Tekst źródłowy strony AYCKE JOHANN CHRISTIAN, radny Gdańska

{{web}}
[[File: Johann_Christian_Aycke.jpg |thumb| Johann Christian Aycke, ''Fragmente zur Naturgeschichte des Bernsteins'', 1835]]

'''JOHANN CHRISTIAN AYCKE''' (9 IX 1766 Gdańsk – 23 XII 1854 Gdańsk-Wrzeszcz), prawnik, przyrodnik, kupiec, [[RADA MIEJSKA | radny miasta Gdańska]]. Wnuk Paula Gottfrieda Ayckego (1716 Bytów – 26 VIII 1795 Gdańsk), rajcy (od 1774) [[GŁÓWNE MIASTO | Głównego Miasta]] i [[BURGRABIOWIE | burgrabiego]] gdańskiego (1776, 1783), syn kupca Johanna Georga Ayckego (1719–1767) i Dorothei Christliebe z domu Hevelke (Hewelcke; 1726–1796), bratanek Paula Gottfrieda Ayckego (1716 Bytów – 26 VIII 1795 Gdańsk), rajcy (od 1774) [[GŁÓWNE MIASTO | Głównego Miasta]] i [[BURGRABIOWIE | burgrabiego]] gdańskiego (1776, 1783).<br/><br/>
W kwietniu 1782 roku został uczniem [[GIMNAZJUM AKADEMICKIE | Gimnazjum Akademickiego]]. Od 1787 z pomocą stryja studiował prawo na uniwersytecie w Getyndze oraz słuchał wykładów Georga Christopha Lingenberga (1742–1799), profesora fizyki teoretycznej i doświadczalnej. Po powrocie do Gdańska utrzymywał się ze spadku po ojcu. Od 1794 był członkiem [[TOWARZYSTWO PRZYRODNICZE | Towarzystwa Przyrodniczego]], do 1813 pełnił funkcję opiekuna zbiorów przyrodniczych Towarzystwa (Inspektor des naturhistorischen und physikalischen Kabinetts). W 1801 na posiedzeniu Towarzystwa zademonstrował ogniwo galwaniczne, tzw. ogniwo Volty, opisane po raz pierwszy przez Alessandra Voltę w 1800 roku. <br/><br/>
W okresie [[WOLNE MIASTO GDAŃSK, 1807–1815 | I Wolnego Miasta Gdańska]] pełnił funkcje sekretarza Senatu i prowizora [[INSTYTUT UBOGICH | Instytutu Ubogich]]. W 1814 został przewodniczącym Rady Miejskiej nominowanej przez władze pruskie, w latach 1817–1826 był członkiem Rady Miejskiej wybranej przez obywateli Gdańska mających prawo wyborcze ograniczone cenzusem majątkowym. W 1817 był wiceprzewodniczącym oraz członkiem komisji do spraw szkolnictwa (Schulwesen), dobroczynności (öffentliche Armen-Anstalten und Stiftungen) i cechowniczej (Provinzial-Aichungs-Commission); w latach 1830–1836 nieetatowy członek Zarządu Miasta.<br/><br/> 
Po 1817 założył firmę handlu hurtowego Joh. Chr. Aycke, przez pewien czas posiadał też wytwórnię octu przy Baumgartsche Gasse 1028 (ul. Heweliusza 22). W 1822 był współzałożycielem, następnie członkiem [[KORPORACJA KUPCÓW GDAŃSKICH | Korporacji Kupców]].<br/><br/> 
W pracy naukowej koncentrował się na badaniu bursztynu ([[BURSZTYN BAŁTYCKI | bursztyn bałtycki]]), w tym celu w latach 1820–1834 dzierżawił od władz prawo zbierania tej kopaliny. Wyniki badań opublikował w ''Fragmente zur Naturgeschichte des Bernsteins'' (1835), wyrażając jako pierwszy pogląd, że drzewem, które dało bursztyn bałtycki, był nieznany gatunek sosny (po jego śmierci zbiór bursztynów nabyło Towarzystwo Przyrodnicze). Prowadził badania w różnych dziedzinach nauk przyrodniczych: rozważania o występowaniu lodu dennego na Wiśle i Raduni zawarł w artykule ''Bemerkungen über Grundeis'' (1836); wyniki badań nad studniami artezyjskimi wokół Gdańska przedstawił w pracy ''Was haben wir von dem Aufsuchen springender Quellwasser in der Umgegend von Danzig zu erwarten?'' (1838); artykuł ''Ueber sogenannte negative oder Senkbrunnen'' (1838) traktował o problemie melioracji w okolicy Gdańska; artykuł ''Ueber die mittlere Temperatur der Quellen und der Atmosphäre in und um Danzig'' (1839) był poświęcony badaniom nad średnią temperaturą źródeł i powietrza w Gdańsku i okolicy. W listach pisanych w 1836 do Alexandra von Humboldta (1769–1859) i do Heinricha Berghausa (1797–1884), wydawcy czasopisma naukowego ''Annalen der Erd-, Völker- und Staatenkunde'', zwracał uwagę na błędne obliczenia wysokości wzniesień na Wysoczyźnie Gdańskiej wykonane przez innych badaczy, własne obliczenia owych wzniesień dokonane metodą barometryczną zamieścił w artykule ''Bemerkungen über das Hochland von Hinter-Pommern und Pommerellen'' (1852). <br/><br/>
W latach 1796–1809 był właścicielem kamienicy przy Hundegasse 257 (ul. Ogarna 36) z oficyną przy Hintergasse 216 (ul. Za Murami 21), w 1800 mieszkał przy Langer Markt 428 (Długi Targ 6), w 1817 przy Langer Markt 498 (Długi Targ 40), w 1830 przy Hundegasse 275 (ul. Ogarna 54), w 1836 przy Jopengasse 729 (ul. Piwna 50), w 1845 przy Langgasse 364 (ul. Długa 6), w 1846 przy Neuschottland 16 (Nowe Szkoty), od 1849 do śmierci w willi we [[WRZESZCZ | Wrzeszczu]] (Langfuhr 44).<br/><br/> 
Był dwukrotnie żonaty. Pierwsze małżeństwo zawarł w 1791 w [[KOŚCIÓŁ WNIEBOWZIĘCIA NAJŚWIĘTSZEJ MARII PANNY | kościele Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny]] z nieznaną z imienia i nazwiska kobietą. 28 XI 1801 roku w [[KOŚCIÓŁ ŚW. BARTŁOMIEJA I OPIEKI NAJŚWIĘTSZEJ BOGURODZICY | kościele św. Bartłomieja]] ogłoszono jego zapowiedzi ślubne z panną Rachelą Dorotheą Philipsen. Brak informacji o dzieciach (w 1843 roku – w czasie zakładania karty meldunkowej przez [[POLICJA | policję]] – był osobą samotną). Pochowany na [[CMENTARZE NA TERENIE ŚRÓDMIEŚCIA. ZESPÓŁ U PODNÓŻA GRODZISKA| cmentarzu Najświętszej Marii Panny]]. Osobami uprawnionymi do spadku po nim były: Julianna Knuth, siostry Friederica i Laura Arendt, nieznana z imienia panna Hewelcke oraz Laura Schmidt z domu Harms, wdowa po [[SCHMIDT JOHANN EPHRAIM | Johannie Ephraimie Schmidtcie]]. {{author: MrGl}} {{author: JMM}}[[Category: Encyklopedia]] [[Category: Ludzie]]