Tekst źródłowy strony WOJEWÓDZTWO GDAŃSKIE

{{paper}}
[[File:Województwo_gdańskie.jpg|thumb|Obwieszczenie wojewody gdańskiego o powołaniu województwa w 1945 roku]]

'''WOJEWÓDZTWO GDAŃSKIE.''' 1) Utworzone 30 III 1945 na mocy dekretu Krajowej Rady Narodowej, ogłoszonego publicznie 3 IV 1945 na wiecu z okazji wyzwolenia Gdańska na Placu Zamkowym w Warszawie, w obecności około 50 000 osób. Dekret wszedł w życie z dniem ogłoszenia drukiem 7 IV 1945.<br/><br/>
Ze stolicą w Gdańsku, obejmowało w chwili powołania sześć przedwojennych powiatów ówczesnego polskiego województwa pomorskiego: gdyńsko-grodzki, kartuski, kościerski, morski (od 1951 wejherowski), starogardzki (6 II 1950 miasto Starogard przemianowano na Starogard Gdański) i tczewski oraz obszar byłego [[WOLNE MIASTO GDAŃSK, 1920–1939 | Wolnego Miasta Gdańska]] (II WMG): powiat nowodworski, miasto Gdańsk, powiat gdański z miastem Sopotem. Dekret, nie uznający włączenia II WMG do Niemiec 1 IX 1939, znosił na jego byłym obszarze "przepisy dotychczas obowiązującego ustawodawstwa” i rozciągał na nie „ustawodawstwo obowiązujące na pozostałej części województwa gdańskiego”. Zapis znalazł potwierdzenie w jednej z uchwał konferencji w Poczdamie z 2 VIII 1945, przyjmującej, że obszar byłego II WMG znajduje się w granicach państwa polskiego i nie stanowi części radzieckiej strefy okupacyjnej w Niemczech.<br/><br/>  
Struktury Urzędu Wojewódzkiego tworzyła [[GRUPY OPERACYJNE W GDAŃSKU W 1945 ROKU| grupa operacyjna]] Ministerstwa Administracji Publicznej na czele z Kazimierzem Banaś-Purwinem. 30 III 1945 grupa ta pod przewodnictwem Bohdana Podhorskiego-Piotrowskiego (Kazimierz Banaś-Purwin z powodu choroby zatrzymał się w Toruniu i dotarł 10 kwietnia) przybyła do Sopotu, obejmując na siedzibę Urzędu Wojewódzkiego budynek ratusza. 16 VII 1945 siedzibę przeniesiono do Gdańska, do budynków przy ul. Okopowej 9.<br/><br/>
7 VII 1945 do województwa przyłączono powiaty elbląski, kwidzyński, malborski i sztumski z byłej prowincji Ostpreussen (Prusy Wschodnie) i aktualnego okręgu warmińsko-mazurskiego, oraz powiaty bytowski, lęborski, miastecki, sławieński i słupski z byłej prowincji Pommern i aktualnego okręgu zachodniopomorskiego. W sierpniu 1946 z granic województwa wyłączono i przyłączono do powstałego wówczas województwa szczecińskiego powiaty miastecki, sławieński i słupski.<br/><br/>
W 1946 województwo gdańskie było najmniejszym z 14 województw w Polsce, zajmowało obszar 10 725 km² z 14 powiatami, 24 miastami, 11 gminami wiejskimi  i 732 100 mieszkańcami. Drobnych zmian dokonano 15 XII 1958, kiedy z powiatu kwidzyńskiego wyłączono miejscowości Bulowo i Galinowo w gminie Trumieje i przyłączono do województwa olsztyńskiego, zaś ze wsi Łąg i Stare Prusy w województwie bydgoskim przeniesiono niektóre parcele do powiatu starogardzkiego.<br/><br/>    
W 1967 dzieliło się na powiaty miejskie (grodzkie): Elbląg, Gdańsk, Gdynia, Sopot, Tczew i ziemskie: Elbląg, Kartuzy, Kościerzyna, Kwidzyn, Lębork, Malbork, Nowy Dwór Gdański, Gdańsk (z siedzibą w Pruszczu Gdańskim), Puck, Starogard, Sztum, Tczew, Wejherowo, oraz 87 gmin. Ludność (1965): 1 352 800. Graniczyło z województwem szczecińskim (1945–1950), bydgoskim, koszalińskim (od 1950) i olsztyńskim.<br/><br/>
2) 25 V 1975 utworzone na mocy ustaw o nowym podziale administracyjnym Polski (podział na 49 województw, zniesienie powiatów), pomniejszone głównie na rzecz nowo powstałych województw elbląskiego (Elbląg, Malbork, Kwidzyn, Sztum, Nowy Dwór) i słupskiego (Słupsk, Lębork). Od 1990 wojewodę w jego działaniach wspomagały Urzędy Rejonowe, o wyznaczonych rozporządzeniem Prezesa Rady Ministrów z 1 sierpnia tego roku siedzibach (Gdańsk, Gdynia, Kartuzy, Kościerzyna, Puck, Starogard Gdański, Tczew, Wejherowo); każdy z Urzędów służył do obsługi kilka gmin. Powierzchnia 7394 km², z 64 gminami. Ludność: w roku 1975 – 1 249 300, w 1990 – 1 431 600, w 1998 – 1 469 400. Zlikwidowane 1 I 1999, w całości włączone do [[WOJEWÓDZTWO POMORSKIE | województwa pomorskiego]]. {{author: BŚ}}<br /><br />


{| class="tableGda"
|- 
|+ Wojewodowie gdańscy w latach 1945–1950
|- 
| 31 III 1945 – 31 I 1946
| [[OKĘCKI MIECZYSŁAW SZCZĘSNY, wojewoda gdański |  Mieczysław Szczęsny Okęcki]]
|- 
| 1 II 1946 – 25 V 1950
| [[ZRAŁEK STANISŁAW |  Stanisław Zrałek]]
|-
| class="authorEgTab" | {{author: MrGl}}
|}
{| class="tableGda"
|- 
|+ Przewodniczący Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w latach 1950–1973
|- 
| 25 V 1950 – 30 XI 1951
| Mieczysław Wągrowski
|- 
| 23 IV 1952 – 4 III 1954
| Bolesław Geraga
|- 
| 4 III 1954 – 26 XI 1956
| Walenty Szeliga
|- 
| 26 XI 1956 – 10 XI 1960
| [[WOŁEK JÓZEF |  Józef Wołek]]
|- 
| 10 XI 1960 – 9 VI 1969
| [[STOLAREK PIOTR |  Piotr Stolarek]]
|- 
| 9 VI 1969 – 20 I 1972
| [[BEJM TADEUSZ |  Tadeusz Bejm]]
|- 
| 20 I 1972 – 12 XII 1973
| [[ŚLIWOWSKI HENRYK | Henryk Śliwowski]] 
|-
| class="authorEgTab" | {{author:MrGl}}
|}
{| class="tableGda"
|- 
|+ Wojewodowie gdańscy w latach 1973–1998
|- 
| 12 XII 1973 – 15 I 1979
| [[ŚLIWOWSKI HENRYK |  Henryk Śliwowski]]
|- 
| 15 I 1979 – 3 II 1982
| [[KOŁODZIEJSKI JERZY |  Jerzy Kołodziejski]]
|- 
| 3 II 1982 – 22 XI 1988
| [[CYGAN MIECZYSŁAW |  Mieczysław Cygan]]
|- 
| 22 XI 1988 – 3 VIII 1990
| [[JĘDYKIEWICZ JERZY |  Jerzy Jędykiewicz]]
|- 
| 3 VIII 1990 – 10 VII 1996
| [[PŁAŻYŃSKI MACIEJ |  Maciej Płażyński]]
|- 
| 1 IX 1996 – 17 XI 1997
| Henryk Wojciechowski
|- 
| 13 I 1998 – 31 XII 1998
| [[SOWIŃSKI TOMASZ | Tomasz Sowiński]]
|-
| class="authorEgTab" | {{author: MrGl}}
|} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Życie miasta]]