Tekst źródłowy strony ZAKRĘT PIĘCIU GWIZDKÓW

{{paper}}
 [[File:1_Zakręt_Pięciu_Gwizdków.jpg|thumb|Zakręt Pięciu Gwizdków, od 1964 poszerzony i pogłębiony, widok od strony ujścia Wisły]]
[[File: Zakręt_5_Gwizdków.jpg |thumb| Zakręt Pięciu Gwizdków, widok w stronę ujścia Wisły]]
[[File:Zakręt_Pięciu_Gwizdków.jpg|thumb|Zakręt Pięciu Gwizdków, widok w stronę ujścia Wisły (u góry po prawej półwysep Westerplatte, u dołu twierdza w [[WISŁOUJŚCIE| Wisłoujściu]])]]
[[File:Srebrne gwizdki żeglarzy morskich, 1500–1550.JPG|thumb|Srebrne gwizdki żeglarzy morskich, 1500–1550]]
'''ZAKRĘT PIĘCIU GWIZDKÓW''', miejsce styku dawnego głównego koryta Wisły przy jej ujściu do Zatoki Gdańskiej w rejonie Mewiego Szańca z zachodnią jej odnogą odciętą śluzą w końcu XVIII wieku i przebudowaną po 1820 roku w kanał portowy z kamiennymi nabrzeżami. Długości 600 m, szerokość 60 m, głębokość 11 m, wymagał zmiany kursu statku o 110 stopni, przy utrudnionej widoczności z uwagi na zabudowę nabrzeży. Nazwa nawiązuje do sygnałów dźwiękowych dawanych przez statki, będących ostrzeżeniem dla mijających się jednostek.<br/><br/>
We wrześniu 1939 miejsce, z którego pancernik [[SCHLESWIG-HOLSTEIN | „Schleswig-Holstein”]] prowadził ostrzał polskiej Wojskowej Składnicy Tranzytowej na [[WESTERPLATTE | Westerplatte]]. Na przełomie 1948/1949 na wieży Kapitanatu Portu Gdańsk zainstalowano sygnał ostrzegawczy informujący statki wchodzące do portu o jednostkach płynących zza zakrętu w stronę przeciwną, na samym zakręcie ustawiono światła sygnalizacyjne. Miało to wyeliminować konieczność dawania sygnałów przez same jednostki, pomysł jednak się nie sprawdził. W lutym 1949 podjęto decyzję o ścięciu rogu zakrętu od strony Nabrzeża Pięciu Gwizdków, we wrześniu 1950 nakazano mimo to ponownie statkom informować o swojej obecności pięcioma krótkimi sygnałami (rozważano też możliwość umieszczenia na brzegu megafonów).<br/><br/>
Niekorzystne parametry zakrętu ograniczały także możliwości budowy i remontów w gdańskich stoczniach większych jednostek (kłopoty z przejściem miał np. remontowany w Gdańsku m/s „Batory”). W związku z tym został poszerzony i pogłębiony w latach 1958–1964, wydobyta ziemia posłużyła do wykonania kopca, na którym w 1966 stanął [[POMNIK OBROŃCÓW WESTERPLATTE| pomnik Obrońców Westerplatte]]. Po stronie północno-zachodniej znajduje się Nabrzeże Mew oraz przystań Żeglugi Gdańskiej, po stronie południowo-zachodniej Nabrzeże Pięciu Gwizdków. Utrwalony w powieści Andrzeja Brauna (1923–2008) ''Lewanty'' (1952 i 1954), dał też tytuł socrealistycznej powieści [[FENIKOWSKI FRANCISZEK | Franciszak Fenikowskiego]] (1951). {{author:BŚ}}[[Category: Encyklopedia]] [[Category: Przestrzeń miasta]]