncentracyjnych w latach 1939–1944'', Pruszcz 2005. <br/>
Mamuszka Franciszek, ''Kronika życia polskiego w Sopocie na przestrzeni wieków'', Gdańsk 1990.