Tekst źródłowy strony PAŃSTWOWA AKADEMIA MEDYCYNY PRAKTYCZNEJ W GDAŃSKU

{{paper}}
[[File:Helumt_Kluck.png|thumb|Helmuth Kluck, 1933]]
[[File:Walter_Büngeler.png|thumb|Prof. Walter Büngeler, dyrektor Instytutu Patologii, pierwszy dziekan Akademii]]
[[File:Erwin_Becher.png|thumb|prof. Erwin Becher, dyrektor Kliniki Chorób Wewnętrznych, 1933]]
[[File:Albert_Adam.png|thumb|Prof. [[ADAM ALFRED, lekarz | Alfred Adam]], dyrektor Kliniki Dziecięcej, 1933]]

'''PAŃSTWOWA AKADEMIA MEDYCYNY PRAKTYCZNEJ W GDAŃSKU''' (Staatliche Akademie für Praktische Medizin zu Danzig, SAPMD; od 1940 Akademia Medyczna, Medizinische Akademie Danzig, MAD), uczelnia powołana 4 XII 1934 uchwałą [[SENAT II WOLNEGO MIASTA GDAŃSKA 1920–1939 | Senatu II Wolnego Miasta Gdańska]] (WMG). Jej celem było praktyczne nauczanie medycyny jako kontynuacja studiów teoretycznych odbywanych na innych uczelniach wyższych. <br/><br/>
Uroczyście otwarta 13 IV 1935 (w obecności m.in. Ministra Zdrowia III Rzeszy). Kliniczne zaplecze dydaktyczne stanowiła baza łóżkowa [[SZPITAL MIEJSKI WE WRZESZCZU | Szpitala Miejskiego we Wrzeszczu]] przy Delbrückallee 7 (ul. Dębinki), [[SZPITAL POŁOŻNICTWA I CHORÓB KOBIECYCH | Szpitala Położnictwa i Chorób Kobiecych]] przy Schellmühler Weg 1A (ul. Kliniczna) i [[SZPITAL DIAKONIS EWANGELICKICH | szpitala diakonis ewangelickich]] przy Neugarten (ul. Nowe Ogrody), razem około 1500 łóżek. Uczelnia nie miała uprawnień przeprowadzania lekarskich egzaminów dyplomowych.<br/><br/>
Na funkcjonowaniu SAPMD silne piętno wywarła sytuacja polityczna [[WOLNE MIASTO GDAŃSK, 1920–1939 | II WMG]] i ideologizacja ówczesnej medycyny niemieckiej, czego wyrazem było powołanie na stanowisko pierwszego dyrektora dr. Helmutha Klucka (1935–1936), aktywnego działacza NSDAP (wykładającego naukę o dziedziczeniu i ochronie czystości rasowej). Jego następca, prof. Erich Großmann (1936–1940), jednocześnie kierownik Wydziału Zdrowia i Opieki Społecznej Senatu II WMG (Senatsabteilung für Gesundheitswesen und Soziales), także członek NSDAP, zorganizował Institut für Erbbiologie und Rassenhygiene (Instytut Higieny Rasowej) w budynku rektoratu SAPMD przy Wallgasse 14 (ul. Wałowa). Niezgadzający się z nazistowską linią polityczną musieli odejść z pracy (zob. [[ADAM ALFRED, lekarz | Alfred Adam]]) <br/><br/>
Po włączeniu WMG do Trzeciej Rzeszy uczelnia została 29 XI 1940 upaństwowiona zarządzeniem ministra Rzeszy do spraw nauki, wychowania i kształcenia (Reichsminister für Wissenschaft Erziehung und Volksbildung) i otrzymała nazwę Akademii Medycznej w Gdańsku (Medizinische Akademie in Danzig). 15 IV 1940 otrzymała również zgodę na prowadzenie pełnych studiów medycznych, a Wydział Lekarski Akademii od listopada 1940 zyskał prawo nadawania stopni naukowych. Celem podniesienia rangi MAD sprowadzano do Gdańska w latach 1940–1943 za pośrednictwem ministra Bernharda Rusta (Reichsminister für Wissenschaft, Erziehung und Volksbildung) w Berlinie kadrę z obszarów III Rzeszy, m.in. prof. [[SPANNER RUDOLF MARIA, profesor Akademii Medycyny Praktycznej w Gdańsku | Rudolfa Spannera]] (Katedra Anatomii i Embriologii w dawnym budynku [[PALLOTYNI | pallotynów]] na rogu Hindenburgallee (al. Zwycięstwa) i Delbrückallee (ul. Skłodowskiej-Curie), patologa prof. Augusta Terbrüggera z Greifswaldu oraz okulistę prof. Walthera Philippa Rauha z Lipska. Rektorem (1940–1945) został były [[SENAT II WOLNEGO MIASTA GDAŃSKA 1920–1939 | senator do spraw zdrowia II WMG]] (1936–1939), aktualny szef służby zdrowia [[OKRĘG RZESZY GDAŃSK-PRUSY ZACHODNIE | Okręgu Rzeszy Gdańsk-Prusy Zachodnie]] Erich Großmann, kierujący w okresie 1939–1940 akcją eksterminacji chorych psychicznie ze szpitali w Kocborowie koło Starogardu Gdańskiego i Świecia. W latach 1944–1945 nastąpiło znaczne ograniczenie działalności MAD w związku z eskalacją działań wojennych i powołaniem do wojska części personelu medycznego.<br/><br/>
W marcu 1945 nastąpiła ewakuacja niektórych lekarzy (w tym prof. Rudolfa Spannera i Ericha Großmanna, zob. też [[KLOSE HERMANN FRIEDRICH HEINRICH, profesor Akademii Medycyny Praktycznej w Gdańsku | Hermann Friedrich Heinrich Klose]]) oraz chorych (m.in. pacjentek kliniki położniczej) na statku „Ubena” do Silkeborg w Danii. Personel niemiecki, który pozostał i opiekował się chorymi i rannymi w czasie ataku wojsk radzieckich na Gdańsk oraz po zakończeniu działań wojennych, został przymusowo wysiedlony w okresie 1946–1947 (zob. [[NAST OTTO, profesor Akademii Medycznej | Otto Nast]]). Po zakończeniu II wojny światowej niektórzy profesorowie MAD (Spanner, Großmann) oskarżani byli o współdziałanie w zbrodniach ludobójstwa. Szczególnie głośna stała się sprawa produkowania w baraku należącym do Katedry Anatomii mydła z ludzkich zwłok (Zofia Nałkowska, ''Medaliony''). Mimo to Rudolf Spanner przeszedł pomyślnie proces denazyfikacji (zm. 1960). Przebywający w obozie jenieckim w Fischbeck (pod Hamburgiem) Erich Großmann w czasie starań rządu polskiego o ekstradycję w 1948 popełnił samobójstwo. {{author: ASZ}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Życie miasta]]