Tekst źródłowy strony MILWITZ BARTHOLOMÄUS, malarz

{{paper}}
[[File:Bartholomäus Milwitz, Pożar na Długim Targu, 1650.JPG|thumb|Bartholomäus Milwitz ''Pożar na Długim Targu'', 1650 (płonie kamienica pod obecnym nr 43, późniejszy Dom Ławników przy [[DWÓR ARTUSA| Dworze Artusa]])]]
[[File:Bartholomäus_Milwitz.jpg|thumb|Malowane wieko klawikordu z pejzażem Gdańska, prawdopodobnie autorstwa Bartholomäusa Milwitza]]

'''BARTHOLOMÄUS MILWITZ''' (Miltwitz, Milzewith, Mülwitz) (około 1590 – 1656), malarz epoki baroku. Przypuszczalnie pochodził z Pomorza Zachodniego. W latach 1606–1615 czynny we Franeker (Fryzja). W Gdańsku od 1615 roku, w 1621 mistrz cechu malarzy, w 1637 zastępca starszego cechu. W latach 1626–1629 (w czasie wojny polsko-szwedzkiej) przebywał w Niderlandach (Amsterdam), co wpłynęło na ukształtowanie stylu artysty. Ceniony za techniczną biegłość i inwencję, malował obrazy sakralne, kompozycje historyczne i portrety.<br/><br/>
Cechą charakterystyczną przypisywanych mu obrazów jest połączenie sceny figuralnej z tłem rozległego pejzażu z widokiem Gdańska, który służy nie tylko zaznaczeniu miejsca akcji, ale jest też wartością estetyczną. Na przykład ''Stracenie skazańca'' z epitafium Henningów w [[KOŚCIÓŁ ŚW. KATARZYNY ALEKSANDRYJSKIEJ | kościele św. Katarzyny]] (między rokiem 1629 a 1636, obecnie w [[MUZEUM NARODOWE | Muzeum Narodowym]]) rozgrywa się na nabrzeżnych wzgórzach na tle morskiego pejzażu z żaglowcami, z lewej strony zamkniętego kulisowo fragmentem zabudowy miasta z charakterystycznym masywem kościoła. Na obrazie ''Wjazd Marii Ludwiki Gonzagi do Gdańska w 1646 r.'' (obecnie Państwowe Zbiory Sztuki na Wawelu, Kraków) korowód drobnych postaci i jeźdźców z królewską karocą na pierwszym planie ciągnie się łukami od lewego naroża ku bramie w miejskich obwarowaniach, z widocznymi zza nich monumentalnymi masywami budowli, między innymi [[KOŚCIÓŁ WNIEBOWZIĘCIA NAJŚWIĘTSZEJ MARII PANNY | kościoła Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny]], [[RATUSZ GŁÓWNEGO MIASTA | Ratusza Głównego Miasta]] czy [[WIEŻA WIĘZIENNA | Wieży Więziennej]]. <br/><br/>
''Pożar na Długim Targu'' (około 1650 roku, obecnie w gdańskim Muzeum Narodowym), niewielki obraz na desce, jest luministyczną wizją nocną z wewnętrznymi źródłami światła: wielką łuną nad płonącymi kamienicami w pobliżu [[DWÓR ARTUSA | Dworu Artusa]], jej odbiciami na elewacjach ratusza i przeciwległych domów, punktami latarni trzymanych przez krzątających się ludzi i księżyca przebłyskującego w górnym lewym narożu. Skomplikowaną treść ma pejzaż w tle obrazu ''Wjazd Chrystusa do Jerozolimy'' (datowany na rok 1654), z podniebia empory małych organów w kościele św. Katarzyny. Zza fryzowo ustawionego na przednich planach tłumu, z dominantą postaci Chrystusa (i domniemanymi portretami współczesnych artyście gdańszczan), wyłania się widok portu i miasta, na które składają się nie tylko budowle Jerozolimy, ale – przypominające gdańskie bramy – obwarowania czy arsenał.<br/><br/>
Do innego gatunku dzieł należy ''Portret Władysława IV w stroju koronacyjnym'' (około roku 1635, obecnie Muzeum Narodowe w Warszawie) z wpisaną w owal, siedzącą, ujętą do kolan i lekko zwróconą w bok postacią króla. Wiele obrazów autorstwa Milwitza zaginęło, znane są tylko z przekazów pisemnych i ikonograficznych, między innymi sygnowana ''Bitwa pod Oliwą'' z Ratusza Głównego Miasta (1649; [[MUZEUM KRAJOWE HISTORII GDAŃSKA | Muzeum Krajowe Historii Gdańska]]); autorstwo innych jest dyskusyjne z powodu braku sygnatur. Jego uczniem był [[BOY ADOLF | Adolf Boy]].<br/><br/>
Od 18 XI 1606 żonaty był z Geertruyd Arnouts pochodzącą z 's-Hertogenbosch. {{author: EKA}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Ludzie]]