Tekst źródłowy strony BRANDES GERHARD, burmistrz Gdańska

{{paper}}
[[File: Budowa_wieży_Babel_albo_Rozejście_się_narodów.jpg |thumb| [[BLOCK ISAAK van den, malarz | Isaacka van den Blocka]], ''Budowa wieży Babel'' albo ''Rozejście się narodów'', przed 1608]]
[[File: Gerhard_Brandes.jpg |thumb| Gerhard Brandes (przesłaniany przez dziecko trzymane na rękach), fragment obrazu]]
'''GERHARD BRANDES''' (1 VII 1555 Gdańsk – 17 I 1612 Gdańsk), [[BURMISTRZOWIE MIAST GDAŃSKICH | burmistrz]] Gdańska. Syn burmistrza [[BRANDES JOHANN,  burmistrz Gdańska | Johanna Brandesa]] i Dorothei, córki rajcy Georga Schöpera. Studiował w 1569 na uniwersytecie w Wittenberdze, w 1574 w Bazylei, w 1575 w Heidelbergu. Od 1581 był  [[ŁAWA MIEJSKA | ławnikiem]], w 1586 conseniorem, w 1587 seniorem tego gremium. Od 1589 był [[RADA MIEJSKA | rajcą]],  w 1591 [[SĘDZIA | sędzią]]. Od 1592 był burmistrzem. Urząd pierwszego burmistrza zajmował w 1593, 1597, 1601, 1605 i 1609, drugiego w 1592, 1596, 1600, 1604, 1608 i 1611, trzeciego w 1595, 1599, 1603 i 1607, czwartego w 1594, 1598, 1602, 1606 i 1610. W 1603 i 1606 r. był [[BURGRABIOWIE | burgrabią]] królewskim w Gdańsku. <br/><br/> 
Nakłonił [[VOLCKMAR NICOLAUS, kaznodzieja, pedagog | Nicolausa Volckmara]] do opracowania zestawu podręczników do nauki języka polskiego, w tym cieszących się dużą popularnością rozmówek niemiecko-polskich ''Viertzig Dialogi''. Dzięki jego staraniom przyznano Volckmarowi w związku z tym stypendium [[RADA MIEJSKA | Rady Miejskiej]]. W 1593 otwarcie wyrażał swoje nieprzejednane stanowisko (mimo pozwania Gdańska przed sąd asesorski) wobec żądań ze strony biskupa włocławskiego [[ROZRAŻEWSKI HIERONIM, biskup włocławski, patron ulicy | Hieronima Rozrażewskiego]] oddania katolikom [[KOŚCIÓŁ WNIEBOWZIĘCIA NAJŚWIĘTSZEJ MARII PANNY | kościoła Najświętszej Marii Panny]] (NMP). W tej sprawie stanowczo odmówił także latem 1593 popierającemu roszczenia biskupa królowi polskiemu Zygmuntowi III Wazie, który wówczas przebywał w Gdańsku ([[WIZYTY KRÓLA POLSKIEGO ZYGMUNTA III WAZY W GDAŃSKU | wizyty króla polskiego Zygmunta III Wazy w Gdańsku]]). W 1593 polecił osobiście, by przy użyciu straży i miejskiego wojska, stłumić tumult, który wybuchł wskutek konfliktu pomiędzy gdańskim mieszczaństwem a dworzanami królewskimi podczas pobytu w Gdańsku króla polskiego Zygmunta III Wazy. Jego decyzja pozwoliła zapobiec eskalacji konfliktu, jak również uniknąć napięć na linii Rada Miejska – dwór królewski. 20 VII 1598 przywitał oficjalnie na czele Rady Miejskiej króla Zygmunta III Wazę, udającego się na wyprawę do Szwecji.<br/><br/> 
Był wyznania [[KALWINI W GDAŃSKU | kalwińskiego]]. Około 1608 zaangażował się (wraz z burmistrzem [[LINDE JOHANN von der, burmistrz Gdańska | Johannem von der Linde]]) w działania na rzecz obsadzenia przez kalwinistów wszystkich miejsc w Radzie Miejskiej w związku z postępami wyznania reformowanego w Gdańsku i przypadkami coraz częstszego przechodzenia członków patrycjatu miejskiego na kalwinizm. Niejako w uznaniu jego zasług na polu wzmacniania wpływów kalwińskich wśród patrycjuszowskich elit Gdańska, został przedstawiony (wkrótce po swojej śmierci) na powstałym około 1615 obrazie [[BLOCK ISAAK van den, malarz | Isaacka van den Blocka]] ''Budowa wieży Babel'' (albo ''Rozejście się narodów'') jako postać idąca obok Jana Kalwina.<br/><br/>
W 1579 nabył kamienicę przy Langgasse 60  (ul. Długa), krótko po jego śmierci, w 1615, sprzedanej. W początkach XVII wieku był również właścicielem kamienicy przy Langer Markt 5 (Długim Targu). Po ojcu trzymał w dzierżawie od miasta Gdańska [[ŚWIBNO | Świbno]]. Należały doń także [[KRZYŻOWNIKI | Krzyżowniki]] (wraz z młynem), od 1609 był właścicielem dworku w Sopocie (Dwór V – tzw. Kotulińskiego), w miejscu obecnej ul. Bohaterów Monte Cassino 6–8, który był w posiadaniu rodziny do 1672. W 1586 ufundował poświęcone rodzicom kamienne epitafium w kościele NMP, gdzie też sam spoczął 6 I 1612, żegnany m.in. wierszowanym utworem przez [[KRÜGER PETER, astronom, profesor Gimnazjum Akademickiego | Petera Krügera]].<br/><br/> 
Trzykrotnie wstępował w związek małżeński. Po raz pierwszy 1 XII 1579 z Cathariną (zm. 29 IV 1595), córką rajcy Johanna Kremera, po raz drugi 20 VI 1600 z Anną (zm. 17 IX 1601), córką rajcy Matthiasa Rüdigera, po raz trzeci 5 IX 1606 z Dorotheą z domu von Rode, wdową po rajcy Johannie Königu (zm. 27 I 1605). Miał ośmioro dzieci: dwóch synów (Johanna i Ernsta) i sześć córek (w tym Catharinę, Barbarę, Annę, Brigitte i Cordulę), wydawanych po osiągnięciu pełnoletniości za znaczniejszych gdańskich kupców (m.in. Christopha von Proen, Nathanaela Bartscha, Clemensa Cölmera). Syn Johann (7 XI 1580 Gdańsk – 21 IX 1648 Gdańsk) był ławnikiem (od 1615), w 1645 złożył funkcję i podjął służbę na dworze króla polskiego Władysława IV. {{author: DK}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Ludzie]]