Tekst źródłowy strony PLAC HANZY

{{paper}}
[[File:Plac_Hanzy.jpg|thumb|Plac Hanzy (Hanza-Pl[atz]) na mapie Gdańska z lat 30. XX wieku, u góry budynek [[DYREKCJA KOLEI| Dyrekcji Kolei (Staatsbahn-Direktion)]], po lewej: [[BRAMA OLIWSKA| Brama Oliwska (Olivaer Tor)]], wiadukt [[BŁĘDNIK, wiadukt| Błędnik (Irrgartenbr[ücke])]], [[DWORZEC GDAŃSK GŁÓWNY| Dworzec Gdańsk Główny (Haupt-bhf)]], po prawej [[KOŚCIÓŁ ŚW. BARTŁOMIEJA I OPIEKI NAJŚWIĘTSZEJ BOGURODZICY| kościół św. Bartłomieja (St. Bartholomäi Kirche])]], [[ARCHIWA| Archiwum Państwowe (Staatsarchiv)]], [[BIBLIOTEKA GDAŃSKA POLSKIEJ AKADEMII NAUK| obecna Biblioteka PAN (Stadtbibl.)]], [[SZKOŁA ŚW. PIOTRA I PAWŁA| szkoła św. Piotra i Pawła (Oberrealschule)]], obecnie [[LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCE, I| Liceum Ogólnokształcące nr 1]]]]
[[File:2_Plac_Hanzysa.jpg|thumb|Miejsce przyszłego Placu Hanzy po splantowaniu wałów obronnych, 1898-1900, z lewej [[KOŚCIÓŁ ŚW. JAKUBA (Stare Miasto)| kościół św. Jakuba]], z prawej [[KOŚCIÓŁ ŚW. BARTŁOMIEJA I OPIEKI NAJŚWIĘTSZEJ BOGURODZICY| kościół św. Bartłomieja]], między nimi powstaną ( i przesłonią widok) budynki [[SZKOŁA ŚW. PIOTRA I PAWŁA| szkoły św. Piotra i Pawła]] (1901–1904, obecnie [[LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCE, I| I LO]]) i Archiwum Państwowe ([[ARCHIWA| archiwa]], od 1902)]]
[[File:3_Plac_Hanzy.jpg|thumb|Zabudowa południowo-wschodniej części Plac Hanzy, do prawej: [[KOŚCIÓŁ ŚW. BARTŁOMIEJA I OPIEKI NAJŚWIĘTSZEJ BOGURODZICY| kościół św. Bartłomieja]], Archiwum Państwowe ([[ARCHIWA| archiwa]]), [[SZKOŁA ŚW. PIOTRA I PAWŁA| szkoła św. Piotra i Pawła (Oberrealschule)]] (szczyt skrajnie po lewej)]]
[[File:4_Plac_Hanzy.jpg|thumb|Zabudowa północno-zachodniej części Placu Hanzy, po lewej [[DOM (WILLA) PREZYDENTA REJENCJI| dom (willa) prezydenta rejencji i Senatu II Wolnego Miasta Gdańska]] (obecnie w tym miejscu [[ZIELENIAK, wysokościowiec| Zieleniak]])]]
[[File:5_Plac_Hanzy.jpg|thumb|Zabudowa zachodniej części Placu Hanzy]]
[[File:7_Plac_Hanzy.jpg|thumb|Wypadek drogowy przy Placu Hanzy (widzianym od wschodu), na skrzyżowaniu Schichaugasse (ul. Jana z Kolna, z prawej) i Schüsseldamm (ul. Łagiewniki, z lewej), 1915]]
[[File:8_Plac_Hanzy.jpg|thumb|Sanatorium Hansa]]
[[File:2_Plac_Hanzy.jpg|thumb|Plac Hanzy, rysunek [[HELLINGRATH BERTHOLD FRANZ, grafik, malarz rzeźbiarz| Bertholda Hellingratha]], 1914; na pierwszym planie z lewej [[DOM (WILLA) PREZYDENTA REJENCJI | dom (willa) prezydenta rejencji]] (obecnie w tym miejscu [[ZIELENIAK, wysokościowiec| Zieleniak]]), po prawej fragment zabudowań obecnego [[LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCE, I| Liceum Ogólnokształcącego nr 1]]]]
[[File:6_Plac_Hanzy.jpg|thumb|Skrzyżowanie Placu Hanzy (z lewej), z Pfefferstadt (ul. Korzenna, tzw. Nowa Korzenna, w środku) i Stadtgraben (ul. Podwale Grodzkie) (z prawej); widok od strony Am Olivaer Tor (ul. Dyrekcyjnej)]]
[[File: Plac_Hanzy_1945.jpg |thumb| Skrzyżowanie Placu Hanzy (z lewej) z Pfefferstadt (ul. Korzenna, tzw. Nowa Korzenna), marzec 1945]]

'''PLAC HANZY''' (Hansaplatz), obecnie nie istnieje, w miejscu ul. Wały Piastowskie. Zieleniec o powierzchni około 1,23 ha, powstał w 1898 na terenie splantowanych [[FORTYFIKACJE | fortyfikacji miejskich]] jako jeden z elementów tzw. zielonego pierścienia, według planu Hermanna Josefa Stübbena (z 1893) zagospodarowania terenów pofortecznych. Układ kompozycyjny został podporządkowany przebiegowi tworzących go Heiliger-Leichnams-Wall (nie istnieje) i Am Jacobstor (po 1945: Przybramna, w latach 60. XX wieku wschodnia część zaliczona do ul. Wałowej). Z wylotami prowadzących do placu ulic: Paradiesgasse (Rajska), Am Schüsseldamm (Łagiewniki), Jacobswall (Gazownicza), Pfefferstadt (Korzenna, tzw. Nowa Korzenna powstała po likwidacji wałów, nie istnieje, zaplecze hotelu Monopol/ Scandic) i Am Olivaer Tor (Dyrekcyjna) związane były również wejścia na teren ogrodu.<br/><br/>
Miał on charakter rozległego, podłużnego skweru, otoczonego ulicami i reprezentacyjną zabudową (Archiwum Państwowe nr 5; [[ARCHIWA |archiwa]], [[SZKOŁA ŚW. PIOTRA I PAWŁA | szkoła św. Piotra i Pawła]] nr 6, [[DOM (WILLA) PREZYDENTA REJENCJI | dom (willa) prezydenta rejencji]], następnie rezydencja prezydenta [[SENAT II WOLNEGO MIASTA GDAŃSKA 1920–1939 | Senatu II Wolnego Miasta Gdańska]] pod nr. 15, kilka luksusowych apartamentowców (między innymi Hansa Sanatorium), luksusowa łaźnia miejska. Granice zieleńca wyznaczały okazałe szpalery wiązów, lip i klonów. Znajdowało się tu kilka placów zabaw dla dzieci.<br/><br/> 
Układ radykalnie zmieniony po II wojnie światowej w związku z planem przesunięcia części centrum śródmieścia w kierunku od [[DWORZEC GŁÓWNY | Dworca Głównego]] do stoczni, w ciągu obecnych ul. Wały Piastowskie – ul. Jaracza. Z niezrealizowanego projektu (miały między innymi powstać budynki Zarządu Portu Gdańsk i Gdańskiego Urzędu Morskiego) pozostał siedmiokondygnacyjny gmach byłej Centrali Zbytu Produktów Przemysłu Węglowego, obecnie siedziba [[SOLIDARNOŚĆ | Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego „Solidarność”]] (ul. Wały Piastowskie 24), wybudowano też zajmowany przez różne biura wieżowiec, tzw. [[ZIELENIAK, wysokościowiec | Zieleniak]]. Przeniesiona też została linia tramwajowa z prawej strony na nową jezdnię (po lewej stronie budynek Solidarności). {{author: KR}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Przestrzeń miasta]]