Tekst źródłowy strony NEANDER GOTTFRIED, kaznodzieja kościoła Bożego Ciała

{{web}}


'''GOTTFRIED NEANDER (NEUMANN)''' (chrzest 13 II 1675 Gdańsk – 2 IV 1730), kaznodzieja [[KOŚCIÓŁ BOŻEGO CIAŁA (przy ob. ul. 3 Maja)| kościoła Bożego Ciała]]. Ochrzczony w tymże kościele, wnuk Johanna przybyłego z Nowego Stawu (Newteich in Preußen), który 27 X 1640 otrzymał kupieckie [[OBYWATELSTWO MIEJSKIE | obywatelstwo Gdańska]]. Jeden z pięciorga dzieci Constantina, w lutym 1656 ucznia gdańskiego [[GIMNAZJUM AKADEMICKIE | Gimnazjum Akademickiego]], kupca i farbiarza jedwabiu przy [[BRAMA WYŻYNNA | Bramie Wyżynnej]] od 11 VII 1679 mającego potwierdzone obywatelstwo Gdańska jako tzw. Bürger-Kind (dziecko gdańskich obywateli), oraz jego drugiej żony, poślubionej 1674 w kościele Bożego Ciała wdowy po Arndzie van de Damm (1620–1674), Marii Elisabeth, córki Johanna von der Pepiliera. Brat m.in. kaznodziei [[NEUMANN BENJAMIN, kaznodzieja kościoła Bożego Ciała | Benjamina Neumanna]].<br/><br/>
W kwietniu 1686 zapisany został do piątej (początkującej) klasy w gdańskim Gimnazjum Akademickim. Po studiach teologicznych od 1705 kaznodzieja w [[DOM DOBROCZYNNOŚCI | Domu Dobroczynności]] (Spendhaus), od 11 IX 1709 pastor w Gischkau (Juszkowo), od 1710 pastor [[KOŚCIÓŁ NAJŚWIĘTSZEGO SERCA PANA JEZUSA I ŚW. JANA BOSKO | kościoła św. Jerzego]] na [[ORUNIA | Oruni]], od 1713 do śmierci kaznodzieja w kościele Bożego Ciała.<br/><br/>
Był trzykrotnie żonaty. Po raz pierwszy w 1709 z Susanną Concordią, córką Reinholda Schumachera, po raz drugi w lutym 1713 w [[KOŚCIÓŁ I KLASZTOR FRANCISZKANÓW ŚW. TRÓJCY | kościele św. Trójcy]] z wdową Concordią Richenau, córką złotnika [[SCHLAUBITZ NATHANIEL, złotnik | Nathanaela Schlaubitza]], po raz trzeci w 1727 Anną Constantią, córką Andreasa Güntera (pochowany 14 IV 1723 w wieku 48 lat w kościele NMP w grobie nr 252), która jako wdowa 27 VIII 1733 poślubiła tamże Johanna Andreasa Habela (1688–1741), od 1731 pastora w Gottswalde (Koszwały). Ojciec sześciorga dzieci ochrzczonych w kościele Bożego Ciała: 1/Susanne Concordii (pochowana 31 XII 1794 w wieku 81 lat w [[KOŚCIÓŁ WNIEBOWZIĘCIA NAJŚWIĘTSZEJ MARII PANNY | kościele Najświętszej Marii Panny]] (NMP) w grobie nr 163), dwukrotnie zamężnej: od 12 VI 1731 żona Thomasa Völckera (13 I 1680 Gdańsk – 3 IV 1747 Güttland (Koźliny na Żuławach Gdańskich)), w latach 1710–1730 pastora w Juszkowie, od 1738 pastora w Koźlinach, po raz drugi wyszła za wdowca Michaela Trosi(e)na (27 I 1705 Gdańsk – 27 XII 1785 Koźliny), od 1747 pastora tamże; 2/ Constantina Reinholda, który 22 IV 1720 zapisany został do piątej (początkującej) klasy Gimnazjum Akademickiego, 9 X 1749 wystarał się o potwierdzenie gdańskiego kupieckiego obywatelstwa (jako Bürger-Kind), prowizora Apteki Królewskiej (zob. [[APTEKI| apteki, tabela]]), w 1760 chorążego, w 1768 porucznika 7. chorągwi [[KWARTAŁY | Kwartału Kogi]], od 1774 do 1779 kapitana 8. chorągwi, żonatego z Susanne, z którą miał troje dzieci ochrzczonych w kościele NMP; 3/ Gottfrieda (chrzest 15 VIII 1715), zapisanego 17 VI 1726 (jak brat) do początkującej klasy Gimnazjum Akademickiego; 4/ Anny Reginy (chrzest 23 VIII 1717); 5/ Concordii (chrzest 4 IX 1720) i 6/ Carla Andreasa (chrzest 21 X 1728). {{author:JANSZ}}  [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Ludzie]]  <br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/>

'''Bibliografia''': <br/>
''Księga przyjęć do prawa miejskiego w Gdańsku 1536–1814'', wyd. Andrzej Groth, Ewa Łączyńska-Bartoszek, Dariusz Kaczor, Gdańsk 2019, t. 2, s. 196; t. 6, s. 360; t. VII, s. 504, t. VIII, s. 286.<br/>
''Księga wpisów uczniów Gimnazjum Gdańskiego 1580–1814'', wyd. Zbigniew Nowak i Przemysław Szafran, Warszawa–Poznań 1974, s. 184, 250, 303, 310.<br/>
Muhl John, ''Kirchen auf der Danziger Höhe'', „Mitteilungen des Westpreußischen Geschichtsvereins”, 1936, z. 3, s. 75.<br/>
Praetorius Ephraim, ''Dantziger-Lehrer Gedächtniβ…'', Danzig und Leipzig, s. 20, 34, 51, 63, 64, 66.<br/>
Rhesa Ludwig, ''Kurzgefaßte Nachrichten von allen seit der Reformation an den evangelischen Kirchen in Westpreuszen angestellten Predigern'', Königsberg 1834, s. 70, 83, 87, 96.<br/>
Weichbrodt Dorothea, ''Patrizier, Bürger, Einwohner der Freien und Hansestadt Danzig in Stamm- und Namentafeln vom 14.–18. Jahrhundert'', Klausdorf–Schwentine 1986–1992, Bd. 1, 124, 364, 450, 455; 2, 335; 3, 385; 4, 249, 500.