Tekst źródłowy strony RADIO GDAŃSK

{{paper}}
[[File:Lothar_Schultz.png|thumb|Lothar Schultz, inicjator powstania Gdańskiej Rozgłośni Radiowej, 1927]]
[[File: Otto_Selberg_kierownik_muzyczny.jpg  |thumb| Otto Selberg, kierownik muzyczny Gdańskiej Rozgłośni Radiowej]]
[[File:1_Radio_Gdańsk.jpg|thumb|Maszt nadawczy na budynku gdańskiej rozgłośni radiowej]]
[[File:2_Radio_Gdansk.jpg|thumb|Radiostacja w Jelitkowie uruchomiona w 1926 dla zapewnienia łączność ze statkami na morzu i emisji programu gdańskiej rozgłośni]]
[[File: 4_Radio_Gdańsk.jpg |thumb| Długi Targ: radiowa transmisja przemówienia Adolfa Hitlera z 28 IV 1939]]
'''RADIO GDAŃSK. Do 1945.''' Gdańska Rozgłośnia Radiowa (od 1926 Danziger Rundfunk, od 19 IV 1934 Landessender Danzig, od 1 IX 1939 Reichssender Danzig), powstała dzięki inicjatywie Lothara Schultza (ur. 6 I 1874 Poznań), do 1920 zawodowego oficera, od 1924 gdańskiego handlowca, od dnia powstania rozgłośni 1 VI 1926 jej kierownika administracyjnego. Początkowo funkcjonowała jako dział [[POCZTA | poczty]] [[WOLNE MIASTO GDAŃSK, 1920–1939 | II Wolnego Miasta Gdańska]] (WMG). Emisję programu na fali 272,7 m rozpoczęła 17 IX 1926 roku ze studia na poddaszu dyrekcji poczty przy pl. Wintera ([[TARG MAŚLANY | Targ Maślany]]) z adresem Ankerschmiedegasse 10/11 (ul. Kotwiczników), od 1939 Lastadia 41/42. Studio następnie powiększono poprzez nadbudowanie kolejnego piętra.<br/><br/>
Program nadawano w kooperacji z radiem w Królewcu. Początkowo gdański blok audycji nadawany był od godziny 11.00 do 15.00, następnie od 16.00 do 20.00 transmitowano audycje Radia Królewiec. Studio przy pl. Wintera było połączone kablem z budynkiem urzędu telegraficznego przy Hundegasse 114/116 (ul. Ogarna), gdzie na poddaszu znajdowała się aparatura nadawcza radiostacji. Poprzez ustawiony w grudniu 1910 roku na jego dachu 20-metrowy maszt do łączności radiowo-telegraficznej, prowadzona była emisja programu dla radiosłuchaczy w centrum miasta oraz transmisja do radiostacji na [[GRODZISKO | Grodzisku]], która emitowała ją w eter do dalej położonych odbiorców, w tym do Królewca. Przez tę radiostację łączono się też z Berlinem oraz innymi ośrodkami nadawczymi. Radiostacja na Grodzisku, o mocy 1,5 kW, początkowo o charakterze wojskowym, była wykorzystywana od 6 XI 1922 do łączności ze statkami na morzu. 17 IX 1926 zastąpiona została przez zbudowaną w tym celu stację w Jelitkowie, pracującą na fali 453,2 m, która mogła służyć do emisji i transmisji programu radiowego. Na Grodzisku znajdowały się w jednym z dawnych bastionów wszystkie niezbędne do tego celu urządzenia techniczne oraz rezerwowe studio nadawcze, wykorzystywane w końcowym okresie II wojny światowej.<br/><br/>
Współpraca i wspólna emisja programów na jednej częstotliwości radiowej rozgłośni w Gdańsku i Królewcu trwała do 1945. Po 1933 transmitowane były też w większym niż dotychczas wymiarze audycje centralnej radiostacji w Berlinie. W latach 30. XX wieku codzienny program nadawany był już od godziny 6.00 do 22.00. W gmachu dyrekcji poczty II WMG przy pl. Wintera, obok studia spikerskiego i biur redakcji, była mała sala koncertowa. Część biur i redakcji mieściła się w 1928 przy Vorstädtischer Graben 58 (ul. Podwale Przedmiejskie). Program gdańskiej rozgłośni składał się, obok serwisów informacyjnych, z nadawanych na żywo bloków tematycznych: pogadanek i prelekcji znanych gdańskich literatów, czytających lub recytujących swoje utwory, opowieści znanych gdańskich historyków i architektów o historii miasta, jego architekturze i zabytkach. Poruszano też aktualne problemy społeczne. Po 1930 istniała radiowa orkiestra kameralna, występująca codziennie, w 1933 pod dyrekcją kierownika muzycznego gdańskiego radia Ottona Selberga, w 1935 Ernsta Kallipkego (byli zarazem kierownikami muzycznymi radia).<br/><br/>
Po 1933, a przede wszystkim po 1935, program audycji został zdominowany przez propagandę nazistowską. Uwidoczniało się to w treści drukowanych zapowiedzi programowych, w wydawanym co tydzień w latach 1926–1941 z barwną ilustrowaną okładką „Der Danziger Rundfunk Wochenschrift für Unterhaltung und Belehrung”, z redakcją przy Breitgasse 96 (ul. Szeroka). 1 XII 1933 rozgłośnia otrzymała nowy sygnał: ''An der Weichsel gegen Osten'' (''Nad Wisłą na Wschodzie''). Za pomocą wozów transmisyjnych i łączy telefonicznych nadawano relacje terenowe z bieżących wydarzeń, transmitowano przebieg różnych uroczystości, wieców politycznych. Kierownictwo programowe i artystyczne rozgłośni sprawowały osoby delegowane przez centralę w Berlinie. Od 1926 do 1933 kierował nią przybyły do Gdańska Otto Normann (ur. 10 VII 1896 Brunszwik (Braunschweig)), od lata 1933 Joachim Schmidt, zastąpiony 1 VI 1937 przez Reginalda Buse. Obaj byli skierowani do Gdańska w uzgodnieniu z ministerstwem propagandy Josepha Goebbelsa. W redakcji kulturalno-literackiej pracował Hans-Ulrich Röhl, od 1924 nauczyciel gdańskich szkół po Studium Nauczycielskim, aktywista i działacz NSDAP. {{author: MrGl}} <br /><br />
{| class="tableGda" 
|- 
|+ style="width: 200px" | Abonenci radiowi w II WMG 
|- 
| 1926
| 1378
|- 
| 1927
| 19 019
|- 
| 1928
| 18 239
|- 
| 1929
| 18 502
|- 
| 1932
| 17 660
|- 
| 1933
| 17 824
|- 
| 1934
| 20 909
|- 
| 1935
| 26 462
|- 
| 1936
| 29 000
|-
| class="authorEgTab" | {{author: MrGl}}
|} <br />
'''Radio Gdańsk po 1945''' (Rozgłośnia Regionalna Polskiego Radia w Gdańsku – Radio Gdańsk SA), jedna z 17 rozgłośni publicznego radia w Polsce, realizujących odrębne programy regionalne, nadawane na terenach poszczególnych województw. Jako Dyrekcja Okręgowa Polskiego Radia w Gdańsku rozpoczęło funkcjonowanie w czerwcu 1945, kiedy władze radzieckie przekazały mu radiostację na Grodzisku. Pierwszą, próbną audycję gdańska rozgłośnia nadała 13 VI 1945. Premierową transmisję z okazji Święta Morza przeprowadzono 29 VI 1945. Za zasługi w organizacji radia w grudniu 1946 odznaczony został Medalem Niepodległości Wacław Paroll, dyrektor gdańskiej Okręgowej Dyrekcji Polskiego Radia. W latach 1951–1993 rozgłośnia wchodziła w skład Komitetu do spraw Radia i Telewizji (tzw. Radiokomitet).<br/><br/>
25 V 1947 siedzibę przeniesiono do Wrzeszcza, gdzie rozgłośnia zajmowała dwa zabytkowe budynki po obu stronach al. Grunwaldzkiej: willę przy Grunwaldzkiej 18, wybudowaną w końcu XIX wieku przez budowniczego statków Dietricha Massmanna (zob. [[DOMANSKY CARL WILHELM, kupiec, radny | Carl Wilhelm Domansky]]) oraz willę ([[PATSCHKE RUDOLF, przedsiębiorca | Rudolf Patschke]]) przy ul. Uphagena 23. W listopadzie 1999 przeniesione do nowej siedziby (oficjalne otwarcie 30 VI 2000), dobudowanej do budynku przy al. Grunwaldzkiej 18. Wraz z likwidacją Radiokomitetu w 1993, rozgłośnia została przekształcona w spółkę akcyjną Skarbu Państwa i funkcjonuje pod obecną nazwą. W okresie 1945–1991 nadawało kilkadziesiąt minut audycji na dobę, na częstotliwościach, które w pozostałym czasie wypełniał program ogólnopolski Polskiego Radia. Od grudnia 1991 program jest całodobowy. <br/><br/>
Radio Gdańsk nadaje w województwie pomorskim oraz w zachodniej części województwa warmińsko-mazurskiego na częstotliwościach: UKF 103,7 MHz – z nadajnika w Chwaszczynie, UKF 102 MHz – Słupsk, UKF 107 MHz – Wojsk koło Bytowa, UKF 106 MHz – Kwidzyn, UKF 91,1 MHz – Skórowo koło Lęborka; w internecie na stronie www.radiogdansk.pl. Radio Gdańsk posiada profesjonalne studio nagrań. Korzystali z niego m.in.: Jean-Michel Jarre, Ray Wilson, Myslovitz, Anita Lipnicka i John Porter, [[MOŻDŻER LESZEK, pianista, kompozytor | Leszek Możdżer]], Hanna Banaszak, [[O.N.A., zespół rockowy | O.N.A.]], [[KOMBI, zespół muzyczny | Kombi]], Rafał Blechacz, [[TOCZYSKA STEFANIA, śpiewaczka operowa | Stefania Toczyska]] oraz wielu innych muzyków. {{author: JM}} <br /><br />
{| class="tableGda"
|- 
|+ Prezesi Radia Gdańsk SA
|- 
| 1993–2002 
| Andrzej Trojanowski
|- 
| 2002–2006 
| Tomasz Krankowski
|- 
| 2006–2011 
| Dariusz Wasielewski
|- 
| 2011 – 24 III 2016
| [[PARELL LECH, dziennikarz | Lech Parell]]
|-
| 24 III 2016 – 1 III 2018
| [[LIBERADZKI ANDRZEJ dziennikarz, prezes Radia Gdańsk | Andrzej Liberadzki]]
|-
| 6 VI 2018 – 5 IX 2019
| Dariusz Wasielewski
|-
| 12 IX 2019 – 3 I 2024
| Adam Chmielecki
|-
| class="authorEgTab" | {{author: JM}}
|}
[[Category: Encyklopedia]] [[Category: Życie miasta]]