Tekst źródłowy strony GDAŃSKA FABRYKA WAGONÓW

{{paper}}
[[File: Fabryka_Wagonów_Gdańsk.jpg |thumb| Gdańska Fabryka Wagonów]]
[[File: Fabryka_Wagonów_papier_firmowy.jpg |thumb| Fabryka Wagonów, papier firmowy]]
[[File: Gdańska_Fabryka_Wagonów.jpg |thumb| Reklama firmy, 1936]]

'''GDAŃSKA FABRYKA WAGONÓW''' (Waggonfabrik Danzig, Deutsche Wagenbau- und Leihgesellschaft mbH, Danziger Waggonfabrik AG), przy Broschkischerweg 1–2 ([[WIŚLNA, ulica | ul. Wiślna]]), hale produkcyjne znajdowały się na terenie późniejszej [[STOCZNIA PÓŁNOCNA IM. BOHATERÓW WESTERPLATTE | Stoczni Północnej]]. Założona w 1898 przez Niemieckie Zakłady Stalowe z Essen (Deutsche Stahlwerke GmbH), działalność podjęła od 10 X 1899. Wchodziła w skład spółki z o.o. Deutsche Wagenbau- und Leihgesellschaft mbH. Po 1922 jako towarzystwo akcyjne (AG).<br/><br/>
Zaprojektowana do produkowania rocznie około 600 wagonów towarowych i 80 pasażerskich III i IV klasy, dwuosiowych o metalowym szkielecie i drewnianych ścianach bocznych, w 1899 zatrudniała 150, w 1906 – 533, w 1910 – 430 pracowników. Organizatorem i pierwszym dyrektorem był [[SCHREY CARL OTTO, przedsiębiorca, były patron gdańskiej ulicy | Carl Otto Schrey]].<br/><br/>
W pierwszym dziesięcioleciu liczba wyprodukowanych wagonów wzrosła rocznie do 750 (około 680 wagonów towarowych, 70 wagonów pasażerskich III klasy). Od 1925 produkowano także tabor tramwajowy dla Gdańska, od 1928 dla Warszawy (pierwsza dostawa w 1929 liczyła 26 wozów, w 1930 – 21, ostatnia dostawa w 1939). W latach 1942–1943 produkowano trolejbusy (podwozia firmy Henschel, silniki AEG, w 1943 przekazano 10 trolejbusów do Gdyni).<br/><br/>
W 1943 zakład przebranżowiono, budowano części kadłubów okrętów podwodnych (kioski) przekazywane do dalszego montażu w gdańskich stoczniach, głównie jednak ścigacze torpedowe (zbudowano osiem jednostek; 90 było w budowie lub w planach; wyporność około 100 ton, długość 34,9, moc 7500 KM, prędkość 42 węzły) oraz bezzałogowe, wypełnione materiałami wybuchowymi zdalnie kierowane łodzie pływające (Sprengboote).<br/><br/>
W latach 1942–1945 przy ul. Twardej funkcjonował obóz pracy (Waggonfabrik-Lager), w którym przebywało około 200 polskich robotników przymusowych. Od czerwca 1945 na miejscu fabryki powstała Stocznia nr 3 ([[STOCZNIE PO 1945. ZJEDNOCZENIE STOCZNI POLSKICH | Stocznie po 1945. Zjednoczenie Stoczni Polskich]]), następnie Stocznia Północna. {{author: MZM}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Życie miasta]]