Tekst źródłowy strony ZAKŁADY NAPRAWCZE TABORU KOLEJOWEGO I MIEJSKIEGO

{{paper}}
[[File: Główny_Warsztat_Kolejowy.jpeg |thumb| Eisenbahn-Hauptwerkstatt Danzig-Troyl, 1929]]
[[File: Główny_Warsztat.jpeg |thumb| Eisenbahn-Hauptwerkstatt Danzig-Troyl, 1929]]
[[File: Główny_Warstzat_Przeróbka.jpeg |thumb| Eisenbahn-Hauptwerkstatt Danzig-Troyl, 1929]]
[[File: Zakłady_Naprawcze.jpg |thumb| Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego i Miejskiego, 2021]]
[[File: Zakłady_Naprawcze_Taboru.jpg |thumb| Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego i Miejskiego, 2021]]
[[File: Zakłady_Naprawcze_Taboru_Kolejowego.jpg |thumb| Hala wynajęta producentowi jachtów, 2021]]
'''ZAKŁADY NAPRAWCZE TABORU KOLEJOWEGO I MIEJSKIEGO''' (ZNTKiM), na Przeróbce (Troyl), przy Breitenbachstraße (ul. Siennicka 25). Powstały 2 VI 1912 jako Główny Warsztat Kolejowy Gdańsk-Troyl (Eisenbahn-Hauptwerkstatt Danzig-Troyl, EHW Danzig-Troyl) w związku z uruchomieniem 15 X 1905 pobliskiej kolei na Ostrów ([[KOLEJ | kolej]]). Prace budowlane kontynuowano do 1920, wznosząc na 30 ha, w stylu eklektycznym, kilkanaście obiektów, w tym dwie największe na Pomorzu Wschodnim hale przemysłowe: napraw wagonów (251 × 103 m) oraz napraw lokomotyw (166 × 102 m).<br/><br/>
W latach 1920–1921 zmontowano tu 150 parowozów towarowych typu 7001 (serii PKP Tr20175), wyprodukowanych w Baldwin Locomotive Works w Filadelfii (USA), a zakupionych przez rząd polski. W 1922 roku (na mocy art. nr 107 traktatu wersalskiego z 1919) wraz z byłą [[STOCZNIA KRÓLEWSKA | Stocznią Królewską]] (Cesarską), przekazane na 50 lat w bezpłatną dzierżawę nowo utworzonej międzynarodowej spółce International Shipbuilding and Engineering Co Ltd, używającej też nazwy Stocznia Gdańska i Warsztaty Kolejowe (Danziger Werft und Eisenbahnwerkstätten AG) z udziałem kapitału polskiego równym 20% (reprezentowanego przez Bank Handlowy w Warszawie), [[WOLNE MIASTO GDAŃSK, 1920–1939| II Wolnego Miasta Gdańska]] – 20% (reprezentowanego przez Danziger Privat-AG), Wielkiej Brytanii – 30% (reprezentowanego przez fabrykę wagonów Cravens Ltd) i Francji – 30% (reprezentowanego przez Groupement Industriel pour Danzig/Gdańską Grupę Przemysłową).<br/><br/>
W okresie II wojny światowej, jako Zakłady Remontowe (DRB-Ausbesserungswerke) zarządzane przez Koleje Rzeszy Niemieckiej (Deutsche Reichsbahn – DR), remontowały tabor kolejowy zdobyty we Francji i Rosji, produkowały składy liczące po siedem-osiem wagonów o wzmocnionym podwoziu, na których montowano działka przeciwlotnicze, remontowały lufy armatnie, przerabiały samochody ciężarowe na drezyny i produkowały kadłuby ścigaczy torpedowych (w 1945 jeden z pozostawionych kadłubów o długości 35 metrów w [[STOCZNIA PÓŁNOCNA IM. BOHATERÓW WESTERPLATTE | Stoczni Północnej]] przebudowany został na statek „Julia” pływający w [[ŻEGLUGA GDAŃSKA | Żegludze Gdańskiej]]). Stare maszyny zastąpiono sprowadzonymi z fabryk francuskich. W okresie 1940–1945 przy zakładach funkcjonowały (w okolicy obecnej ul. Ku Ujściu i ul. Przetocznej) dwa obozy pracy: męski (Gemeinschaftslager Troyl, 10 baraków) oraz kobiecy (Gemeinschaftslager Troyl II, 6 baraków), liczące łącznie 1000 więźniów.<br/><br/>
Od 1945 roku (działalność rozpoczęta w maju) zakłady nosiły nazwę Warsztatów Głównych Gdańsk–Trojan, następnie Warsztatów Kolejowych Polskich Kolei Państwowych, od 1952 Zakładów Naprawczych Taboru Kolejowego. Do końca 1945 miesięcznie remontowano w nich około 100 parowozów i wagonów, między innymi w 1955–1962 na potrzeby [[SZYBKA KOLEJ MIEJSKA | Szybkiej Kolei Miejskiej]] odbudowywały otrzymane w ramach odszkodowań wojennych 32 wagony berlińskiego S-bahnu (jednostki EW-90, EW-91, EW-92). W roku 1958 wyprodukowały dla PKS kilkadziesiąt autobusów na podwoziu z silnikiem Leyland (karoserie z wyposażeniem pochodziły z taboru kolejowego), na bazie silników odrzutowych samolotów MiG wykonano kilkadziesiąt pługów śnieżnych.<br/><br/>
Przez wiele lat na trasie Kanał Kaszubski-Port – Gdańsk Główny kursował pociąg służbowy wożący głównie pracowników ZNTK; w okresie 1947–1948 pociągi te docierały do Gdyni Głównej i Gdyni-Chyloni, w 1949 do Wejherowa. W latach 80. XX wieku używano do tego celu jednostek elektrycznych. Od 2001 przedsiębiorstwo nosi nazwę Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego i Miejskiego sp. z o.o. Naprawa taboru odbywa się w jednej hali, pozostałą powierzchnię dzierżawią firmy, między innymi producent jachtów. {{author: MZM}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Życie miasta]]