Tekst źródłowy strony BOHL RUDOLF EDUARD, nauczyciel

{{web}}
'''RUDOLF EDUARD BOHL''' (7 XII 1841 Hanswalde Kreis Heiligenbeil (Jachowo, powiat braniewski) – 28 VII 1914 Gdańsk-Orunia), nauczyciel, dyrektor szkoły. Syn właściciela majątku ziemskiego Christopha Bohla i Wilhelminy Louisy z domu Hanke. Nauki pobierał w seminarium nauczycielskim w Waldau Landkreis Königsberg (Nisowje, obwód kaliningradzki). W latach 1866–1869 był nauczycielem we wsi Mały Kack (od 1935 w granicach miasta Gdyni).<br/><br/>
1 IV 1869 objął stanowisko kierownika jednej z czterech jednoklasowych szkół ewangelickich w [[ORUNIA| Oruni]]. Po ich połączeniu i utworzeniu szkoły siedmioletniej został jej dyrektorem (w roku szkolnym 1913/1914 uczęszczało do niej ponad 1100 uczniów uczących się w 21 klasach, grono pedagogiczne liczyło trzynastu nauczycieli i cztery nauczycielki). Należał do Der Lehrerverein zu Danzig (Gdański Związek Nauczycielski; założony 10 III 1834). W 1884 został wybrany na delegata Związku na III Deutscher Lehrertag (Zjazd Niemieckich Nauczycieli) w Görlitz (Zgorzelec). Na zebraniach wygłaszał referaty, m.in. o warunkach niezbędnych do realizacji wymagań stawianych nauczycielom szkół podstawowych przez teraźniejszość (1893), o metodach nauczania rachunków w szkole podstawowej zgodnie ze współczesnymi wymogami (1897). 1 VIII 1873 brał udział w zebraniu założycielskim Westpreußischer Provinzial-Lehrerverein (Zachodniopruski Związek Nauczycielski; [[JASSE ERNST, pedagog, radny| Ernst Jasse]]), skupiającym Związki Nauczycielskie Prowincji Prusy Zachodnie; w zarządzie wybranym na trzyletnią kadencję powierzono mu funkcję sekretarza.<br/><br/>
Należał do Nationalliberale Partei (Partia Narodowo-Liberalna). Od 1884 zasiadał w radzie parafialnej St. Georg Kirche ([[KOŚCIÓŁ NAJŚWIĘTSZEGO SERCA PANA JEZUSA I ŚW. JANA BOSKO| kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa i św. Jana Bosko]]), był też delegatem do synodu ewangelickiego powiatu Gdańskie Wyżyny. Udzielał się społecznie, między innymi 17 XII 1881 w restauracji Zur Ostbahn współorganizował koncert na rzecz zakupu podarków świątecznych dla dzieci z ubogich rodzin. Przez kilka lat był rachmistrzem w lokalnej, oruńskiej Raiffeisengenossenschaft (Spółdzielcza Kasa Oszczędnościowo-Kredytowa Raiffeisena). <br/><br/>
Mieszkał przy Schulstraße 2 (ul. Gościnna). Zmarł po powrocie z wypoczynku w Bad Salzbrunn (Szczawno-Zdrój), został pochowany na [[CMENTARZE NA ORUNI| cmentarzu św. Jerzego Oruni]]. Był dwukrotnie żonaty. 26 II 1878 poślubił Marię (16 V 1857 Orunia – 1 IX 1887 Orunia), córkę Andreasa Heinricha Weyera (1811 – po 1891), nauczyciela muzyki i organisty [[KOŚCIÓŁ NAJŚWIĘTSZEGO SERCA PANA JEZUSA I ŚW. JANA BOSKO | kościoła św. Jerzego]]. Mieli pięcioro dzieci, jednak okres niemowlęcy przeżył tylko syn Erich Eduard (Edward). 10 VIII 1888 zawarł związek małżeński z nauczycielką Anną Margarethą Frühling (26 X 1864 Gdańsk – 7 XII 1945 Berlin), córką [[FRÜHLING JULIUS WILHELM, organista, dyrygent| Juliusa Wilhelma Frühlinga]]. Mieli córkę Charlottę Antonię Wilhelminę oraz synów: Johannesa Alberta Friedricha i Hermanna Waltera Eberharda. Brak informacji o losach córki i młodszego syna. {{author: JMM}} <br/><br/>
Syn Erich Eduard (Edward) (16 IX 1884 Orunia – 22 VI 1963 Perryville, Maryland, USA) był uczniem [[GIMNAZJUM MIEJSKIE | Gimnazjum Miejskiego]], odbył praktykę zawodową jako farmaceuta w gdańskiej firmie „Wenzel & Mill”. Od 1 X 1909 służył jako roczny ochotnik w 1. Pomorskim Pułku Grenadierów nr 2 w Szczecinie. Wyemigrował do Ameryki (USA), 22 V 1914 w Nowym Jorku poślubił Margaretę z domu Nötzel (24 VI1 887 Gdańsk – 25 III 1948 Baltimore, Maryland, USA), do 15 X 1920 służył w armii amerykańskiej. Z powodu choroby psychicznej do śmierci przebywał w zakładzie psychiatrycznym. Ojciec dwójki dzieci, z żoną pochowany na Cmentarzu Narodowym w Baltimore.<br/><br/>
Córka Charlotta Antonia Wilhelmina (30 IX 1897 Orunia – 28 XI 1985 Bad Gandersheim) studia zakończyła doktoratem, była żoną nauczyciela, doktora Alfreda Götze (28 XI 1895 Ilmenau – 15 I 1970 Brema), matką Brigitte (4 III 1924 – 11 XI 1947), Thomasa (ur. 18 X 1929) i Barbary (ur. 10 IV 1932).<br/><br/>
Syn Johannes Albert Friedrich (23 VI 1899 Orunia – 27 IV 1945 koło Selchow w dorzeczu Halbe, Brandenburgia) po nauce w Gdańsku od 1 X 1915 do 1 VIII 1917 pracował w nadleśnictwie Pelplin. Następnie w Batalionie Zapasowym Strzelców Gwardii, służbę zakończył 20 V 1919 w Strzelcach Gwardii Wolnego Korpusu w krajach bałtyckich. Kontynuował swoją karierę leśną najpierw w Pelplinie, następnie w Hombressen (Reinhardswald), w nadleśnictwie Wolfgang koło Hanau, we Frankenberg/Eder, Kassel-Kirchditmold i ponownie w Reinhardswald (nadleśnik w biurze leśnym Gahrenberg, dom leśny Hombergsberg). Członek i przywódca okręgu NSDAP kolejno w Frankenbergu/Eder, następnie w Kassel-Land i Kassel-Stadt, w okręgu Hofgeismar. W latach 1939–1941 walczył w piechocie we Francji, w 1941–1944 w Finlandii, od marca 1945 na froncie wschodnim. Zginął w stopniu majora. Jego szczątki wraz z nieśmiertelnikiem odnaleziono w 2007 i pochowano na cmentarzu wojskowym w Halbe. Jego potomkowie mieszkają w Hesji (Niemcy), w Wiesbaden, Frankfurcie nad Menem, Niedernhausen, Kiedrich i Reichenbach (Waldems).<br/><br/>
Syn Hermann Walter Eberhard (23 III 1901 Orunia – 29 IV 1988 Nörten-Hardenberg) podczas II wojny światowej służył w marynarce wojennej, w 1945 dostał się do niewoli amerykańskiej. Po zdobyciu licencji kapitana pływał w żegludze cywilnej. 22 XI 1956 ożenił się z Ruth Marią Deppe (1905 – 21 III 1973), córką aptekarza z Oruni, zmarł bezdzietnie w domu swojej siostrzenicy Barbary Götze (ur. 4 X 1932).
{{author: JUB - Jürgen Bohl}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Ludzie]]<br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/>
'''Bibliografia''':<br/>
Archiwum Państwowe Gdańsk, Urząd Stanu Cywilnego Orunia, 1613/15 nr 8, /17 nr 256, /25 nr 130, /26 nr 50, /28 nr 29,  /29 nr 18, /31 nr 13, /32 nr 214, /43 nr 62, /45 nr 28, /71 nr 323, /77 nr 225, /83 nr 165, /152 nr 193.<br/>
„Danziger Zeitung” 1873 nr 8034, 1879 nr 11797, 1881 nr 13153, 1906 nr 555, 1914 nr 348, 350, 353.<br/>
„Danziger Neueste Nachrichten“ nr 174, 1914.<br/>
„Danziger Schulalmanach von Westpreußen“ 1914, s. 41. <br/> 
Westpreußischer Provinzial-Lehrerverein. Jahresbericht 1893/1894 s. 25.<br/>  
Ernst Jasse, ''Der Lehrerverein zu Danzig. Bericht über die ersten 75 Jahre seines Lebens und Wirkens'', Danzig 1909, s. 74, 104, 111.<br/>
Informacje dr. med. Jürgena Bohla, wnuka Rudolfa Edwarda Bohla.