Tekst źródłowy strony BREZA EDWARD, profesor Uniwersytetu Gdańskiego

{{paper}}
[[File:Breza Edward.JPG|thumb|Edward Breza ]]

'''EDWARD BREZA''' (24 IX 1932 Kalisz koło Kościerzyny – 12 X 2017), naukowiec, językoznawca. Syn Józefa i Marii z domu Gruchały. Naukę w szkole podstawowej rozpoczął w Kaliszu, ukończył w 1948 w Lipuszu. W latach 1948–1951 był uczniem Liceum Ogólnokształcącego w Kościerzynie, w 1951 wstąpił do Zgromadzenia Zmartwychwstańców, maturę zdał w 1953 eksternistycznie w Poznaniu. W 1958 ukończył studia filozoficzno-teologiczne w Metropolitalnym Seminarium Duchownym w Krakowie, zrezygnował ze święceń kapłańskich. W 1961 ukończył eksternistycznie Liceum Pedagogiczne w Gdyni. Od 13 X 1958 był nauczycielem religii w Szkole Podstawowej nr 1 w Kościerzynie, nauczał dodatkowo języka polskiego, języka rosyjskiego, historii, biologii i geografii. Od 1960 pracował w szkole Dziemianach, od 1962 w Kaliskach. W 1959 został przyjęty bez egzaminów na zaoczne studia polonistyczne w gdańskiej [[WYŻSZA SZKOŁA PEDAGOGICZNA | Wyższej Szkole Pedagogicznej]] (WSP), które ukończył w 1964. W 1962 skończył Studium Bibliotekarskie w Gdyni. W latach 1964–1970 pracował jako instruktor języka polskiego w powiecie kościerskim i nauczyciel kontraktowy języka niemieckiego w Liceum Ogólnokształcącym w Kościerzynie. <br/><br/>
Od 1966 był pracownikiem WSP na stanowisku starszego asystenta, od 1970 [[UNIWERSYTET GDAŃSKI | Uniwersytetu Gdańskiego]] (UG). Od 1972 doktor (promotor: prof. [[GÓRNOWICZ HUBERT EDWARD | Hubert Górnowicz]]), adiunkt w Zakładzie Języka Polskiego UG. Od 1978 doktor habilitowany, w 1988 profesor (tytularny), od 1993 profesor zwyczajny. Na UG pełnił między innymi funkcje prodziekana Wydziału Humanistycznego (1978–1981), dyrektora Instytutu Filologii Polskiej (1981–1991) i kierownika Zakładu Historii Języka Polskiego, Dialektologii i Onomastyki (1988–2002). Pracował również w WSP w Bydgoszczy (1978–1994). Od 2002 przebywał na emeryturze, nadal wykładając: w Bałtyckiej Wyższej Szkole Humanistycznej w Koszalinie (2003–2004), [[GDAŃSKA WYŻSZA SZKOŁA HUMANISTYCZNA | Gdańskiej Wyższej Szkole Humanistycznej]] (2003–2007) oraz w Wyższej Szkole Zawodowej w Mławie (2004–2010), na pół etatu w Zespole Kolegiów Nauczycielskich w Koszalinie (2003–2006). <br/><br/>
Był między innymi członkiem [[GDAŃSKIE TOWARZYSTWO NAUKOWE | Gdańskiego Towarzystwa Naukowego]] (od 1975, w latach 1981–1985 przewodniczący I Wydziału), Komisji Onomastycznej Komitetu Językoznawstwa Polskiej Akademii Nauk, Międzynarodowego Komitetu Onomastycznego w Lowanium, Rady Naukowej Muzeum Piśmiennictwa i Muzyki Kaszubsko-Pomorskiej w Wejherowie (1989–1998). Redagował „Prace Językoznawcze UG”.  W latach 1991–2007 był redaktorem [[ROCZNIK GDAŃSKI | „Rocznika Gdańskiego”]]. Badania naukowe prowadził głównie w dziedzinie onomastyki; napisał między innymi prace ''Toponimia powiatu kościerskiego'' (1974, doktorat), ''Pochodzenie przydomków szlachty pomorskiej'' (1978, praca habilitacyjna, wyd. 2: 1986), ''Nazwiska Pomorzan. Pochodzenie i zmiany'' (2000–2004); zajmował się także historią języka i dialektologią. Jako znawca kaszubszczyzny był współautorem ''Gramatyki kaszubskiej'' (1981) oraz ''Zasad pisowni kaszubskiej'' (1976, 1984). <br/><br/> 
Został odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi, Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski, Medalem Komisji Edukacji Narodowej, odznakami „Zasłużony Działacz Kultury”, [[ZASŁUŻONYM ZIEMI GDAŃSKIEJ | „Zasłużonym Ziemi Gdańskiej”]], Medalem Uniwersytetu Gdańskiego, [[MEDAL STOLEMA | Medalem Stolema]] (1983), w 2003 [[MEDAL KSIĘCIA MŚCIWOJA II | Medalem Księcia Mściwoja II]]. 25 IV 2006 uhonorowany doktoratem honoris causa Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy (pierwszy tej uczelni). 6 VI 2006 otrzymał tytuł honorowego obywatela gminy Dziemiany, 12 X 2013 tytuł honorowego obywatela Kościerzyny. <br/><br/>
Pochowany na Cmentarzu Komunalnym w Sopocie. Od 2022 patron ulicy w rodzinnym Kaliszu. {{author: EK}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Ludzie]]