Tekst źródłowy strony DOLINA POTOKU OLIWSKIEGO

{{paper}}
[[File:Dolina_Potoku_Oliwskiego.JPG|thumb|Dolina Potoku Oliwskiego]]
'''DOLINA POTOKU OLIWSKIEGO''' nad [[POTOK OLIWSKI | Potokiem Oliwskim]], w zachodniej części [[OLIWA | Oliwy]], między ul. Spacerową (Köllner Chaussee), Kościerską (Schäfereiweg), Kwietną (Rosengasse, Olivaerrosengasse, Philosophengang). Przy potoku funkcjonowały 4 zakłady. Najwyżej położony Młyn XII ([[MŁYNY NAD POTOKIEM OLIWSKIM I DOPŁYWAMI | młyny nad Potokiem Oliwskim i dopływami]]) pracował jako młyn prochowy (ostatni raz wymieniony w roku 1646), następnie papiernia, w 1. połowie XIX wieku młyn zbożowy; czynny do roku 1840, niezachowany. Kolejny, istniejący może już od końca XV wieku, Młyn XI, pod koniec XVI wieku pracował jako kuźnica żelaza, do około roku 1640 należał do rodziny Haein, w XVIII i XIX wieku własność rodziny Burau (stąd nazwa Fabrica Burau). Nierentowną kuźnicę rozebrano w 1873. W 1874 ostatni właściciel Młyna XI, Napromski (zm. 1897) wybudował (ul. Kwietna 23) eklektyczną willę z elementami gotyku angielskiego, tzw. [[ZAMECZEK MORMONÓW | Zameczek Mormonów]], obecnie dom mieszkalny. Obok znajduje się parterowy, ryglowy dom z początku XIX wieku (ul. Kwietna 21) i parterowy dom klasycystyczny z XVIII wieku (ul. Kwietna 22). Kolejny zakład, Młyn X, prawdopodobnie zbudowany pod koniec XVI wieku, czynny do końca XIX wieku, po roku 1945 zaadaptowany na budynek mieszkalny ([[MŁYNY NAD POTOKIEM OLIWSKIM I DOPŁYWAMI | młyny nad Potokiem Oliwskim i dopływami]]).<br/><br/>
Obok, przy obecnej ul. Kwietnej 29, prawdopodobnie od XVIII wieku funkcjonował Waldhof (Dwór Myśliwski), przebudowany w połowie XIX wieku, neoklasycystyczny budynek parterowy z mansardą, obecnie dom mieszkalny, po przebudowie bez zachowania charakteru zabytkowego. Wzdłuż ul. Kwietnej zachowane domy robotnicze, parterowe budynki ryglowe, nakryte dachami dwuspadowymi i naczółkowymi (ul. Kwietna 22, 32, 33, 37, 38).<br/><br/>
Po północnej stronie Potoku Oliwskiego w roku 1969 powstały budynki Zakładu Badań Modelowych [[INSTYTUT BUDOWNICTWA WODNEGO PAN W GDAŃSKU | Instytutu Budownictwa Wodnego Polskiej Akademii Nauk]] (IBW PAN, ul. Kościerska 7): laboratorium hydrauliczne, następnie także budynki zaplecza technicznego. W latach 80. XX wieku przeniesiono tu wszystkie zakłady i administrację IBW PAN.<br/><br/>
U stóp wzgórza [[PACHOŁEK | Pachołek]] istniały hotele Waldhäuschen (spłonął w 1941/1942 w wyniku zaprószenia ognia przez żołnierzy z włoskiego batalionu ochrony (zadymiania) gdańskich stoczni podczas nalotów alianckich, pozostałości po 1945 rozebrano) i Karlshof (ul. Spacerowa 16b), obecnie dom mieszkalny. U wylotu doliny, przy obecnej ul. Spacerowej 18, funkcjonuje Młyn Oliwski, Młyn IX ([[MŁYNY NAD POTOKIEM OLIWSKIM I DOPŁYWAMI | młyny nad Potokiem Oliwskim i dopływami]]). {{author: AK}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Środowisko i przyroda]]