Tekst źródłowy strony TYSKA ZYGMUNT, inżynier, stoczniowiec

{{web}}
[[File: 1_Zygmunt_Tyska.JPG |thumb| Zygmunt Tyska z matką Genowefą i siostrą Krystyną, Nidzica, 1947]]
[[File: 2_Zygmunt_Tyska.JPG |thumb| Zygmunt Tyska (z lewej) i Franciszek Wydlarski w mundurach Liceum Budowy Okrętów [[CONRADINUM | Conradinum]] w Gdańsku-Wrzeszczu, 1952]]
[[File: Klemens_Gniech,_Zygmunt_Tyska.png |thumb| Uczniowie „Conradinum”: Zygmunt Tyska (z prawej) i [[GNIECH KLEMENS, dyrektor Stoczni Gdańskiej | Klemens Gniech]] (z lewej), 1952]]
[[File: 3_Zygmunt_Tyska.jpg |thumb| Zespół nadzorujący budowę kadłuba B437/17 „Żyrardów” w portugalskiej stoczni Arsenal do Alfeite, od lewej: Zygmunt Tyska, Janusz Wakuła, Bronisław Morek, [[HAJDUGA KAROL, inżynier, stoczniowiec| Karol Hajduga]], marzec 1979]]
[[File: 5_Zygmunt_Tyska.jpg |thumb| Zygmunt Tyska z córką Dorotą]]
[[File: Zygmunt_Tyska_2004.jpg |thumb| Zygmunt Tyska z żoną Anną, Gdańsk-Brzeźno, 2004]]
'''ZYGMUNT TYSKA''' (ur. 17 I 1932, Paryż, Francja), stoczniowiec. Syn Zygmunta (18 IV 1905 – 1 VIII 1944 Warszawa) i Genowefy (11 VIII 1904 – 21 VI 1990 Gdańsk), emigrantów zarobkowych; brat Krystyny Karpińskiej (29 III 1933 – 18 XII 2017), przedszkolanki. Rodzina w 1935 wróciła do Polski i zamieszkała na mazowieckiej wsi, a następnie w Warszawie, na Woli. Przed wybuchem II wojny światowej ukończył pięć klas w Szkole Powszechnej nr 63 przy ul. Wolskiej. Jego ojciec należał do Armii Krajowej (AK); zginął prawdopodobnie w pierwszej godzinie powstania warszawskiego. Szóstego dnia powstania nakazano rodzinie opuścić dom, który następnie spalono. Wraz z matką i siostrą mieszkał kolejno w Ursusie, Grójcu, w północnej części Mazowsza oraz w Nidzicy, w Państwowym Domu Dziecka, gdzie ukończył klasę szóstą i siódmą szkoły podstawowej. Jako wychowanek Państwowego Domu Młodzieży w Reszlu kontynuował naukę w tamtejszym trzyletnim Gimnazjum Przemysłu Drzewnego i uzyskał dyplom czeladnika stolarza. W latach 1947–1950 należał do Związku Harcerstwa Polskiego.<br/><br/>
W Gdańsku od 1950, do 1952 był uczniem Liceum Budowy Okrętów [[CONRADINUM | Conradinum]], mieszkał w internacie, uzyskał tytuł technika budowy okrętów, szkołę ukończył z dyplomem przodownika nauki i pracy społecznej. W 1956 ukończył wieczorowe studia inżynierskie na [[WYDZIAŁ OCEANOTECHNIKI I OKRĘTOWNICTWA POLITECHNIKI GDAŃSKIEJ | Wydziale Budowy Okrętów Politechniki Gdańskiej]] (PG). Wykształcenie uzupełnił na wieczorowych studiach magisterskich PG w 1967, magister inżynier mechanik budowy okrętów; pracę dyplomową ''Opracowanie wstępnego projektu technologicznego zakładu obróbki i prefabrykacji wyposażenia w Stoczni Gdańskiej'' napisał pod kierunkiem prof.  [[DOERFFER JERZY WOJCIECH, rektor Politechniki Gdańskiej | Jerzego Doerffera]] w Katedrze Technologii Okrętów.<br/><br/>
Od 2 VIII 1952 pracował w [[STOCZNIA GDAŃSKA | Stoczni Gdańskiej]] jako planista i asystent starszego mistrza na pochylniach Wydziału K-2. Mieszkał w hotelu robotniczym przy ul. Kartuskiej, następnie u kolegi we Wrzeszczu. Od 1954 pracował jako mistrz montażu kadłubów trawlerów typu B-10 na tym samym wydziale, od 1955 jako technolog prowadzący przygotowania do budowy trawlerów typu B-14 w Dziale Głównego Technologa. Był odpowiedzialny za opracowanie technologii budowy kadłuba statku B-14 nowatorską metodą blokową potokowo-pozycyjną, na zrzutowej pochylni C1, według wytycznych Politechniki Gdańskiej (wodowanie pierwszego trawlera B-14/1 odbyło się 22 IX 1956). Za wdrożenie technologii budowy tą metodą w 1958 otrzymał nagrodę Dyrektora Naczelnego Centralnego Zarządu Przemysłu Okręgowego. Mieszkał w tym czasie przy ul. Okrąg w Gdańsku.<br/><br/>
Od 1957 kierownik sekcji technologicznej na Wydziale K-3, gdzie w tym czasie budowano prototypy kadłubów bazy rybackiej B-62 oraz tankowca B-70. W latach 1960–1962 był zastępcą ds. technicznych kierownika wydziału K-3. Wraz z inż. Karolem Hajdugą z wydziału K-2 i zespołem współpracowników opracował zbiór norm technicznie uzasadnionych NTU, tj. norm określających czas niezbędny do wykonania danej pracy w warunkach zgodnych z zasadami prawidłowej organizacji pracy, przez pracownika o odpowiednich kwalifikacjach, przy zastosowaniu technicznie i ekonomicznie właściwych urządzeń, narzędzi i metod pracy. Od 1962 był kierownikiem Technicznego Przygotowania Produkcji Stoczni, od 1963 głównym technologiem Stoczni, od 1972 kierownikiem Centralnego Biura Technologii Stoczni. W latach 1974–1982 nadzorował kompleksowe techniczne przygotowanie produkcji, od planowania, przez opracowanie instrukcji wykonawczych, normowanie pracy i materiałów, po projektowanie i produkcję oprzyrządowania. W 1977–1979 (przez 21 miesięcy), w ramach oddelegowania, wraz z inż. Karolem Hajdugą pełnił nadzór nad budową trzech kadłubów dla Stoczni Gdańskiej w stoczniach Arsenal do Alfeite oraz Lisnave w Lizbonie, w Portugalii (chłodniowce B-437).<br/><br/>
12 XII 1981, na wniosek dyrektora Stoczni Gdańskiej [[GNIECH KLEMENS, dyrektor Stoczni Gdańskiej | Klemensa Gniecha]], otrzymał akt nominacji na zastępcę dyrektora ds. ekonomicznych. Na skutek wprowadzenia [[STAN WOJENNY | stanu wojennego]] formalnych procedur awansowych nie dopełniono, nowy dyrektor Stoczni, Stanisław Zaczek, cofnął go na stanowisko kierownika Technicznego Stoczni, a po kolejnej weryfikacji, w 1982, odwołał i z tego stanowiska. W latach 1982–1987 był głównym projektantem w Biurze Projektowo-Konstrukcyjnym (RN). Przeszedł indywidualne szkolenie w Zakładzie Informatyki Przemysłu Okrętowego (ZIPO). Wraz z Zygmuntem Mandrelą opracował „Koncepcję komputeryzacji technicznego przygotowania produkcji w Stoczni”. 2 VIII 1987 zakończył pracę w Stoczni Gdańskiej.<br/><br/>
Od 3 VIII 1987 do 30 XI 1992 pracował jako zastępca dyrektora w Okrętowym Ośrodku Innowacji, Rozwoju Technologii i Organizacji „Navitech” Sp. z o.o. (firma założona przez inżynierów z ZIPO). W związku z likwidacją „Navitechu” 1 XII 1992 przeszedł na wcześniejszą emeryturę. Jednocześnie w latach 1991–1992 pracował w zespole armatora kolumbijskiego „Flota Mercante Grancolombiana” i nadzorował remont i przebudowę trzech statków B-464 w Stoczni Gdańskiej. Od 15 IV 1993 do 30 IX 2022 pracował na pół etatu jako konsultant techniczny ds. klejenia metali i tworzyw sztucznych w gdańskim biurze firmy „Proxima Adhesives” Sp. z o.o. z siedzibą w Bełchatowie.<br/><br/>
Od 1950 do połowy 1981 był członkiem Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej (PZPR). Od sierpnia 1952 do 1980 należał do Związku Zawodowego Metalowców, od 1960 do Stowarzyszenia Inżynierów Mechaników Polskich (SIMP), w jego strukturze był członkiem Zarządu Krajowej Sekcji Okrętowców i sekretarzem. W czerwcu 1984 był sekretarzem naukowym Sesji Naukowej Okrętowców (organizowanej przez SIMP), która odbyła się w [[DOM TECHNIKA | Domu Technika]]. W latach 1979–1983 był wiceprzewodniczącym Koła Zakładowego Nr 6 SIMP w Stoczni Gdańskiej, w latach 1983–1986 pełnił funkcję przewodniczącego Komisji Rewizyjnej tego Koła. <br/><br/> 
Od 2015 do 2022, wraz z Tadeuszem Deptałą oraz Zygmuntem Pabisiem, organizował w [[EUROPEJSKIE CENTRUM SOLIDARNOŚCI (ECS)| Europejskim Centrum Solidarności]] (ECS)) spotkania byłych pracowników Stoczni Gdańskiej (do czasu pandemii COVID-19 odbywały się one dwa razy w miesiącu). Nagrania z prowadzonych wykładów oraz rozmów zdeponowano w zbiorach Mediateki ECS. Członek [[STOWARZYSZENIE STRAŻNIKÓW PAMIĘCI STOCZNI GDAŃSKIEJ | Stowarzyszenia Strażników Pamięci Stoczni Gdańskiej]]. Współpracował w 2019 z [[INSTYTUT KULTURY MIEJSKIEJ | Instytutem Kultury Miejskiej]] w ramach projektu „Metropolitanka”, prowadząc wykłady oraz udzielając konsultacji w zakresie technologii budowy statków oraz infrastruktury stoczniowej.<br/><br/> 
Dwukrotnie uhonorowany Srebrnym (1957 i 1964) oraz Złotym (1972) Krzyżem Zasługi, odznaczony także medalem „30-lecia PRL” (1974), złotą odznaką „Zasłużony Stoczni Gdańskiej im. Lenina” (1977), odznaką [[ZASŁUŻONYM ZIEMI GDAŃSKIEJ | „Zasłużonym Ziemi Gdańskiej”]] (1980), odznaką SIMP (1981) i złotą odznaką SIMP (1986). Od 1959 mąż Anny Barbary z domu Machnowskiej (ur. 1930), higienistki szkolnej. Ojciec Doroty (ur. 1960), pedagożki, nauczycielki. Mieszka przy ul. Małcużyńskiego (Suchanino). {{author:MTO}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Ludzie]]   <br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/>

'''Bibliografia''': <br/>
Informacje Zygmunta Tyski.<br/>
Kartoteka pracownika Stoczni Gdańskiej, przechowywana w Archiwum Europejskiego Centrum Solidarności w Gdańsku.<br/>
''Stocznia Gdańska jaką pamiętamy. Wspomnienia Stoczniowców'', red. Andrzej Nawrocki i Zbigniew Szczypiński, cz. 2,  Pelplin 2021.