Tekst źródłowy strony GRUSZKOWSKI WIESŁAW JULIAN, profesor Politechniki Gdańskiej

{{paper}}
[[File: Gruszkowski_Wiesław.jpeg |thumb| Wiesław Gruszkowski]]
[[File: Wiesław_Gruszkowski_2015.jpg |thumb| Wiesław Gruszkowski, 2015]]
[[File:Wiesław_Gruszkowski.jpg|thumb|Wiesław Gruszkowski, 2018]]

'''WIESŁAW JULIAN GRUSZKOWSKI''' (15 II 1920 Lwów – 7 IX 2018 Sopot), urbanista, profesor [[POLITECHNIKA GDAŃSKA | Politechniki Gdańskiej]] (PG). Syn Jana, radcy w Izbie Kontroli we Lwowie, brat Mieczysława (rozstrzelanego 16 I 1941 w Kijowie przez NKWD za działalność niepodległościową, pochowanego w Bykowni) i Henryka. Ukończył w 1938 X Gimnazjum i Liceum im. Henryka Sienkiewicza we Lwowie. W latach 1938–1941 studiował na Wydziale Architektury politechniki we Lwowie (zaliczył III rok studiów). W 1938 przeszedł przeszkolenie wojskowe w Legii Akademickiej. W sierpniu 1939 skierowany do służby w kontrwywiadzie Oddziału II Sztabu Generalnego RP, realizował działania wywiadowcze na terenie Słowacji. Przed wybuchem II wojny światowej wrócił do Lwowa. W październiku 1939 wstąpił do konspiracji Związku Walki Zbrojnej, działał jako łącznik, kolportował prasę podziemną, pracował jako pomocnik murarski i ciesielski. Od lipca 1944 do maja 1945  kierownik odbudowy lwowskiej elektrowni Energokombinat.<br/><br/> 
Od czerwca 1945 z młodszym bratem Henrykiem w Gdańsku, do sierpnia 1949 pracował jako technik w Pracowni Urbanistycznej Zarządu Miejskiego i kierownik wydziału urbanistyki w Wydziale Technicznym Zarządu Miejskiego. Jednocześnie w latach 1946–1947 studiował na IV roku Wydziału Architektury PG, po ukończeniu studiów zatrudniony w Katedrze Urbanistyki u [[CZERNY WŁADYSŁAW, urbanista, profesor, wiceprezydent Gdańska | prof. Władysława Czernego]] jako asystent (wrzesień 1947 – sierpień 1951), starszy asystent (listopad 1952 – październik 1953) i adiunkt na Podyplomowych Studiach Urbanistyki (październik 1953 – luty 1973). Jednocześnie od września 1949 do lutego 1955 projektant, starszy projektant i główny urbanista Biura Projektowo-Badawczego Budownictwa „Miastoprojekt” w Gdańsku, wraz z architektem Romanem Horodyńskim opracował ostateczną wersję odbudowy [[GŁÓWNE MIASTO | Głównego Miasta]]. Od lutego 1955 do sierpnia 1958 główny architekt województwa gdańskiego, zwolniony za zatwierdzenie planów odbudowy niektórych gdańskich kościołów. Od listopada 1958 do lutego 1973 kierownik Wojewódzkiej Pracowni Urbanistycznej w Gdańsku, od kwietnia 1973 do grudnia 1975 kierownik oddziału i główny projektant w Biurze Projektów Budownictwa Komunalnego w Gdańsku, od stycznia 1976 do grudnia 1978 generalny projektant w Biurze Planowania Przestrzennego w Gdańsku, gdzie na pół etatu pracował jeszcze jako doradca naukowo-techniczny od stycznia do czerwca 1979. W latach 1973–1978 generalny projektant planu aglomeracji gdańskiej. W 1962 współautor planu zespołu portowo-miejskiego Gdańsk-Gdynia.<br/><br/> 
Od 1973 na stałe związany z PG, doktor od 1976, na stanowisku docenta od lutego 1973 do sierpnia 1989, profesor nadzwyczajny (tytularny) od 1989. W latach 1978-1981 był zastępcą dyrektora do spraw naukowych Instytutu Architektury i Urbanistyki PG, od 1984 prodziekanem Wydziału Architektury, 1985–1989 dziekan Wydziału Architektury. Na emeryturze wykładał między innymi w prywatnej wyższej szkole zawodowej Wszechnicy Warmińskiej w Lidzbarku Warmińskim (od 2004), przekształconej w Mazurską Szkołę Wyższą w Ełku.<br/><br/> 
W latach 1975–1982 przewodniczący Miejskiego Komitetu Stronnictwa Demokratycznego w Gdańsku; w okresie 1976–1981 zastępca przewodniczącego, od 30 XI 1981 do 28 VI 1984 przewodniczący gdańskiej [[RADA MIEJSKA | Miejskiej Rady Narodowej]]. W latach 1987–1992 przewodniczący Rady Naukowej [[POLSKA AKADEMIA NAUK BIBLIOTEKA GDAŃSKA | Biblioteki Gdańskiej PAN]]. Autor monografii ''Planowanie przestrzenne miast portowych'' (z Bohdanem Szermerem, Stanisławem Tomaszkiem, 1964); ''Wspomnień z odbudowy Głównego Miasta Gdańska'' (1978); ''Zarysu historii urbanistyki'' (1989); ''Historii sztuki'' (2005). Współautor (z [[HAUPT ADAM, rektor Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych | Adamem Hauptem]]) między innymi projektu uporządkowania [[CMENTARZE NA SIEDLCACH | Wojskowego Cmentarza Francuskiego]].<br/><br/> 
Członek Stowarzyszenia Architektów Polskich (SARP) od 1947, w latach 1958-1964 prezes Oddziału Wybrzeże, w 1969-1973 wchodził w skład Rady SARP. Członek Towarzystwa Urbanistów Polskich od 1954, przez dwie kadencje prezes oddziału gdańskiego, od 1989 członek honorowy. Członek Sekcji Urbanistyki Komitetu Architektury i Urbanistyki Polskiej Akademii Nauk, członek-korespondent Deutsche Akademie für Städtebau und Landesplanung.<br/><br/>
Odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi, Krzyżem Kawalerskim i Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski, Medalem Komisji Edukacji Narodowej, odznaką [[ZASŁUŻONYM ZIEMI GDAŃSKIEJ | „Zasłużonym Ziemi Gdańskiej”]] (1966), Złotą Odznaką SARP (1963). Otrzymał Nagrodę Komitetu Budownictwa, Urbanistyki i Architektury I stopnia za plan ogólny zagospodarowania przestrzennego zespołu miast Gdynia-Gdańsk (z zespołem, 1962), Komitetu Nauki i Techniki (1966), Ministerstwa Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych (1968, 1969 – III stopnia za plan ogólny zagospodarowania przestrzennego miasta Tolkmicko – wraz z Józefem Nierodą i Brunonem Wandtke). W 1980 Ministerstwo Kultury i Sztuki nadało mu status twórcy.<br/><br/>
W 1997 uhonorowany [[MEDAL KSIĘCIA MŚCIWOJA II | Medalem Księcia Mściwoja II]]. W 2000 laureat [[NAGRODY MIASTA GDAŃSKA: KULTURALNE I NAUKOWE | Nagrody Prezydenta Miasta Gdańska w Dziedzinie Kultury]]. W 2002 otrzymał [[NAGRODA IM. PROF. JERZEGO STANKIEWICZA | Nagrodę im. prof. Jerzego Stankiewicza]], w 2014 Medal Za Zasługi dla Politechniki Gdańskiej. W 2012 nominowany do [[NAGRODY MIASTA GDAŃSKA: KULTURALNE I NAUKOWE| Nagrody Miasta Gdańska w dziedzinie kultury]] „Splendor Gedanensis” za album ''Ruiny. Fotografie Wiesława Gruszkowskiego'', otrzymał okolicznościowy „Splendor Splendorów”, przyznany w 40-lecie istnienia tej nagrody. W 2015 wyróżniony tytułem Honorowy Profesor Emeritus Politechniki Gdańskiej. Członek Honorowej Rady Architektury przy Prezydencie Miasta Sopotu.<br/><br/>
Po przyjeździe do Gdańska mieszkał przy ul. Angielska Grobla 7, następnie przy ul. Danusi i ul. Szopena we Wrzeszczu, następnie w  Sopocie. 16 IX 2015 przekazał [[MUZEUM II WOJNY ŚWIATOWEJ| Muzeum II Wojny Światowej]] w Gdańsku polską flagę przywiezioną w 1945 ze Lwowa, ukrytą przez rodzinę w listopadzie 1939 przed rosyjską milicją. Żonaty był z Marianną Anną z domu Przygodzką (5 VII 1924 – 22 I 2014 Sopot), ojciec Jana (ur. 1955), Tadeusza (ur. 1957) i Tomasza (ur. 1961), kierownika Centrum Kompetencji Biblioteki Narodowej, członka Zarządu Bibliotheca Baltica, od 2021 członka Europejskiego Komitetu Regionalnego IFLA (International Federation of Library Associations and Institutions, Międzynarodowa Federacja Stowarzyszeń i Instytucji Bibliotekarskich), żonatego z Małgorzatą (8 IV 1961 – 2 VIII 2023), socjolożką, córką [[DOBRACZYŃSKA BARBARA, dziennikarka telewizyjna, reżyser | Barbary Dobraczyńskiej]]. <br/><br/>
Pochowany z żoną na Cmentarzu Komunalnym w Sopocie. {{author: MA}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Ludzie]]