Tekst źródłowy strony SCHRÖDER CHRISTIAN, burmistrz Gdańska

{{paper}}
[[File:Schröder Christian.JPG|thumb|Christian Schröder, 1703 rytował Simon Thomassin]]

'''CHRISTIAN SCHRÖDER''' (18 III 1626 Gdańsk – 27 IV 1701 Gdańsk), [[BURMISTRZOWIE MIAST GDAŃSKICH | burmistrz]] Gdańska. Wnuk przybyłego z Lęborka browarnika Simona (zm. 1607), od 19 V 1582 posiadającego [[OBYWATELSTWO MIEJSKIE | obywatelstwo Gdańska]]. Syn browarnika i kupca Aegidiusa (1585–1635, pochowany w [[KOŚCIÓŁ WNIEBOWZIĘCIA NAJŚWIĘTSZEJ MARII PANNY | kościele Najświętszej Marii Panny]]), [[KALWINI W GDAŃSKU | kalwinisty]], i Dorothei (około 1592–1662), córki Lorentza Sprengela. Ojciec, wraz z braćmi Eliasem (zm. 1635 w wieku 50 lat) oraz Georgiem (1592–1626), zapisany został w marcu 1600 do gdańskiego [[GIMNAZJUM AKADEMICKIE | Gimnazjum Akademickiego]]. Browarnikam byli także pozostali, młodsi bracia ojca: Johann (Hans) (pochowany 15 IX 1659 w wieku 65 lat), Martin (pochowany 12 IV 1655 w wieku 58 lat) i Ludwig (pochowany 22 IV 1687 w wieku 87 lat). Także i oni byli uczniami Gimnazjum Akademickiego, zapisano ich razem w marcu 1607. Zmarły bezpotomnie Johann ustanowił testamentem rodzinną fundację, mającą służyć pomocą biedniejszym członkom rodziny, wyżywieniu biednych w szpitalach, w domu dziecka i w sierocińcu, procenty z zapisanych 1000 florenów przeznaczył na wypłacane na okres trzech lat stypendia dla dwóch studentów teologii. <br/><br/>
Brat Elisabeth (1610 Gdańsk – około 10 II 1647 Gdańsk), od 6 III 1634 żony Johanna Henricha Barkhusena; Aegidiusa, kupca, od 15 I 1649 posiadającego potwierdzone kupieckiego obywatelstwa Gdańska jako tzw. Bürger-Kind (dziecko gdańskich obywateli), od 2 VII 1651 żonatego z gdańszczanką Anną Passarge (1633–1662); Eliasa (1625–1680), w marcu 1640 zapisanego do gdańskiego [[GIMNAZJUM AKADEMICKIE | Gimnazjum Akademickiego]], po studiach prawniczych w Rostocku (1644) i Lejdzie (1646), od 22 VIII 1649 także mającego potwierdzone gdańskie obywatelstwo, członka [[TRZECI ORDYNEK | Trzeciego Ordynku]], sekretarza Rady Miejskiej, Heinricha oraz Simona (zm. 1675), dziadka późniejszego burmistrza [[SCHRÖDER CHRISTIAN GABRIEL, burmistrz Gdańska | Christiana Gabriela Schrödera]]. <br/><br/>
Od lipca 1641 uczył się w gdańskim Gimnazjum Akademickim, następnie studiował na uniwersytecie w Królewcu w 1644, Lejdzie w latach 1646–1647 oraz Franeker w 1647. Uchodził wedle współczesnych za człowieka rozsądnego, starannie wykształconego, a przy tym dowcipnego. 
22 VII 1653 uzyskał potwierdzenie kupieckiego obywatelstwa Gdańska (jako tzw. Bürger-Kind) i wszedł w skład Trzeciego Ordynku jako reprezentant [[KWARTAŁY | Kwartału Wysokiego]], w okresie 1653–1658 [[SYNDYK MIEJSKI | syndyk miejski]], 1659–1660 [[ŁAWA MIEJSKA | ławnik]] [[GŁÓWNE MIASTO | Głównego Miasta]], 1661–1676 [[RADA MIEJSKA | rajca]] (wyboru gratulował mu specjalnym wierszem rektor [[SZKOŁA ŚW. BARTŁOMIEJA | szkoły św. Bartłomieja]] Johann Klein), w 1665 [[SĘDZIA | sędzia]]. Od 1677 burmistrz. Urząd pierwszego burmistrza sprawował w 1678, 1681, 1682, 1685, 1689, 1692, 1696 i 1700, drugiego w 1677, 1681, 1688, 1695 i 1699, trzeciego w 1680, 1684, 1687, 1691, 1694 i 1698, czwartego w 1679, 1683, 1686, 1690, 1693, 1697 i 1701. W 1683 i 1690 był [[BURGRABIOWIE | burgrabią]] królewskim w Gdańsku, w 1665–1677 protobibliotekarzem [[BIBLIOTEKA RADY MIEJSKIEJ GDAŃSKA | Biblioteki Rady Miejskiej]], w 1686–1701 [[PROTOSCHOLARCHA | protoscholarchą]] przy Gimnazjum Akademickim, w 1696–1701 zarządcą wiejskich posiadłości miasta na Żuławach Gdańskich, co najmniej od 1671 był nadzorcą gdańskich szpitali.<br/><br/>
W okresie wojny polsko-szwedzkiej („potopu”) jako syndyk zabiegał w 1656 w Hadze o pomoc finansową i militarną Niderlandów dla Gdańska. Doprowadził do podpisania 10 lipca porozumienia, na mocy którego Niderlandy przyrzekły Gdańskowi pożyczkę w wysokości 500 000 guldenów, miesięczne subsydium 12 tysięcy talarów na opłacenie żołnierzy oraz pomoc wojskową. Efektem jego zabiegów było również uwolnienie w końcu lipca 1656 przez flotę niderlandzko-duńską portu gdańskiego od blokady szwedzkiej. Pod koniec 1657 był członkiem delegacji gdańskiej (wraz z burmistrzem [[LINDE ADRIAN von der, II, burmistrz Gdańska | Adrianem von der Linde]] i rajcą [[ROSENBERG ALBRECHT, syndyk, rajca | Albrechtem Rosenbergiem]]), wysłanej na rozmowy z królem polskim Janem Kazimierzem do Bydgoszczy, z misją odwiedzenia monarchy od planów odstąpienia Elbląga elektorowi brandenburskiemu Fryderykowi Wilhelmowi za cenę porzucenia przezeń koalicji ze Szwecją.<br/><br/>
Posłował na sejmik pruski w maju 1673 (wraz z [[PROITE DANIEL, burmistrz Gdańska | Danielem Proite]]), gdzie bronił niezależnego stanowiska [[RADA MIEJSKA | Rady Miejskiej]] Gdańska w kwestii sporów religijnych w mieście (w związku ze sprawą pastora [[STRAUCH AEGIDIUS, rektor Gimnazjum Akademickiego | Aegidiusa Straucha]]), odmawiając tym samym kompetencji sejmikowi pruskiemu w tej sprawie. 13–19 XI 1677 oddelegowany przez władze miejskie (wraz z burmistrzami [[KRUMHAUSEN GABRIEL, burmistrz Gdańska | Gabrielem Krumhausenem]] i Danielem  Proite) na tajne obrady z królem polskim Janem III Sobieskim i dygnitarzami koronnymi w związku z interwencją władcy w Gdańsku (w sprawie żądań króla dotyczących m.in. oddania mu starostwa puckiego, także wobec zarzutów postawionych Radzie Miejskiej, oskarżanej o działania dyplomatyczne zmierzające do wypowiedzenia posłuszeństwa władcy). Reprezentował (wraz z [[FERBER CONSTANTIN (III), burmistrz Gdańska | Constantinem Ferberem]]) stanowisko Rady Miejskiej podczas rozprawy przeprowadzonej w Gdańsku przez króla Jana III Sobieskiego 25 I 1678 w związku ze sporem władz miejskich z opozycją rzemieślniczą.<br/><br/> 
W 1659 otrzymał od królowej Krystyny szlachectwo szewdzkie, w 1684 szlachectwo polskie przyznał mu król Jana III Sobieski. Właściciel dworku z ogrodem na terenie Długich Ogrodów (zakupionego po jego śmierci przez płk. von Weihera, a następnie w 1751 w posiadaniu marszałka Jerzego Mniszcha, blisko związanego z królem polskim Augustem III przywódcy frakcji dworskiej Jerzego Augusta Mniszcha, który założył tam swoją rezydencję służącą mu jako oficjalne lokum podczas pobytów w Gdańsku). Od klasztoru oliwskiego dzierżawił Dwór I w Sopocie (okolice ul. Bohaterów Monte Cassino i ul. Dworcowej). Najprawdopodobniej w 1668 ufundował ozdobny sarkofag w [[KOŚCIÓŁ ŚW. JANA| kościele św. Jana]], zaprojektowany i wykonany przez pochowanego tam później najbliższego kuzyna, kupca, prawnika i podróżnika Nathanaela Schrödera (12 VII 1638 – 5 IV 1674), a przyozdobionego herbem Schröderów i chronogramem jej poświęconym. W 1676 podarował [[BIBLIOTEKA RADY MIEJSKIEJ GDAŃSKA | Bibliotece Rady Miejskiej]] portrety króla Jakuba I, kardynała Stanisława Hozjusza, kanclerza Jana Zamoyskiego i sekretarza Rady Miasta Johanna Chemnitza. W 1677 polecił wybić medal okolicznościowy upamiętniający jego wybór na stanowisko burmistrza.<br/><br/> 
Ożenił się 29 VII 1653 z Anną Benigną (1635–1664), córką Friedricha Schöninga, diakona. Ojciec sześciorga dzieci: 1/ Friedricha Christiana (chrzest 26 II 1658); 2/ Gottfrieda Benjamina (chrzest 28 III 1660); 3/ Dorothei Christiany Benigny (chrzest 5 XII 1662), do 1686 żony Johanna Bartscha; 4/ Nathanaela Friedricha (chrzest 8 I 1664 – 5 V 1736), 1 VII 1670 zapisanego do początkującej (piątej) klasy ucznia Gimnazjum Akademickiego, po studiach w Królewcu (1685), Jenie (1686), Lipsku (1686) i Lejdzie (1689) na Starym Mieście w Gdańsku ławnika (od 1701), rajcy (od 17119), sędziego (w 1721, 1725, 1729, 1733), żonatego; 5/ Joachima Heinricha (chrzest 5 VI 1673), przebywającego w 1711 w Lineburgu; 6/ Johanna Christiana (ur. 1675), w kwietniu 1682 zapisanego do początkującej klasy Gimnazjum Akademickiego, żonatego, ojca dwóch synów.  <br/><br/>
Pochowany 19 V 1701 w [[KOŚCIÓŁ WNIEBOWZIĘCIA NAJŚWIĘTSZEJ MARII PANNY | kościele Najświętszej Marii Panny]]. Kazanie pogrzebowe, wygłoszone przez [[SCHELWIG SAMUEL, rektor Gimnazjum Akademickiego, pastor | Samuela Schelwiga]], ukazało się drukiem (1701) z dodatkiem kilkunastu utworów żałobnych (m.in. autorstwa burmistrza [[LINDE JOHANN ERNST von der, burmistrz Gdańska | Johanna Ernsta von der Lindego]], profesorów tegoż Gimnazjum [[WILLENBERG SAMUEL FRIEDRICH, profesor Gimnazjum Akademickiego | Samuela Friedricha Willenberga]], [[SARTORIUS JOHANNES, profesor Gimnazjum Akademickiego | Johanna Sartoriusa]] i Friedricha Christiana Büchera, pastorów [[FALCK JOHANNES, pastor kościoła św. Katarzyny | Johanna Falcka]] i [[HANSCH MICHAEL, pastor kościołów św. Barbary i NMP | Michaela Hanscha]], Christopha Fischera,  lekarza [[STEINHARDT JOHANN ERNST, lekarz | Johanna Ernsta Steinhardta]], Samuela Vercha, Gottfrieda Stüve, Gerorga Schrödera,  rektora [[SZKOŁA ŚW. KATARZYNY | szkoły św. Katarzyny]] Johanna Ernsta Schrödera). Odrębnie drukowane epicedium przygotował rajca [[LANGE ERNST, rajca | Ernst Lange]]. {{author: DK}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Ludzie]]<br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/>
'''Bibliografia''': <br/>
''Księga przyjęć do prawa miejskiego w Gdańsku 1536–1814'', wyd. Andrzej Groth, Ewa Łączyńska-Bartoszek, Dariusz Kaczor, Gdańsk 2019, t. II, s. 16; VI, s. 355, 381.<br/>
''Księga wpisów uczniów Gimnazjum Gdańskiego 1580–1814'', wyd. Zbigniew Nowak i Przemysław Szafran, Warszawa–Poznań 1974, s. 64, 76, 137, 139, 219, 241.<br/>
Hanow Michael Christophorus Hanow, ''Wspomnienie zasług protoscholarchów i protobibliotekarzy ...'' [1759], w: ''Gdańskie Gimnazjum Akademickie'', t. III, Gdańsk 2008, s. 439, 500 (tekst oryginału i tłumaczenie).<br/>
Kotarski Edmund, ''Gdańska poezja okolicznościowa XVIII wieku'', Gdańsk 1997, s. 162. <br/>
Kotarski Edmund, ''Fundacje stypendialne w dawnym Gdańsku'', w: ''Fundacje i fundatorzy w średniowieczu i epoce nowożytnej'', red. Edward Opaliński i Tomasz Wiślicz, Warszawa 2000, s. 125. <br/>
Weichbrodt Dorothea, ''Patrizier, Bürger, Einwohner der Freien und Hansestadt Danzig in Stamm- und Namentafeln vom 14.–18. Jahrhundert'', Klausdorf–Schwentine 1986–1992, Bd. 4, 221.<br/>
Zdrenka Joachim, ''Schröder Krystian'', w: Słownik Biograficzny Pomorza Nadwiślańskiego, Suplement I, Gdańsk 1998, s. 270.<br/>
Zdrenka Joachim, ''Urzędnicy miejscy Gdańska w latach 1342–1792 i 1807–1814'', t. II, Gdańsk 2008, s. 303–304.